ابوعبدالله محمدبن علی‌‌بن حسین حکیم ترمذی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۲۹۶) قمری
محل تولد: ایران - خراسان - ترمذ خراسان
شهرت علمی و فرهنگی: عارف ، صوفی و محدث
در ترمذ خراسان به ‌‌دنیا آمد و بیشتر عمر خویش را همان‌‌جا گذراند. از کودکی شوق عجیبی به‌‌ یادگیری علم و دانش داشت ، چنان‌‌که اشتغال به‌‌ درس و مطالعه ، جای بازی ایام کودکی را گرفت. ابوعبدالله علم حدیث را ابتدا از پدر آموخت؛ به‌‌جزء او ، از محضر علی‌‌بن حجر ، قتیبهٔ‌‌بن سعید و سفیان‌‌بن وکیع حدیث روایت کرد و یحیی‌‌بن منصور قاضی حسین‌‌بن علی و دیگر مشایخ نیشابور نیز از وی حدیث نقل کرده‌‌اند. وی چندی از مشایخ بلخ علم آموخت و بعد از آن با صوفیه خراسان آشنا شد ، به‌‌ صحبت ابوتراب نخشبی ، احمد خضرویه و یحیی معاذ رازی رسید و چندی در عراق به‌‌ کسب حدیث پرداخت و از آنجا از طریق بصره به‌‌ مکه رفت ، در راه بازگشت به‌‌ ترمذ به‌‌خلوت علاقه پیدا کرد و انزواء اختیار کرد. به ‌‌سبب اقوال او در "ولایت" از بلخ اخراجش کردند ، متهم شده بود که مقام ولایت را برتر از نبوت می‌‌داند ، حال‌‌ آن‌‌که چنین نبود ، چه حتی در دو اثر "نوادرالاصول" و "معرفهٔ‌‌الاسرار" به‌‌ برتری انبیاء بر اولیاء تأکید کرده است. از حیث اعتقاد به‌‌ اهمیت مقام ولایت و از بعضی جهات دیگر ، ترمذی تاحدی پیشرو ابن‌‌عربی است و ابن به‌‌ آثار و آراء او توجه تمام داشته است. حکمی بعد از آن از بلخ به‌‌نیشابور رفت و این مقارن بود با فعالیت ملامتیه در بلخ ، با آنکه با تنی چند از سران این فرقه مراوده داشت با این رویه مخالف بود. او آثار بسیاری از خود به‌‌جا گذاشته است ، از آن‌‌ جمله: "نوادرالاصول فی معرفهٔ اخبارالرسول"؛ "ختم‌‌الولایه"؛ "رسالۀ بدو شأن ابی‌‌عبدالله"؛ "کتاب‌‌النهج"؛ "کتاب‌‌الرد علی‌‌الرافضه"؛ "کتاب‌‌العقل والهوای".

منبع : مطالب ارسالی