شیخ‌الاسلام ، محیی‌الدین ابومحمد عبدالقادر گیلانی

جنسیت: مرد
نام پدر: ابی صالح موسی بن عبدالله
تخلص: محیی
تولد و وفات: (۴۹۱/۴۹۰/۴۷۱/۴۷۰ -۵۶۲/۵۶۱/۵۶۰) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: عارف ، صوفی ، محدث شافعی یا حنبلی و شاعر
ملقب به غوث ، غوث الثقلین ، باز اشهب ، بازالله و جنگی دوست که این آخری ، نام یا لقب یکی از اجداد اوست. اهل گیلان بود. نسبت او به نوشته بعضی از مأخذ به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد ، گرچه در "فوات‌الوفیات" این نسبت به امام حسین (ع) رسانده شده است. او دخترزادهٔ ابوعبدالله صومعه‌ای ، از بزرگان مشایخ گیلان ، است. در جوانی به بغداد رفت و در آنجا نشو ونما یافت. وی مؤسس سلسلهٔ قادریه (منتسب به عبدالقادر) در تصوف بود. علوم ادبی را از زکریای تبریزی فرا گفت. از ابوسعد مخرمّی و دیگران فقه آموخت. از ابوغالب لاقلانی و احمد بن مظفر بن سوسن تمّار و ابوالقاسم بن بیان و جعفر بن احمد سرّاج و ابوسعد بن خشیش و ابوطالب یوسفی و دیگران حدیث شنید. ابوسعد سمعانی و عمر بن علی قرشی و حافظ عبدالغنی و شیخ موفق‌الدین ابن قدامه و شیخ علی بن ادریس و احمد بن مطیع باجسرائی و محمد بن لیث وسطانی و اکمل بن مسعود هاشمی و دیگران از وی حدیث شنیدند. رشید احمد بن سلمه با اجازه از او روایت کرده است. وی با شیخ احمد یا حماد دبّاس مصاحب بود و از او فنون طریقت را آموخت. در مدرسه‌ای که ابوسعد مخرّمی در باب ازج بغداد بنا کرده بود سکونت داشت و مجلس وعظ و خطابه در آنجا برپا می‌کرد و مطابق هر دو مذهب شافعی و حنبلی فتوا داد و در سیزده شاخه از علوم دینی تدریس نمود. او در بغداد درگذشت و در مدرسه‌اش در باب ازج دفن شد. در اصول و فروع فقه و تصوف تألیفاتی به او منسوب است. از آثار وی: "بشائر‌الخیرات"؛ "الغنیهٔ‌لطالبی طریق‌الحق" یا "غنیهٔ الطالبین لطریق‌الحق" ، در تصوف؛ "الفتح الربانی و الفیض الرحمانی" ، در تصوف ، "جلاء‌الخاطر فی الباطن والظاهر"؛ "الکبریت‌الاحمر"؛ در صلوات بر پیامبر (ص)"؛ "فتوح‌الغیب"؛ در تصوف" ، "ملفوظات قادریه"؛ "الفیوضات الربانیهٔ فی الاوراد القادریه"؛ "ملفوظات گیلانی"؛ "سر الاسرار و مظهر الانوار فیما یحتاج الیه الابرار"؛ "آداب السلوک والتوصل الی منازل‌الملوک"؛ "تحفهٔ‌المتقین و سبیل‌العارفین"؛ "حزب‌الرجاء والانتها"؛ "یواقیت الحکم"؛ "معراج لطیف‌المعانی"؛ "دیوان" شعر که به "دیوان غوث اعظم" معروف است.

منبع : مطالب ارسالی