اوباما یک - مک‌کین صفر

رویاهای باراک اوباما یکی پس از دیگری در حال تحقق است. اگر بیش از دو ماه پیش بود که شکست هیلا‌ری کلینتون رقیب هم حزبی اوباما در انتخابات مقدماتی ایالا‌ت متحده، شادی را میهمان قلب این کاندیدای سیاه‌چرده آمریکایی کرد این روزها اوباما در نخستین تور خارجی خود به خاورمیانه و اروپا با حمایت‌های بی‌شائبه رهبران بین‌المللی روبه‌رو می‌شود. اوباما که از سوی سناتور جمهوریخواه جان مک‌کین بارها به بی‌توجهی به زحمات سربازان آمریکایی در عراق متهم شده است، در دومین سفر خود به عراق موفق به جلب حمایت نوری مالکی نخست‌وزیری عراق از طرح خود شد. زمانی که اوباما برای نخستین بار از برنامه خروج تدریجی سربازان آمریکایی از عراق ظرف ۱۶ ماه پس از به دست گرفتن قدرت در کاخ سفید سخن گفت، بسیاری او را به بی‌تجربگی متهم کردند.
در آن زمان اظهارات این سناتور دموکرات با واکنش منفی رهبران عراقی هم روبه‌رو شد که خواهان حضور طولا‌نی‌مدت نیروهای آمریکایی در کشور خود بودند. ظرف یک ماه اخیر اما اوضاع در عراق تغییر کرده است. نوری مالکی دیگر آن نخست‌وزیر ایستاده بر لبه پرتگاه نیست. او موفقیت‌های بسیاری را در حوزه امنیت به دست آورده و کابینه دولت هم در حال شکل‌گیری با حضور سنی‌ها و شیعیان است. ‌
اوباما از نخستین لحظات ورود به گردونه رقابت‌های انتخاباتی کشورش به خوبی دریافته بود که میراث‌دار تبعات جنگ‌هایی خواهد بود که بوش جمهوریخواه در طول ۸ سال حضور در کاخ سفید رهبری آنها را بر عهده داشته است. ‌ نخستین روز حضور اوباما در عراق مملو از موفقیت‌های استراتژیکی بود که رقیب او جان مک‌کین چندان هم از آنها برخوردار نبوده است. اوباما خطرناک‌ترین روزهای تور خارجی خود را هم در افغانستان و هم در عراق با موفقیت پشت‌سر گذاشت. او شاید نخستین سیاستمداری است که به راحتی از خروج سربازان آمریکایی از عراق سخن گفت و با اندکی خوش‌شانسی حتی موفق به جلب حمایت رهبران عراقی از این طرح هم شد. پس از این سفر شاید تحلیلگران آمریکایی به سختی بتوانند باراک اوباما را به ناکارآمدی در عرصه سیاست خارجی و بی‌توجهی به امنیت ملی ایالا‌ت متحده متهم کنند. ‌
همزمانی اعلا‌م نظر کابینه مالکی در خصوص عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از عراق را چه خوش اقبالی اوباما بدانیم و چه استراتژی دولت عراق، چندان فرقی در نتیجه آن نخواهد داشت. دولت نوری مالکی درست در روزی از تمایل عراقی‌ها در به دست گرفتن کنترل کامل کشور سخن گفت که باراک اوباما آمریکایی در میان سربازان هموطن خود حاضر شده و به آنها وعده بازگشت به کشور را داد. ‌ سخنگوی دولت مالکی باز هم از اعلا‌م زمان قطعی برای خروج سربازان آمریکایی از کشور سر باز زده اما تلویحا اذعان داشت که پایان سال ۲۰۱۰ میلا‌دی می‌تواند زمان تقریبی خوبی برای خروج سربازان آمریکایی از عراق باشد. باراک اوباما هم در طول سخنرانی‌های انتخاباتی خود بارها اعلا‌م کرده است که خواهان خروج سربازان آمریکایی از عراق در بازه زمانی ۱۶ ماهه پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری در سال آینده میلا‌دی است. زمان پیشنهادی از سوی دولت مالکی با زمان مد نظر باراک اوباما نزدیکی عجیبی‌ دارد. موضعگیری ناگهانی مالکی در برابر حضور طولا‌نی‌مدت و بی‌برنامه سربازان آمریکایی در عراق، کاخ سفید را هم به ستوه آورده است. جورج بوش در نهایت موافقت خود را به تعیین <افق زمانی> کلی برای بازگشت سربازان آمریکایی به وطن اعلا‌م کرده است. با این اوصاف جان مک‌کین هم‌حزبی جورج بوش و رقیب باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی، در موضعگیری خود در خصوص عراق تنها مانده است. مک‌کین که گویا از جورج بوش هم نسبت به تحولا‌ت عراق حساس‌تر است تاکنون مخالفت صریح خود را با تعیین هرگونه برنامه زمانی خاص برای خروج سربازان آمریکایی از عراق اعلا‌م کرده است. موضعگیری که نه به مذاق هموطنان مک‌کین خوش آمده است و نه باب میل نوری مالکی نخست‌وزیر عراق و دیگر رهبران این کشور است. ‌
هسته اصلی استراتژی باراک اوباما در خصوص عراق به‌گونه عجیبی با مطالبه عراقی‌ها همخوانی پیدا کرده است. این موفقیت نه تنها دستاوردی بزرگ برای اوباما در نخستین سفر خارجی‌اش است بلکه تلا‌ش‌های مک‌کین برای تضعیف جایگاه سناتور دموکرات را هم خنثی کرده است. اوباما این روزها لحظات سخت و حساسی را پشت سر می‌گذارد. تمامی ‌حرکات و اظهارنظرهای اوباما با بازتاب‌های متفاوت در سطح داخلی و جهانی روبه‌رو خواهد شد. از سوی دیگر مک‌کین از این پس نمی‌تواند با اتکا به تمایل عراقی‌ها برای حضور سربازان آمریکایی در این کشور، استراتژی باراک اوباما را به باد انتقاد بگیرد. مک‌کین پیش از این ادعا می‌کرد که‌ ترک عراق با توجه به برنامه‌ریزی زمانی خاص می‌تواند منجر به افزایش ضریب خشونت و ناآرامی‌در این کشور شود. این در حالی است که دولتمردان عراقی ظرف ۱۰ روز گذشته به کرات از تمایل خود برای به دست گرفتن کامل قدرت سیاسی و نظامی ‌سخن گفته‌اند. ‌
برای مک‌کین اما در همچنان بر همان پاشنه می‌چرخد. او همچنان سناتور دموکرات را به اهمال در حوزه امنیت ملی ایالا‌ت متحده متهم می‌کند. همزمان با حضور اوباما در عراق مک‌کین اعلا‌م کرد که وی سال گذشته با مخالفت خود در سنا با اعزام نیروهای بیشتر به عراق در حقیقت به منافع ملی ایالا‌ت متحده خیانت کرد. جمهوریخواهان آمریکایی بر این باورند که عراق هرگز در آینده‌ای نزدیک به ثبات امنیتی نخواهد رسید که بتواند خواهان خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق شود. مک‌کین نیز سال گذشته از جمله سناتورهایی بود که ادعا کرد عراق باید در یک دوره طولا‌نی مدت از افزایش حضور سربازان آمریکایی برخوردار شده و پس از آن به تدریج کنترل امور امنیتی را به دست بگیرد. ‌ مک‌کین در مصاحبه‌ای مطبوعاتی در این خصوص گفت: حقیقت این است که اگر ما به استراتژی سناتور اوباما اطمینان کنیم قطعا شکست خواهیم خورد. البته پس از شکست باید در انتظار جنگی وسیع‌تر باشیم. عمل به این استراتژی ما را با مشکلا‌ت عدیده بیشتری روبه‌رو خواهد کرد. ‌
مک‌کین در این سخنان بار دیگر بحث ایران را مطرح کرده و ادعا کرد که خروج از عراق به منزله افزایش نفوذ ایران بر منطقه خواهد بود‌!
فرماندهان ارتش ایالا‌ت متحده هم از جمله مخالفان طرح اوباما هستند. توجیه مقامات ارشد ارتش هم کم و بیش با موضعگیری‌های جمهوریخواهان یکی است. فرماندهان ارتش هم ادعا می‌کنند که خروج زودهنگام و بی‌برنامه از عراق می‌تواند دستاوردهای مشترک ارتش عراق و نیروهای ائتلا‌فی در طول این پنج سال را از بین ببرد. ‌ رئیس ستاد ارتش ایالا‌ت متحده اخیرا در اظهاراتی اعلا‌م کرد که تعیین افق زمانی دو ساله برای خروج سربازان آمریکایی از عراق می‌تواند بسیار خطرناک باشد. ‌ این هفته، هفته افشا شدن اختلا‌فات اساسی کاندیداهای دموکرات و جمهوریخواه بود؛ هفته‌ای که اوباما و مک‌کین درست رو در روی هم قرار گرفتند. ‌ سناتور جان مک‌کین در مصاحبه با برنامه <صبح به خیر آمریکا> که از شبکه ‌ای‌بی‌سی ایالا‌ت متحده پخش می‌شود، خواهان افزایش ضریب امنیتی در مرز مشترک پاکستان - عراق شد! گویا آقای سناتور اطلا‌ع ندارند که پاکستان مرز مشترکی با عراق نداشته و این مرز مشترک پاکستان با افغانستان است که تبدیل به بهشت القاعده شده است. ‌
باراک اوباما در دیدار با مقامات عراقی به صراحت حرف دل هموطنان خود را بیان کرده و از رهبران عراقی خواست که مسوولیت برقراری امنیت در کشور را شخصا عهده‌دار شوند. ‌ بر خلا‌ف شیعیان عراقی که خواهان تعیین ضرب‌الا‌جل زمانی برای خروج بیگانگان از کشور هستند، اهل تسنن عراق چندان هم برای تعیین افق زمانی خاص عجله ندارند چرا که از قدرت گرفتن شیعیان و به حاشیه رانده شدن خود واهمه دارند. ‌
باراک اوباما در مصاحبه با شبکه آمریکایی ‌‌ای‌بی‌سی در عراق اعلا‌م کرد که هرگز موضع خود در برابر عراق را به دو گزینه غیر قابل تغییر گوش سپردن به دستورات فرماندهان ارتش یا خروج بلا‌فاصله و بی‌برنامه از عراق محدود نخواهد کرد.
اوباما در این مصاحبه هم از تاثیر گرفتن مواضع خود از تحولا‌ت داخلی عراق و تغییرات منطقه‌ای سخن گفت. ‌ اوباما در این خصوص گفت: من با ژنرال پترائوس و دیوید کراکر در خصوص اولویت‌های ایالا‌ت متحده در خصوص تحولا‌ت عراق و افغانستان صحبت کردم. افغانستان کشوری است که فعالیت‌های‌تروریستی در آن اصلی‌ترین تهدید برای امنیت ایالا‌ت متحده است. اگر ما ۴ سال آینده را هم به پرداخت ماهانه ۱۰ میلیارد دلا‌ر به عراق و افغانستان بگذرانیم، آیا در حق همشهریان خود و منافع کلا‌ن کشور خیانت نکرده‌ایم؟

سارا سعیدی

منبع : روزنامه اعتماد ملی