روزه داری در افراد و شرایط مختلف

● احتیاجات کالری در زنان و مردان به چه میزانی است؟
لازم به توضیح است که در ماه مبارک رمضان، میزان نیاز به کالری تفاوت چندانی با حالات غیر روزه ندارد. فقط نحوه زمان بندی مصرف مواد غذایی برای آزاد شدن ذخایر چربی فشرده و قدیمی، و جایگزین شدن آنها با بافت های جدید و قابل دسترسی متفاوت است.
● میزان کاهش وزن در ماه مبارک رمضان تا چه حدی معمول است؟
با توجه به اینکه در ماه مبارک رمضان، در بیشترین زمان فعالیت(طول روز) کمترین مصرف مواد غذایی را داریم و با توجه به این که فعالیت های روزمره سبب از دست رفتن کالری می شوند، وزن بدن کم خواهد شد. این مساله در مورد افراد مختلف با توجه به جنس(مرد یا زن)، وزن و سن متفاوت است، ولی در حالت معمول بین ۲ الی ۴ کیلوگرم کاهش وزن وجود دارد که این کاهش، قسمتی مربوط به از دست دادن کالری و قسمتی مربوط به عدم دریافت مواد غذایی و آب است.
● افرادی که از رژیم های لاغری یا چاقی استفاده می کنند، در مدت این ماه باید به چه صورت عمل کنند؟
افرادی که به جهت کاهش یا افزایش وزن از رژیم های غذایی استفاده می کنند، بایستی ناهار رژیم خود را در سحری میل کنند و وعده غذایی مربوط به صبحانه را برای افطار در نظر بگیرند و شام رژیم را هم در جای خود و به جای شام ماه مبارک رمضان استفاده کنند.
● خانم های شیرده با رعایت چه نکات تغذیه ای در هنگام روزه داری، سلامت شان تضمین می شود؟
در کتب تخصصی تغذیه آمده است که حدود یک سوم نیاز مادر برای ترشح شیر، از ذخایر چربی بدن که در سه ماهه سوم حاملگی تشکیل شده است تامین می گردد و دو سوم دیگر از طریق تغذیه بایستی مهیا گردد.
رژیم غذایی مادر شیرده بایستی غنی از پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین ها باشد و در صورت لحاظ نکردن این مواد در رژیم غذایی، وی دچار کمبودهای شدید و نهایتا عوارض خطرناکی چون پوکی استخوان، خرابی دندان ها، کم خونی و ریزش مو می شود.
طبق فتاوی مراجع تقلید عظام، مادران شیرده می توانند روزه بگیرند، ولی اگر بعد از چند روز احساس کردند که روزه سبب کاهش مقدار شیر آنها شده است، روزه گرفتن جایز نیست.
به مادران در دوران شیردهی توصیه می شود در وعده های غذایی سحری، افطار و شام از مواد سرشار از آهن(مثل گوشت و حبوبات) و کلسیم(مثل شیر و لبنیات) بیشتر استفاده کنند و از خوردن ادویه جات ، فلفل، سیر، پیاز و زیره که سبب بد بو شدن شیر می شوند، پرهیز کنند، چرا که مکیدن فرزند یکی از عوامل مؤثر در ترشح شیر است و بد بو شدن شیر سبب عدم مکیدن نوزاد و در نتیجه کاهش یا قطع شیر می گردد.
● آیا در سنین مختلف هنگام روزه داری باید تغذیه متفاوت باشد؟
نیازهای تغذیه ای در سنین مختلف متفاوت است.
نیاز به انرژی با افزایش سن کاهش می یابد که در ارتباط با کاهش اندازه بدن، کاهش توده چربی و کاهش فعالیت بدنی است.
نیازهای پروتئینی در سالمندان کمی بیشتر از افراد جوان تر می باشد، چرا که برای حفظ تعادل نیتروژنی و پیشگیری از تعادل منفی آن وجلوگیری از تحلیل عضلات لازم است.
با توجه به این که افراد سالمند به علت کم تحرکی اکثرا دچار یبوست هستند، مصرف کربوهیدرات های پیچیده مثل سبزیجات، نان و غلات سبوس دار و میوه ها در وعده های سحری و افطاری نسبت به سنین جوان بیشتر توصیه می شود، چرا که این گروه از مواد غذایی باعث جلوگیری از یبوست می شوند.
● در پسران و دخترانی که می خواهند برای نخستین بار روزه بگیرند، آیا تفاوتی در نوع مواد غذایی مصرفی شان وجود دارد؟
نیاز به انرژی در خانم ها و آقایان متفاوت است که مربوط به میزان فعالیت آنها و اثرات هورمون های مختلف می باشد.
در خانم ها با توجه به این که در دوره عادت ماهیانه کمبودهایی از قبیل آهن ممکن است دیده شود، میزان نیاز به برخی از مواد غذایی بیشتر است. بنابراین توصیه می شود خانم ها، بالاخص افرادی که تازه به سن بلوغ رسیده اند و توفیق روزه داری در ماه رمضان را کسب کرده اند، نسبت به تغذیه خود دقت بیشتری نموده و با مصرف بیشتر مواد سرشار از آهن مثل گوشت ها، حبوبات، جگر، آجیل و خشکبار باعث جلوگیری از عوارضی مثل کم خونی، ریزش مو و... شوند.

دکتر رضا آمری نیا- پزشک و متخصص تغذیه

منبع : تبیان