تنش میان تاریخنگاری آکادمیک و تاریخنگاری مردمی (توده فهم) (در این روز ۱۹ اوت)

پروفسور جان هیگام استاد تاریخ دانشگاههای معروف جانزهاپكینز ، كالیفرنیا ، كلمبیا ، راتگرز و میشیگان و مولف دهها كتاب و صدها رساله و مقاله هفدهم اوت ۲۰۰۳ در ۸۲ سالگی در گذشت. مورخان وی را «جنرالیست» یعنی مسلط بر انواع تواریخ می دانند ولی خودش نوشته است كه در تاریخ فرهنگها و مهاجرتها «مختصر اطلاعاتی!!» دارد. وی در طول ۵۵ سال تدریس و تالیف تاریخ و سردبیری یك مجله در ارتباط با تاریخ و فرهنگ همواره تلاش كرده بود كه به تنش میان تاریخنگاری آكادمیك ( نگارش تاریخ با ذكر مآخذ و فوت نوت های فراوان و...) و تاریخنگاری « توده فهم » كه ناراتیو و عكس و مثال است و در آن به جالب بودن قضایا و روانی قلم توجه بیشتری می شود پایان دهد و میان دو دسته تاریخنگار سازش بر قرار سازد . برای این منظور وی یك كتاب روش تاریخنگاری تالیف كرده كه با كتب مشابه بكلی فرق دارد و در آن تاكید كرده است : از آنجا كه تدریس و تالیف تاریخ عامل روشنگری و تحكیم میهندوستی و مردمدوستی است ، هرچه كه تاریخنگاران غیر آكادمیك زیاد شوند رشد فكری و معلومات عمومی مردم بیشتر خواهد شد.
وی كه در دوران جنگ جهانی دوم مورخ ارتش آمریكا بود در كتاب « یگانگی و بیگانگی » خود به برخوردهای فرهنگی در جامعه آمریكا كه یك جامعه مهاجری است اشاره كرده و راههای سازش این فرهنگها را نشان داده است.این استاد در تالیف سال ۱۹۵۵ خود فرد و فرهنگش با هم مهاجرت می كنند نوشته است كه هنوز ( در آن سال ) انگلوساكسونهای متولد آمریكا مهاجران تازه ( غیر آنگلوساکسون ) را به آسانی تحمل نمی كنند.
او تاریخنگاری را یك حرفه جدا از حرفه های دیگر خوانده و نوشته است كه مورخ باید شرایط قاضی و روزنامه نگار ـ هر دو را ـ حائز باشد كه موارد عمده آن بیطرفی ، صداقت ، بی اعتنایی به پول بیش از نیاز و تطمیع نشدن است.

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز