ریشه‌های اختلال حافظه

پیش از این راجع به علل اختلال حافظه مطالبی را بیان کردیم. اگر به یاد داشته باشید، گفتیم بعضی از این علل، قابل رفع هستند و اختلال حافظه برگشت‌پذیر است.
در بیان این علت‌ها با هم از کمبود ویتامین ۲۱B، کمبود اسیدفولیک، فقر مواد مغذی، بیماری‌های گوناگون و حتی سمیت داروها صحبت کردیم که به اختلال حافظه از نوع برگشت‌پذیر منجر می‌شوند. در میان این علل افسردگی، اختلال در کار تیرویید و دلیریوم را نیز ذکر کردیم؛ واژه‌ای که برای اغلب شما ناآشنا بود. دلیریوم به حالتی می‌گوییم که در آن سطح هوشیاری فرد به طور ناگهانی تغییر کند. در واقع علت‌های گوناگونی وجود دارند که به طور ناگهانی و موقت در عملکرد مغزی اختلال ایجاد می‌کنند. دلیریوم مختص سالمندان نیست و در هر گروه سنی می‌تواند بروز کند. اما سالمندان اگر مبتلا به دمانس یا زوال عقل باشند هنگامی که دچار عفونت و کم‌آبی و کم‌خونی شوند، مستعد رفتن به فاز دلیریوم می‌شوند. علل گوناگونی برای دلیریوم وجود دارد. این عوامل عبارتند از:
۱) علل عفونی مانند سینه پهلو، عفونت‌های ادراری
۲) علل قلبی مانند سکته قلبی، نارسایی قلبی که مورد بی‌توجهی واقع شود و جبران نشده باشد.
۳) علل متابولیکی مانند زیادی یا کمی قند خون، کم‌شدن سدیم و پتاسیم خون، زیادی اوره خون، نارسایی کبد، پرکاری یا کم‌کاری تیروئید و کم‌آبی بدن
۴) ضربه شدید به جمجمه، تمامی شکستگی‌های استخوانی به ویژه شکستگی استخوان ران
۵) پس از عمل جراحی به دلیل عوارض داروی بی‌هوشی، شوک ناشی از عمل و عوارض بی‌حرکتی و درد بیمار
۶) بعضی بیماری‌ها مانند انسداد روده در اثر گیرکردن توده مدفوعی سخت، احتباس ادرار، کم‌خونی شدید و همه حملات دردناک شدید
۷) عوارض روانی حوادث نامطبوع مانند اسباب‌کشی و جابه‌جایی منزل سالمندان، بستری شدن در بیمارستان
۸) مصرف بعضی داروها
ناتوانی در انجام تمرکز فکر و کاهش دامنه توجه از علایم مشخص این بیماری است. همچنین ثبت اطلاعات جدید دچار کاهش می‌شود. توصیه می‌شود اگر به دنبال موارد ذکر شده در بالا، متوجه اختلال سطح هوشیاری در سالمند خود شده‌اید حتما از نظر دلیریوم وی را تحت بررسی قرار دهید. دقت داشته باشید تفاوت زوال عقل و دلیریوم نحوه شروع آنها است. بیماری زوال عقل شروعی نامحسوس و کندی دارد در حالی که اختلال سطح هوشیاری حاد (دلیریوم) در عرض چند روز ظاهر می‌شود و عملکرد طبیعی حواس و جواب به محرک‌های خارجی به شدت مختل می‌شود. در بیماری زوال عقل حواس کاملا طبیعی عمل می‌کنند. امیدوارم تا حدی با دلیریوم آشنا شده باشید.

دکتراحمدعلی اکبری‌کامرانی
فوق‌تخصص طب سالمندی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی

منبع : روزنامه سلامت