بوئینگ ۷۴۷

بوئینگ ۴۰۰-۷۴۷ شرکت Aerolíneas Argentinasبوئینگ ۷۴۷ (به انگلیسی: Boeing ۷۴۷) معروف به جامبوجت هواپیمای جت چهار موتوره بزرگ مسافربری است که شرکت بوئینگ می‌سازد. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ بعد از هواپیمای ایرباس آ-۳۸۰، دومین هواپیمای بزرگ مسافربری در جهان است.
تولید بوئینگ ۷۴۷ در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد. بوئینگ ۷۴۷ چهار موتوره با ساختار دو طبقه‌ای که دارد قابلیت جابجایی حداکثر ۵۵۰ مسافر را دارا است. برخلاف ایرباس آ-۳۸۰، طبقه دوم در بوئینگ ۷۴۷ کامل نیست و منحصر به قسمت جلوی هواپیما است.
اندیشه ساخت ۷۴۷ توسط شرکت هواپیمایی بوئینگ در اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، بدنبال آن ارتش آمریکا برای تقویت ناوگان خود قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما را با شرکت بوئینگ منعقد کرد.
پس از آن بوئینگ طراحی مدل مسافربری آن را اعلام کرد که نتیجه آن پرواز مدل ۱۰۰-۷۴۷ این هواپیما در سال ۱۹۶۹ بود، پس از یک سال و در سال ۱۹۷۰ این مدل از ۷۴۷ اولین سرویس دهی خود را برای شرکت هواپیمایی پان امریکن آغاز کرد. امروزه بوئینگ ۷۴۷ جایگاهی ویژه در نزد عموم مردم و مسافران پروازهای بین‌المللی پیدا کرده‌است و بی دلیل نیست که به آن لقب ملکه آسمان‌ها داده‌اند.
● مدل‌ها
▪ مدل ۱۰۰-۷۴۷
استفاده از چهار موتور توربوفن از یکی از سه مدل Pratt & Whitney JT۹D۷A ، Rolls-Royce RB۲۱۱-۵۲۴B۲ و یا General Electric CF۶-۴۵A۲ قابلیت پرواز تا سرعت ۹۶۷ کیلومتر بر ساعت (حالت اقتصادی آن ۹۰۷ کیلومتر بر ساعت می باشد) و طی مسافت ۹٬۸۰۰ کیلومتر را دارا است. وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۶۲٬۳۸۶ کیلوگرم و توانایی تحمل حداکثر ۳۴۰٬۱۹۵ کیلوگرم را در هنگام بلند شدن دارد.
▪ مدل ۲۰۰-۷۴۷
بهره گیری از چهار موتور از یکی از سه مدل مدل Pratt & Whitney JT۹D-۷R۴G۲ ، Rolls-Royce RB۲۱۱-۵۲۴D۴ و یا General Electric CF۶-۵۰E۲ در این مدل از ۷۴۷ قابلیت پرواز تا حداکثر سرعت ۹۸۱ کیلومتر بر ساعت (حالت اقتصادی آن ۹۰۷ کیلومتر بر ساعت تعریف شده است)، همچنین این مدل قابلیت طی مسافت ۱۲٬۷۰۰ کیلومتر را دارد. وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۷۴٬۰۰۰ کیلوگرم و توانایی تحمل وزن ۳۷۷٬۸۴۰ کیلوگرم در هنگام بلند شدن را دارا است. در هر دو مدل ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ فاصله دو سر بالها ۶۴/۵۹ متر، مساحت سطح بالها ۵۱۱ مترمربع، طول هواپیما ۶۶/۷۰ متر و ارتفاع آن ۳۳/۱۹ متر می باشد. همچنین ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ قابلیت جابجایی ۳۶۶ مسافر در سه کلاس پروازی ، ۴۵۲ مسافر در دو کلاس پروازی و حداکثر ۵۵۰ مسافر را دارد.
▪ مدل ۷۴۷ اس‌پی
این هواپیما مدل دورپرواز ۷۴۷ است، که دارای بدنه‌ای کوتاه‌تر و سکان عمومی بلندتر از مدل‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ است و قابلیت حمل سوخت بیشتری دارد.
شرکت هواپیمایی ملی ایران یکی از نخستین سفارش‌دهندگان این مدل هواپیما بود. نخستین مدل تحویلی به ایران ایر در پرواز انتقالی خود از آمریکا به ایران، به علت نقص فنی دچار سانحه شد و سقوط کرد. این پرواز مسافری حمل نمی‌کرد و در این سانحه خلبانان و کادر پروازی حاضر در هواپیما کشته شدند. پس از سانحه، شرکت بوئینگ در مدل اس‌پی به ویژه در طراحی بال و مخازن سوخت درون آنها تغییرات عمده‌ای داد.
با دریافت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ اس‌پی، ایران ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.
● آمار
شرکت بوئینگ در مجموع تاکنون ۵۹۸ فروند از این نوع هواپیما را تولید کرده است.
▪ ۷۴۷ در ناوگان هوایی ایران
▪ یک فروند ۱۰۰-۷۴۷ با کد ثبتی EP-IAM
▪ دو فروند ۲۰۰-۷۴۷ با کدهای ثبتی EP-IAH و EP-IAG
▪ چهار فروند ۷۴۷ اس‌پی با کدهای ثبتی EP-IAD و EP-IAC و EP-IAB و EP-IAA
● جزئیات
بوئینگ ۷۴۷ حدود ۶ میلیون قطعه دارد که در ۳۳ کشور مختلف ساخته می‌شود.
فقط یک موتور ۷۴۷ نیرویی بیشتر از ۴ موتور بوئینگ ۷۰۷ تولید می‌کند.
● سوانح
در مجموع مدل ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ در شرکت های مختلف هواپیمایی ۳۰ سانحه داشته است، تعداد بسیار کمی از این حوادث بخاطر اشکالات طراحی و یا ساختاری هواپیما بوده است و بیشتر آنها بسبب اشتباه خلبان، حملات تروریستی و یا هواپیما ربایی بوده است.

منابع
وب گاه اینترنتی بوئینگ
وب گاه سازمان هواپیمایی کشوری ایران

منبع : ویکی پدیا