بیمارستان های امن تر

هماهنگ کننده ویژه استراتژی بین المللی کاهش سوانح سازمان ملل مستقر در تهران
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در چهاردهمین نشست خود در سال ۱۳۷۸ طی قطعنامه ۴۴ ۲۳۶ تصویب کرد تا دهه ۹۰ به نام بگیرد .
دهه کاهش بلایا در پایان کار خود در سال ۱۳۷۹ با استراتژی بین المللی ) IDNDR (عنوان دهه بین المللی کاهش بلایا طبیعی جایگزین شد . این استراتژی وظیفه پیگیری اقدامات اولیه و همکاری های مورد توافق در ) UNISDR ( کاهش بلایای سازمان ملل متحد را بعهده گرفت . همچنین وظیفه توسعه مکانیسم های جدید و ترغیب سیاستگذاران برای تعهدات آتی برعهده این دبیرخانه IDNDR زمان گذاشته شد. مهمترین هدف دبیرخانه کاهش تلفات و خسارات فردی اجتماعی اقتصادی و زیست محیطی ناشی از مخاطرات طبیعی کاهش خطرپذیری بلایا می باشد . ISDR و ایجاد جوامع برگشت پذیر در برابر بلایا می باشد . در یک کلمه هدف اصلی
که در ژنو (سوئیس ) می باشد توسط یک ستاد بین ـ آژانسی در زمینه کاهش بلایا حمایت می شد . این دبیرخانه ISDR دبیرخانه جای خود را به مجمع IATF زیرمجموعه ای از بخش معاونت بشر دوستانه دبیرکل سازمان ملل متحد می باشد . در سال ۱۳۸۶ ستاد نقطه تماس در سیستم سازمان ملل برای هماهنگی برنامه ها و استراتژی ها است و ISDR جهانی کاهش خطرپذیری بلایا داد . دبیرخانه واسطه بین استراتژی های کاهش بلایا و استراتژی های بخش بشر دوستانه و اجتماعی اقتصادی است .
در دی ماه سال ۱۳۸۴ دومین کنفرانس جهانی کاهش بلایا در کوبه ژاپن برگزار شد و ۱۶۸ کشور شرکت کننده در این کنفرانس برنامه ۵ اولویت کاری را از سال ۸۴ تا ۹۴ برای اقدام دربر می گیرد که بدین شرح می باشند :
● HFA
۱ ) حصول اطمینان از این که مسئله کاهش خطرپذیری بلایا یک اولویت ملی و محلی دارای یک ترتیبات سازمانی قوی برای اجرا می باشد.
۲ ) شناسایی ارزیابی و نظارت بر خطرپذیری بلایا و افزایش هشدارهای اولیه
۳ ) استفاده از دانسته ها ابتکارات و آموزش برای ایجاد فرهنگ ایمنی و برگشت پذیری در همه ی سطوح
۴ ) کاهش عناصر اساسی خطرپذیری
۵ ) تقویت آمادگی در برابر سوانح با هدف پاسخگوئی موثر در همه سطوح
چهار وظیفه ی اصلی و مهم دارد : UNISDR دبیرخانه
▪ سیاست و استراتژی : برجسته کردن کاهش خطرپذیری سوانح
▪ مدافعه گری : تعلیم آموزش و آگاه سازی
▪ مدیریت اطلاعات و شبکه سازی
▪ مشارکت برای اجرا
● شعار جهانی کاهش بلایا برای سال آینده
می باشد . ISDR همانطوری که در مقدمه بیان شد اطلاع رسانی و مدافعه گری در زمینه کاهش خطرپذیری بلایا از وظایف دبیرخانه هر دو سال یکبار یک شعار جهانی را ISDR در همین راستا و به منظور برجسته کردن موارد اولویت دار در برنامه کاری هیوگو دبیرخانه انتخاب می نماید تا توجه کشورها آژانس های سازمان ملل سازمان های بین المللی و منطقه ای را به اهمیت آن موضوع جلب نماید.
شعار دبیرخانه برای سال های ۸۵ و ۸۶ « مدارس امن تر » بود و ابتکارات زیادی در این دو سال در سطح جهانی منطقه ای و ملی یعنی سال های ۸۷ و ۸۸ داشتن بیمارستان های امن تر است که از ماه گذشته در داووس سوئیس ISDR اتخاذ گردید . شعار دو سال آینده کلید می خورد.
عنوان دقیق این شعار جهانی عبارت است از : « بیمارستان های امن در برابر بلایا; خطرپذیری را کاهش بده از تاسیسات بهداشتی حفاظت کن جان افراد را نجات بده » .
طی این دو سال دبیرخانه استراتژی بین المللی کاهش بلایای سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی ضمن مشارکت با دولتها سازمان های منطقه ای و بین المللی سازمانهای غیر دولتی و افراد آگاهی در مورد چگونگی مضاعف نمودن اقدامات جهت حفظ تاسیسات بهداشتی و اطمینان از کارکرد صحیح آنها در طول و یا پس از بلایا را افزایش خواهند داد
هماهنگ کننده این اقدام اطلاع رسانی است . هدف این اقدام ایمن ساختن بیمارستانها در برابر بلایا با توجه به ISDR دبیرخانه تمرکز دستورکار بر مخاطرات طبیعی است . این شعار موضوعات وسیع تر مربوط به بیمارستان های ایمن یا ایمنی پزشکی مانند عفونت های افراد بیمار و کارکنان کاهش خطاهای پزشکی و یا قابلیت رسیدگی به بیماریهای واگیردار را که البته آنها هم مسائلی هستند که در جای خود بسیار با اهمیت می باشند و به امنیت بیمارستانها نیز مربوط می باشند را دربر نمی گیرد زیرا این موارد فراتر از قلمرو اولیه این شعار جهانی است .
در این مقاله کوتاه بطور مختصر به برخی جزئیات مربوط به این اقدام اطلاع رسانی جهانی اشاره می کنیم .
● اهمیت شعار جهانی بیمارستان های امن تر
همانگونه که معاون مدیرکل عملیات اضطراری سازمان بهداشت جهانی در پیامی به مناسبت شروع این شعار بیان داشته است پیام این اقدام اطلاع رسانی روشن است . زمانی که بیمارستانها سیستم ها و تاسیسات بهداشتی در وضعیتهای اضطراری و سوانح به هر دلیل اعم از ساختاری یا عملیاتی از کار می افتند آنها قادر به درمان قربانیان در لحظه نیاز نخواهند بود.
مدیر دبیرخانه استراتژی بین المللی کاهش بلایای سازمان ملل متحد نیز در پیامی به مناسبت این روز می گوید : زمانی که سرویس های بهداشتی و بیمارستان ها در زمان بلایا نتوانند به مردم یاری رسانند مردم قربانی می شوند و یا بی جهت در طول وضعیت اضطراری و در آینده دچار رنج و گرفتاری می شوند. خرابی بخش بهداشت موجب بروز یک بلای مخرب ثانویه می شود. بنابراین هر یک از افراد جامعه باید از اهمیت این موضوع آگاهی یابند و جهت کمک به دیگران برای تضمین اینکه بیمارستان ها و تاسیسات بهداشتی در برابر مخاطرات طبیعی مقاوم هستند متعهد شوند.
● یک بیمارستان امن در برابر بلایا به چه معناست
کلیه تاسیسات بهداشتی اعم از کوچک یا بزرگ شهری و یا روستایی هدف این شعار جهانی است . بیمارستان های امن در برابر بلایا فراتر از حفظ ساختارهای فیزیکی بیمارستان هاست . زمانی بیمارستانها در برابر بلایا ایمن خواهند بود که خدمات بهداشتی با حداکثر ظرفیت و فورا پس از یک سانحه یا وضعیت اضطراری در دسترس و کارآمد باشند.
یک بیمارستان ایمن در برابر بلایا در زمان وقوع یک سانحه خراب نمی شود و بیماران و کارکنان را به کام مرگ نمی کشد. می تواند به فعالیت خود ادامه دهد و بعنوان یک تاسیسات جامعه محور مهم خدمات بهداشتی را در وضعیت های بحرانی که بیشترین زمان مورد نیاز است ارائه کند. به خوبی با تهیه طرح های محتمل الوقوع و نیروی کار بهداشتی آموزش دیده برای عملیاتی نگه داشتن شبکه سازماندهی شده است .
● چرا این شعار جهانی بر « ایمن ساختن بیمارستانها در برابر بلایا » تمرکز دارد
بیمارستانها تاسیسات بهداشتی و خدمات بهداشتی شریان های حیاتی یک جامعه در مواقع عادی هستند و خصوصا در زمان بروز یک سانحه نقش کلیدی و محوری دارند. اما در حال حاضر هنوز هم در زمان وقوع سانحه به شدت آسیب دیده یا از کار می افتند. نمونه های بیشماری از تاسیسات بیمارستانی ـ از بیمارستانهای پیشرفته گرفته تا بیمارستانهای کوچک وجود دارند که به این سرنوشت گرفتار شده اند.
اهمیت بیمارستان ها و انواع تاسیسات بهداشتی فراتر از نقش مستقیم آنها در نجات جان افراد می باشد. آنها همچنین سمبل پیشرفت اجتماعی می باشند و یک پیش شرط برای ثبات و توسعه اقتصادی هستند. بنابراین توجه ویژه ای باید نسبت به اطمینان از تمامیت فیزیکی و کارکردی آنها در شرایط اضطراری مبذول گردد.
خبر خوش آن است که با دانش امروزی و تعهد قوی سیاسی کشورها می توانند خطرپذیری را در بیمارستانها و تاسیسات بهداشتی کاهش دهند و با کاهش آسیب پذیری آنها در برابر مخاطرات طبیعی بیمارستان ها را در برابر سوانح ایمن سازند.
● اهداف این شعار جهانی چیست
هدف این شعار جهانی بالا بردن آگاهی و ایجاد تغییرات موثری می باشد که :
۱) از جان بیماران و کارکنان بهداشتی با اطمینان از ساختار برگشت پذیر تاسیسات بهداشتی در برابر بلایا حفاظت کند .
۲) توانایی کارکرد تاسیسات بهداشتی و خدمات بهداشتی در زمانهای پس از وقوع بلایا و وضعیتهای اضطراری تضمین کند .
۳) بهبود قابلیت کاهش خطرپذیری برای کارکنان و موسسات بهداشتی من جمله از طریق مدیریت بحران را تضمین کند .
● چگونه می توانیم ایمن شدن بیمارستانها را محقق کنیم
برای محقق نمودن ایمنی بیمارستان ها باید از هر فرصتی برای افزایش اطلاع رسانی در این خصوص مانند گنجانیدن موضوع در دستور کار نشست های عالی رتبه جلسات فنی مستند کردن و تبادل تجربیات خوب در خصوص ایمن ساختن بیمارستانها در برابر بلایا استفاده کرد. همچنین باید کلیه مولفه های مهم شبکه خدمات بهداشتی مانند مراکز مراقبتهای بهداشتی اولیه بانکهای خون لابراتوارها انبارها و خدمات پزشکی اورژانسی را در نظر گرفت . بعلاوه باید بیشترین حد ممکن از مشاغل مرتبط با بیمارستانها شامل کلیه مهندسین معماران مدیران کارکنان حفاظت و .... را در شناسایی و کاهش خطرپذیری و برگشت پذیر ساختن جوامع درگیر کرد و نهایتا کمک به تهیه طرح های اقدام استراتژیکی که در برگیرنده دولتها بخشهای بهداشت و شرکا دیگر باشد.
● پیام های کلیدی این شعار جهانی چه هستند
پیام های کلیدی این شعار جهانی عبارتند از :
۱) گران ترین بیمارستان بیمارستانهایی هستند که در انجام وظیفه اصلی خود با شکست مواجه می شوند .
۲) آسیب به سیستم بهداشتی همه بخشهای جامعه و ملت را تحت تاثیر قرار می دهد .
۳) اگر کاهش خطرپذیری در طراحی و ساخت تاسیسات بهداشتی جدید و کاهش آسیب پذیری با مقاوم سازی در تاسیسات بهداشتی موجود در نظر گرفته شود محافظت از تاسیسات بهداشتی حیاتی در برابر بلایا امکان پذیر است .
۴) کارکنان بهداشتی باید نمایندگان کاهش خطرپذیری بلایا باشند .
مخاطبین این شعار جهانی چه کسانی هستند
مخاطبین این شعار جهانی عبارتند از :
▪ تصمیم گیرندگان سیاسی و تجاری کشورها در کل دنیا .
▪ کارکنان بهداشتی که خدمات اساسی را در تاسیسات (بهداشتی ) ارائه می دهند .
▪ معماران و مهندسین و دیگر مشاغلی که در ساخت و طراحی بیمارستانها نقش دارند .
▪ سیاستمداران سطوح محلی یا ملی .
▪ بانکهای توسعه و آژانس های وام دهنده .
▪ اهدا کنندگان و برنامه های توسعه ای آژانس های مختلف اجرا کننده و یا تامین کننده بودجه .
چه کسی این شعار جهانی را سازماندهی می کند
این اقدام اطلاع رسانی جهانی را با همکاری سازمان بهداشت جهانی هماهنگ می کند . دامنه ة گسترده ای از UN ISDR دبیرخانه و سازمان بهداشت جهانی و ادارات منطقه ای ISDR فعالیت ها توسط دبیرخانه وابسته به آنها در چارچوب این اقدام جهانی انجام خواهد شد اما شرکای دیگری نیز همچون بانک جهانی ها بخش خصوصی موسسات آکادمیک NGO و شبکه های IFRC WEP ILO UNDP UNISEF UNESCO UNEP WMO FAO نمایندگان پارلمان و مسئولین محلی نیز در این اقدام مشارکت خواهند داشت .
در سطح ملی عمده مسئولیت به مجمع ملی کاهش خطرپذیری سوانح که نقاط تماس برنامه کاری هیوگو و وزارت بهداشت می باشند برمی گردد.
این شعار جهانی تا چه مدت به طول خواهد انجامید
این اقدام اطلاع رسانی تا دو سال از دی ماه ۱۳۸۶ تا آذر ۱۳۸۸ طول خواهد کشید . با وجود اینکه تعدادی از کشورها از قبل فعالیتهای کاهش خطرپذیری در رابطه با تاسیسات بهداشتی خود را شروع نموده اند فرصت ایجاد شده در نتیجه این اقدام اطلاع رسانی موجب کمک به پایدار بودن و برجسته شدن کاهش خطرپذیری بلایا درحد وسیعتری از ابتکارهای بخش بهداشت خواهد شد. با ادامه این طرح انتظار میرود که تعداد وسیعی از دولتها طرح های اقدام استراتژیکی را برای اطمینان یابی از ایمن بودن بیمارستانها و تاسیسات بهداشتی در برابر بلایا توسعه دهند و اینکه کاهش خطرپذیری بلایا به جز لاینفک سیاست های بهداشتی تبدیل شود.
بیمارستانهای امن در برابر بلایا فراتر از حفظ ساختارهای فیزیکی بیمارستانهاست . زمانی بیمارستانها در برابر بلایا ایمن خواهند بود که خدمات بهداشتی با حداکثر ظرفیت و فوریت پس از یک سانحه یا وضعیت اضطراری در دسترس و کارآمد باشد
گران ترین بیمارستان ها بیمارستانی است که نتواند وظیفه اصلی خود را در مواقع ضروری انجام دهد

سید محمد ساداتی نژاد

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی