نگاهی به روابط اقتصادی آمریکا و اسرائیل

بررسی وضعیت اقتصادی رژیم اسرائیل نشان می دهد که این اقتصاد در بسیاری از حوزه ها که رشد بسیار خوبی هم در آن حوزه ها داشته است وابستگی شدیدی به آمریکا و سیاست خارجی این کشور دارد.
در سال ۲۰۰۸ میلادی واردات کالا توسط اسرائیل به ۶۵ میلیارد دلار و صادرات آن به ۶۱ میلیارد دلار بالغ گردیده است که کسری تجاری بیش از ۴ میلیارد دلار را به همراه داشته است. همانند سالهای گذشته مهمترین شریک تجاری اسرائیل آمریکا بوده است که ۲۲ درصد از کل تجارت کالای خود را با این کشور انجام داده است. نکته قابل توجه در این آمار این است که تراز تجاری اسرائیل به جز آمریکا با اکثر کشورهای طرف مبادله منفی است. به عبارت دیگر اسرائیل کسری تجاری خود را از طریق مبادلات با آمریکا جبران کرده است.
بررسی آمار مربوط به تجارت خارجی اسرائیل نشان می دهد که ۲۳ درصد از تجارت خارجی اسرائیل مربوط به تجارت الماس و جواهرات بوده است که بخش عمده آن نیز با آمریکا بوده است.
جدول شماره یک حجم تجارت اسرائیل را با مناطق مختلف دنیا نشان می دهد.
هر چند آمریکا به تنهایی ۲۲ درصد از حجم تجارت خارجی اسرائیل را به خود اختصاص داده است ولی سهم کشورهای آسیایی نیز روند روبه رشد داشته است و از ۱۹.۶ درصد در سال ۲۰۰۷ به ۲۰.۵ درصد در سال ۲۰۰۸ رسیده است.
بیشترین سهم تجارت با اسرائیل در آسیا مربوط به هنگ کنگ است که نزدیک به ۶ میلیارد دلار تجارت با اسرائیل دارد و سهم قابل ملاحظه ای در واردات الماس و جواهرات از اسرائیل دارد. رتبه های بعدی در آسیا مربوط به کشورهای چین، هند و ترکیه است که هرکدام به ترتیب ۴، ۳ و ۳ درصد از حجم تجارت خارجی اسرائیل را به خود اختصاص داده اند.
از کشورهای اروپایی نیز بلژیک با حدود ۹ میلیارد دلار ۷ درصد از تجارت خارجی اسرائیل را در اختیار دارد که بخش عمده آن یعنی ۶.۳ میلیارد دلار مربوط به تجارت الماس و جواهرات می باشد. آلمان، سویس، هلند و انگلیس نیز هر کدام سهمی بیش از ۳ درصد در تجارت خارجی اسرائیل دارند.
۲۲ درصد از تجارت اسراییل با آمریکا بوده است که بخش عمده آن (حدود ۳۳ درصد) مربوط به تجارت الماس و جواهرات می باشد که باعث شده بخش عمده ای از کسری تجاری اسرائیل جبران شود. از بین کشورهای منطقه تنها ترکیه است که تجارت قابل ملاحظه ای در حدود ۳.۴ میلیارد دلار با رژیم صهیونیستی دارد.
بررسی وضعیت اقتصادی رژیم اسرائیل نشان می دهد که این اقتصاد در بسیاری از حوزه ها که رشد بسیار خوبی هم در آن حوزه ها داشته است وابستگی شدیدی به آمریکا و سیاست خارجی این کشور دارد. بررسی گزارشات بین المللی در خصوص اقتصاد اسرائیل نشان می دهد که مهمترین نقاط قوت اقتصاد اسرائیل ارتباط تنگاتنگ با آمریکا و دریافت کمکهای مالی گسترده به اشکال مختلف از این کشور، چهارچوبهای سیاستگذاری قوی برای کاهش کسری تجاری و نیروی کار تحصیل کرده و ماهر می باشد. در حالی که هر یک از این نقاط قوت با چالشهای جدی مواجه هستند. وابستگی اقتصادی به آمریکا می تواند بحرانهای مالی این کشور را به اسرائیل منتقل کند. افزایش قیمت نفت و رقابت شدید در صنایع با فناوری بالا و جواهرات (صنایع اصلی اسرائیل) کسری تجاری اسرائیل را افزایش می دهد و نیروی کار ماهر اسرائیل به دلایل امنیتی چندان مایل به کار در اسرائیل نیستند . هر چند به دلیل اندازه بسیار کوچک اقتصاد اسرائیل پوشاندن مشکلات بزرگ این کشور برای آمریکا چندان مشکل به نظر نمی رسد ولی با بررسی آمار و ارقام موجود، شکنندگی این اقتصاد نمی تواند بر کسی پوشیده بماند.
به اذعان گزارش Business Monitor مهمترین چالش جدی برای اقتصاد اسرائیل مسئله امنیت است که تاثیر فوری و موثری بر سطح اطمینان داخلی، توریسم و سرمایه گذاری خارجی دارد. دیگر مواردی که تهدید جدی برای اقتصاد اسرائیل محسوب می شوند عبارتند از: افزایش قیمت انرژی، رقابت شدید در صنایع با تکنولوژی بالا از طرف چین و هند و نیز رقابتهای فشرده در صنایع الماس و جواهرات.
یکی از مهمترین صنایع اسرائیل که بخش مهمی از رونق اقتصادی خود را مدیون آن است صنعت فناوریهای پیشرفته است که در این حوزه به شدت به آمریکا وابسته است. در این نوشتار به بررسی مهمترین شرکتهای فعال در این حوزه در اسرائیل می پردازیم. مهمترین شرکتهای حوزه IT که در اسرائیل فعال هستند شامل شرکتهای Ness، IBM، HP، Matrix، Microsoft هستند که بسیاری از آنها ریشه آمریکایی داشته و در راستای سیاستهای خارجی دولت آمریکا فعالیتهای خود را به اسرائیل منتقل کرده اند.
شرکت Ness یک شرکت اسرائیلی در حوزه ارائه خدمات نرم افزارهای کاربردی و فروش سخت افزار است که عمدتا به وزارتخانه های اسرائیل و بانکهای این کشور به ارائه خدمات می پردازد. این شرکت دارای ۷.۸۰۰ نفر پرسنل است و ۱۶ کشور خدمات این شرکت را دریافت می کنند. این شرکت روابط بسیار نزدیکی با شرکت میکروسافت و آی بی ام دارد.
شرکت آی بی ام یکی از بزرگترین شرکتهای آمریکایی در حوزه IT است که بزرگترین آزمایشگاه IT خود را در خارج از آمریکا در اسرائیل مستقر کرده است و بیش از دو هزار نفر از متخصصین اسرائیلی در این آزمایشگاه مشغول فعالیتهای تحقیق و توسعه برای آی بی ام می باشند. آی بی ام در نظر دارد اسرائیل را به یکی از مراکز مهم میزبانی سایتها و نرم افزارهای کاربردی جهان تبدیل کند. این شرکت در سال ۲۰۰۸ شروع به خرید شرکتهای کوچک اسرائیلی فعال در حوزه IT نموده است و در صدد است در حوزه تولید لوازم ذخیره سازی اطلاعات به صورت تخصصی در این کشور فعالیتهای خود را گسترش دهد.
شرکت HP نیز یکی از شرکتهای بزرگ دنیا در حوزه IT است که فعالیتهای گسترده ای در اسرائیل دارد. این شرکت حدود چهار هزار پرسنل در اسرائیل دارد و بزرگترین مرکز تحقیق و توسعه (R & D) این شرکت در اسرائیل قرار دارد. همچنین یکی از بزرگترین مراکز تحقیق و توسعه و کارخانه های تولید چاپگرهای دیجیتالی (چاپگرهای تجاری خاص) HP در اسرائیل قرار دارد. در سال گذشته نیز شرکت HP به خاطر انعقاد قرارداد طراحی و اجرای زیرساختهای IT نیروی دریایی اسرائیل مورد تجلیل مقامات اسرائیلی قرار گرفت. این شرکت در حال خرید شرکتهای نرم افزاری کوچک اسرائیل برای حمایت از شرکتهای تازه تاسیس در این کشور می باشد.
شرکت دیگر اسرائیلی فعال در حوزه IT شرکت Matrix است که متعلق به بانکهای اسرائیلی است و با ۳.۵۰۰ نفر پرسنل در زمینه طراحی نرم افزارهای کاربردی فعالیت دارد.
شرکت مایکروسافت دیگر شرکت آمریکایی است که با گردشی حدود یک میلیارد دلار در اسرائیل و با ۲۰۰ نفر پرسنل در حیفا (Haifa) و رعنانا (Ra&#۰۳۹;anana) فعالیت می کند. شرکت مایکروسافت در کنار فروش بسته های نرم افزای خود نقش قابل ملاحظه ای در آموزش نیروهای متخصص اسرائیلی برای ورود به حوزه صنایع پیشترفته دارد به نحوی که بر اساس برنامه ریزیهای صورت گرفته قرار است که ۲۵۰ هزار نفر از متخصصین اسرائیلی در برنامه های شرکت مایکروسافت شرکت کنند.

منبع:
۱.Summary of Israel&#۰۳۹;s Foreign Trade by Country - ۲۰۰۸, CENTRAL BUREAU OF STATISTICS, State of Israel
۲.Israel Information Technology Report Q۴ ۲۰۰۸, Published by BUSINESS MONITOR INTERNATIONAL LTD

منبع : خبرگزاری فارس