دردسر زمستانی

در این مقاله به راهكارهایی كه والدین می توانند به وسیله آنها عوامل خطرساز مرتبط با گوش را كنترل كنند و همچنین به اقدامات درمانی در رابطه با عفونت گوش در كودكان اشاره می شود.
عوامل خطرساز قابل كنترل
۱ ) مهدكودك: شما می توانید با انتخاب مهدكودك مناسب برای فرزندتان، خطر ابتلای وی را به عفونت های گوش كاهش دهید. كودكانی كه به مهد كودك ها و كودكستان های شلوغ و پرجمعیت می روند، بیشتر از كودكانی كه در خانه نگهداری شده یا به مهدكودك های كم جمعیت تر می روند، به عفونت گوش مبتلا می شوند. هر چه تعداد بچه ها بیشتر باشد، احتمال ابتلای كودكتان به سرماخوردگی و عفونت گوش حاصل از آن بیشتر می شود. اما دلیلی برای تغییر مهدكودك وجود ندارد مگر اینكه كودك شما از عفونت گوش رنج ببرد. عوامل زیاد دیگری در انتخاب مهدكودك متناسب با شرایط خانوادگی شما نقش دارند. شما تنها می توانید ارزیابی كنید و ببینید كه چه چیزی برای فرزندتان مناسب تر است.
۲ ) استنشاق دود سیگار: اگر شما یا سایر اعضای خانواده سیگار می كشید، فرزندتان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت گوش بوده و احتمال مزمن شدن عفونت های گوش در مورد وی بیشتر است. سیستم های تهویه خانگی نمی توانند هوا را از همه خطرات زیان آور پاك كنند و به همین ترتیب، سیگار كشیدن در اتاق دیگر یا باز كردن پنجره، همه خطرات مربوط به استنشاق دود سیگار را از بین نمی برد؛ پس سیگار نكشید و به دیگران هم اجازه ندهید در حضور فرزندتان سیگار بكشند.
۳ ) شیرخوردن از شیشه: شیرخوارانی كه از شیشه، شیر خشك می خورند، دوبار بیشتر از شیرخوارانی كه حداقل برای چهار ماه از پستان مادر شیر خورده اند، به عفونت گوش مبتلا می شوند. شیر مادر با انتقال پادتن های قوی از مادر به شیرخوار، از عفونت گوش میانی و در نتیجه مسدود شدن لوله استاش جلوگیری می كند. اگر فرزند شما با شیشه شیر می خورد، او را به حالت عمودی در بغل بگیرید. به كودك در هیچ سنی در حالت خوابیده با شیشه شیر ندهید. دراز كشیدن در حال خوردن شیر از شیشه می تواند انسداد لوله های استاش را به همراه داشته باشد.
۴ ) استفاده از پستانك: شیرخوارانی كه به طور مداوم از پستانك استفاده می كنند، در معرض رابطه خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت های گوش هستند. استفاده از پستانك رابطه مستقیمی با عفونت گوش- به ویژه در سنین ۶ تا ۱۲ ماهگی- دارد. اما شواهدی حاكی از نقش مكیدن انگشت در افزایش خطر عفونت گوش وجود ندارد.
۵ ) آلرژی ها: اگرچه شما نمی توانید بر تاریخچه خانوادگی وجود آلرژی كنترلی داشته باشید، اما می توانید علائم تب یونجه (رینیت آلرژیك: احتقان و آبریزش بینی به دلیل حساسیت) را در كودك خود با استفاده از داروهای خوراكی یا اسپری بینی از قبیل اسپری های استروییدی یا آنتی هیستامین های طولانی اثر كاهش دهید. این كار به كاهش تجمع مایع در گوش میانی و در نتیجه كاهش عفونت های گوش میانی در فصل آلرژی كمك می كند.
۶ ) واكسن ها: كودكانی كه واكسن كونژوگه پتوموكوكی دریافت می كنند، كمتر به عفونت های تكرار شونده گوش مبتلا شده و نیاز كمتری به كار گذاشتن لوله در گوش دارند. گرچه این واكسن برای پیشگیری از بیماری های خطرناك دوران كودكی نظیر سپیس، مننژیت و ذات الریه تولید شده است، اما همچنین خطر عفونت گوش را تا حدود ۷ درصد كاهش می دهد. این واكسن تنها در برابر باكتری استرپتوكوك پنومونی، یعنی شایع ترین علت عفونت های گوش مؤثر است. این واكسن به طور معمول برای تمامی كودكان كوچكتر از دو سال به كار می رود. كودكانی كه واكسن آنفلوآنزا دریافت می كنند، همچنین تا حدود ۳۰ الی ۳۶ درصد كمتر شانس ابتلا به عفونت های گوش را در فصل شیوع آنفلوآنزا دارند.
● انتخاب های درمانی
به عنوان پدر و مادر، طبیعی است كه حاضر باشید هر كار ممكنی را برای مراقبت از فرزندتان و بهبود هر چه سریع تر وی انجام دهید. برخی تصور می كنند كه درمان دارویی بهترین راه برای رسیدن به این هدف بوده و اغلب نیز همینطور است. با این وجود، تنها یك شیوه درمان به عنوان بهترین شیوه برای درمان عفونت های گوش میانی وجود ندارد.در بسیاری موارد، بهترین كار این است كه موقعیت به دقت بررسی شود تا ببینیم كه آیا مشكل به خودی خود برطرف می شود یا نه. آنتی بیوتیك ها همیشه وضع را بهتر نمی كنند و حتی ممكن است درمان عفونت های بعدی را سخت تر كنند. اگر فرزند شما به عفونت های تكرار شونده گوش یا وجود مایع در گوش میانی برای مدتی طولانی مبتلاست، ممكن است پزشك شما استفاده پیشگیرانه از آنتی بیوتیك ها یا كار گذاشتن لوله در پرده گوش فرزندتان را توصیه نماید.قبل از هر تصمیم گیری، دلایل موافق و مخالف را برای تمامی انتخاب های درمانی متناسب با شرایط ویژه فرزندتان و نیز اولویت های خودتان به خوبی بررسی كنید.
● آنتی بیوتیك ها همیشه پاسخگو نیستند
همیشه راه حل گوش درد، آنتی بیوتیك نیست. در موارد زیر انتظار هشیارانه، می تواند بهترین انتخاب شما باشد.
۱) گوش های كودك شما مبتلا به عفونت نیستند. اگر مایع جمع شده در گوش، عفونی نباشد، این كار سودی برای فرزندتان ندارد، برعكس گاه حتی به دلیل مصرف آنتی بیوتیك، زیانبار هم هست. در این صورت آنتی بیوتیك ها در پاك كردن مایع گوش موثر نیستند و تنها نتیجه این كار این خواهد بود كه ممكن است فرزندتان به عوارض جانبی دارو مثل تهوع، اسهال، بثورات و واكنش آلرژیك مبتلا گردد. سوء مصرف آنتی بیوتیك ها ممكن است درمان عفونت های بعدی را دشوارتر نموده و باكتری های مقاوم به دارو را در میان جامعه گسترش دهد.
۲) تشخیص بیماری فرزند شما قطعی نیست. اگر تشخیص قطعی نیست، ممكن است بخواهید به جای اینكه بلافاصله درمان دارویی را آغاز كنید، منتظر و مراقب باشید. حتی اگر كودك شما به وضوح مبتلا به عفونت گوش باشد، ممكن است هنوز این شیوه را به عنوان یك انتخاب درمانی قبل از شروع آنتی بیوتیك برگزینید. گرچه برخی تصور می كنند كه عفونت نیاز به آنتی بیوتیك دارد، اما در حدود ۸۰ درصد عفونت های ساده گوش بدون درمان دارویی بهبود می یابند. در عین حال، شما برای درمان علائم فرزندتان، انتخاب هایی در پیش رو دارید، این انتخاب ها شامل مسكن های رایج، قطره های گوش و گرم كردن گوش هستند.در بیشتر موارد، شناسایی علت اصلی عفونت ممكن نیست، بنابراین یك آنتی بیوتیك بسته به احتمال وجود باكتری های معینی تجویز می شود. ممكن است عفونت گوش فرزند شما به این آنتی بیوتیك پاسخ نداده و پزشك تصمیم به تعویض آنتی بیوتیك بگیرد. اگر عفونت گوش، ویروسی باشد، آنتی بیوتیك كمكی نمی كند.
● علائمی كه نیاز به توجه پزشكی دارند
اگر شما و پزشكتان تصمیم گرفتید كه به جای درمان آنتی بیوتیك، كودك را تحت نظر قرار دهید، مراقب هرگونه افزایش درد یا تب و كاهش شنوایی باشید. همچنین كودك را برای پیگیری نزد پزشك ببرید تااطمینان پیدا كنید كه عفونت به خودی خود برطرف شده است.اگر مایع در گوش میانی باقی مانده و كاهش شنوایی روی دهد، زبان باز كردن كودك ممكن است به تأخیر بیفتد. به همین دلیل بسیار مهم است كه به دقت وضعیت شنوایی كودكتان را زیر نظر بگیرید و او را برای پیگیری نزد پزشك ببرید تا از پاك شدن كامل مایع مطمئن شوید.برای هر دوره سنی، معیارهایی برای تعیین تكامل گفتاری وجود دارد كه در صورت فقدان آنها، اولین فرض این است كه شنوایی كودك طبیعی نیست. برای مثال، در دو سالگی كودك باید بتواند در حدود ۵۰كلمه را بگوید، دو كلمه را در تركیب با یكدیگر به كار برده و شروع به استفاده از حروف اضافه مانند بانماید و در حدود نیمی از اوقات باید بتواند منظور خود را به پدر و مادر بفهماند.
● درمان با آنتی بیوتیك
در صورت تشخیص عفونت گوش توسط پزشك، ممكن است آنتی بیوتیك هایی از قبیل آموكسی سیلین تجویز شوند كه در برابر شایع ترین باكتری های مولد عفونت های گوش میانی موثرند. در صورتی كه عفونت گوش كودك به داروی اول پاسخ ندهد، ممكن است پزشك آنتی بیوتیك دیگری تجویز كند كه در برابر سایر انواع باكتری ها موثر باشد. آنتی بیوتیك های رایج شامل كوآموكسی كلاو (تركیبی از آموكسی سیلین و كلاو ولانات)، سفوراكسیم، سفتریاكسون، افلوك سین و آزریترومایسین هستند.طول مدت درمان با آنتی بیوتیك ها بستگی به سن و شدت عفونت دارد. یك دوره ده روزه معمولاً برای كودكان پنج ساله و كوچك تر و نیز كودكانی كه به عفونت شدید گوش مبتلا هستند، توصیه می شود. برای كودكان شش ساله و بزرگتر با عفونت ملایم تا متوسط، یك دوره پنج تا هفت روزه پیشنهاد می گردد.
● پیشگیری با آنتی بیوتیك و واكسن
آنتی بیوتیك ها و واكسن ها گاه برای پیشگیری از ابتلا به عفونت در كودكان كه مبتلا به عفونت های مكرر گوش هستند، توصیه می شوند.

دكتر زهرا عباسپور تمیجانی

منبع : روزنامه همشهری