۳ خرداد ـ ۲۴ می ـ ضوابط تازه در روزنامه نگاری و رسمیت یافتن " روزنامه نگار فری لنس " - خروج رسانه از اصول حرفه خود

در طول اجلاس ناشران روزنامه های آمریكا یی سهامدار خبرگزاری اسوشییتدپرس كه ۲۲ مه سال ۱۹۰۰ در نیویورك پایان یافت و نتیجه اش اعلام اسوشییتدپرس به عنوان یك خبرگزاری غیرانتفاعی تعاونی بود پیشنهاد های تازه ای مطرح شد كه بعدا شكل تازه ای به سازمان تحریری رسانه ها داد. این اجلاس در آن زمان هیاتی را برای بررسی كارشناسانه و به صورت ضابطه درآوردن این پیشنهادها تعیین كرد و از آن پس هر چند سال و گاهی چند دهه یك بار جلسات حرفه ای برای بازبینی این ضوابط تشكیل می شود. این ضوابط و بازبینی ها از دهه ۱۹۲۰ از مرزهای آمریكا فراتر رفته و جهانی شده اند.
از جمله این ضوابط مدون، منع كار كردن همزمان یك روزنامه نگار درگیر در امور خبری در دو روزنامه بود (كه بعدا به دو و یا چند رسانه تعمیم یافت)و روزنامه های تهران هم از سال ۱۹۵۵( ۱۳۳۴ ) آن را پذیرفتند و به اجرا در آوردند كه تا انقلاب سال ۱۳۵۷ دقیقا رعایت می شد و سختگیری كیهان و اطلاعات در این زمینه بسیار شدید بود و حتی مبادله خبر میان خبرنگاران دو روزنامه ممنوع و در صورت مشاهده ، هردو خبرنگار اخراج می شدند. همین جدایی مطلق تحریریه های خبری رسانه ها در سراسر جهان و ایجاد رقابت میان آنها باعث پیشرفتشان شد.
به علاوه ، در حرفه روزنامه نگاری نهادها و عناوین تازه ای به وجود آمد از جمله « روزنامه نگار فری لنس ( ناوابسته به یك رسانه ، حق التحریری ، مستقل . واژه فری لنس از عنوانی اقتباس شده است كه در قرون وسطی به مردان سویسی كه داوطلب استخدام در ارتش هر كشوری بودند كه پول بیشتری به آنان پیشنهاد می كرد)» ، سندیكاهای توزیع مقالات و ... و تنها این روزنامه نگاران مجاز به فروش مطالب خود به رسانه های متعدد بوده اند.
اعضای سندیكاهای توزیع مقالات ، تحلیلها و سفرنامه های خبری، نوشته خود را به سندیكا می دهند و سندیكا همانند یك خبر گزاری به روزنامه ها و هر رسانه دیگر می فرستد و برای هركدام كه چاپ كند صورت حساب ارسال می دارد. ممكن است یك مقاله، همزمان در دهها روزنامه انتشار یابد و .... به این ترتیب كار كردن عوامل خبر( خبرنگار ، دبیر و سردبیر اجرایی ) همچنان از كار كردن همزمان در دو رسانه ممنوع هستند. ابراز نظر شخصی ( به هر صورت؛ مصاحبه و نوشته ) از كار خبر مجزا شده و اعضای كادر استخدامی تحریریه یك رسانه می توانند درباره نظر شخصی خود با رسانه های دیگر مصاحبه كنند یا آن را بنویسند و بفرستند.
در این راستا ، در ماه مه ۱۹۸۵ گروهی از روزنامه نگاران كه در جهان از شهرت حرفه ای و بی طرفی بر خوردار بودند پارا فراتر نهاده و پس از یك نشست اخطار كردند كه رسانه های بزرگ عمدتا توجه خود را معطوف به حرفها و بازی های سیاستمداران و اعلامیه ها و مصاحبه های از پیش نوشته شده دولتمردان كرده اند و دارند از مردم عادی و مشكلات زندگانی آنان دور می شوند.
این گروه این روند را خروج رسانه ها از اصول و در نتیجه حرفه خود اعلام داشتند و تاكید كردند كه ادامه این روند منجر به آن خواهد شد كه همه فعالیت ها معطوف به اعمال و گفته های چند نفر در جهان شود كه این بزرگ جلوه دادن ها عوارض جهانی مطلوب نخواهد داشت. رسانه ها در آغاز كار به حرفها و كارهای مردم عادی و دشواری های آنان توجه بیشتری نشان می دادند و اصول روزنامه نگاری بر همین اساس تدوین شده است كه دارد به فراموشی سپرده می شود.
این اخطار، ظاهرا پس از نقل وسیع گزارشهای چند شبكه كه نام «خبری» بر خود نهاده اند و خبرگزاری های اصطلاحا «بین المللی» در رسانه های همگانی داده شد ، زیرا كه این شبكه ها عمدا و یا به دلیل آسانی دسترسی، توجه خود را به اخبار داده شده از سوی منابع دولتی و نیز اظهارات سیاستمداران و دولتمردان معطوف كرده بودند و ... كه این روش تا به امروز( سال ۲۰۰۴ ) ادامه دارد. نقل همین گزارشها كه ابزارهای غیر حرفه ای ازجمله سلفون ها هم آنها را به مشتركان خود می رسانند باعث كاهش تیراژ رسانه های چاپی و مخاطبان رادیو ـ تلویزیونها شده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز