سوخت های هسته ای

تدارک مواد اولیه سوخت های هسته ای و سیکل سوخت راکتورهای اتمی اولین و اصولی ترین مبنای ایجاد تکنولوژی هسته ای و استفاده از رادیوایزوتوپ های طبیعی و مصنوعی محسوب می گردد. گرچه ممکن است بسیاری از کشورها به دلا یل متعدد تمایل چندانی به چنین تکنولوژی پیچیده ای نداشته باشند، ولی نظر به اینکه انرژی و استفاده از آن لزوما یکی از نیازهای اجتناب ناپذیر در امر رشد و توسعه جوامع به شمار می رود و به دلیل محدودیت های موجود در انواع انرژی ها، استفاده از انرژی هسته ای در مواردی حتی الزاما به صورت انتخاب ایده آل در می آید. بهرحال تمام کشورهایی که صرفا علا قمند به توسعه صنایع هسته ای همانند سایر صنایع خود هستند مثل استرالیا، نیجر، نامیبیا و... یا استفاده کننده از این صنایع هستند مثل مجارستان، چکسلواکی، کره، ژاپن و... بالا خره آنهایی که هر دو هدف فوق را تعقیب می نمایند. مثل: کانادا، آمریکا، فرانسه، روسیه) الزاما می باید از مرحله تدوین برنامه دقیق، فراگیر و متناسب با تمامی اوضاع اقتصادی، سیاسی و تکنولوژی گذر کنند. درجه موفقیت هر کدام به نسبتی افزایش می یابد که در شناخت کلیه عوامل و تجزیه و تحلیل آنها، تدوین برنامه در یک دوره نسبتا طولانی، تجربه و وقت مفید بیشتری را مصروف داشته باشند. تحت چنین شرایطی و حفظ تمامی نکات اجرایی برنامه، شاید در حصول به بخشی یا عمده اهداف از پیش تعیین شده خود دست یابند.
این امر در مورد کشورهای در حال توسعه اهمیت چند برابر دارد، چون هر بخشی از این فعالیت ها به بسیاری از امکانات زیربنایی دیگر ارتباط پیدا می کند که ممکن است اصولا چنین ساختارهایی تشکیل نیافته باشند. این ساختارها شامل جغرافیای منابع طبیعی، صنایع زیربنایی، نیروی انسانی، فرهنگ و پذیرش عمومی، قوانین، مقررات تکنولوژی و نحوه مواجهه تصمیم گیران می تواند باشد. لذا برحسب درجه وجود امکانات فوق، منابع طبیعی مواد اولیه، مدیریت استفاده از نیروی انسانی و همچنین برحسب ساختارهای مساعد اقتصادی و سیاسی، طول اجرای برنامه و حصول به اهداف تفاوت می کند.
سیکل سوخت هسته ای عبارت است از یک سری فعالیت های فرآیندی متوالی بر روی سنگ معدن اورانیوم و حصول به ترکیبی از اورانیوم با ویژگی های شیمیایی و فیزیکی مشخص که تحت شرایط مناسب و فراهم شده در راکتورهای هسته ای، قابلیت شکافته شدن یا به اصطلا ح سوزانده شدن و نهایتا رهاسازی انرژی را پیدا می کند. اورانیوم یک عنصر از ۹۲ عنصر طبیعی جدول مندلیف محسوب می گردد که تقریبا در سرتاسر دنیا یافت می شود.
در نقاطی از دنیا که برحسب شرایط زمین شناسی مقدار این عنصر بیشتر است، مورد توجه اکتشاف و معدنکاری قرار می گیرد. مواد معدنی حاوی اورانیوم قبل از استفاده در راکتورها باید تحت یک سری از فرآیندهای فرآوری قرار گیرند. گرمای تولید شده در یک راکتور هسته ای می تواند تولید بخار نموده و توربین مولد برق را به حرکت درآورد. پس از اتمام دوره مفید سوخت در راکتور، این سوخت از راکتور خارج و پس از مدتی می تواند مورد بازفرآوری قرار گرفته و از آن سوخت جدید ساخته شود.
این کره خاکی زمین از ۵ بیلیون سال قبل یا از بدو پیدایش حاوی بیش از ۹۲ عنصر بوده که فقط تعدادی از آنها عناصر زایش یافته جدید مثل ترانس اورانیوم ها هستند که بر اثر فعل و انفعالا ت طبیعی و ذاتی عناصر قبلی خود ساخته شده اند. ولی اورانیوم یک عنصر کاملا طبیعی است که در ساختار بخشی از کره زمین شرکت داشته است.

نویسنده : دکتر احمد قریبد

منبع : روزنامه مردم سالاری