جنگ پشت دروازه ها

دولت پاکستان در حالی پیشنهاد انجام تحقیقات مشترک با هند درباره حملات تروریستی هفته پیش در بمبئی را داده است که دولت هند از پاکستان خواسته است تا ۲۰ تروریست مظنون در حملات بمبئی را که گفته می شود در پاکستان به سر می برند را به این کشور تحویل دهد. به گزارش دیپلماسی ایران شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان دو دسامبر بدون اشاره به درخواست هند در اسلام آباد، گفت: «دولت پاکستان می خواهد که مناسبات خوبی با هند داشته باشد.» از جمله افرادی که دولت هند خواستار تحویل وی از پاکستان است، داود ابراهیم، طراح اصلی بمب گذاری سال ۱۹۹۳ در بمبئی است که حدود ۲۵۰ تن را در عملیات به کشتن داد. پراناب مخرجی، وزیر امور خارجه هند، به خبرنگاران گفت: «فهرست مظنونین دیروز به سفیر پاکستان داده شد و ما منتظر واکنش دولت پاکستان هستیم.» هند همچنین از پاکستان خواسته است، علیه مسئولان حملات در شهر ساحلی بمبئی که حدود ۱۷۵ نفر از جمله ۱۸ خارجی را کشت، اقدامی قاطع به عمل آورد. مخرجی همچنین گفت: «هند یک اقدام نظامی علیه پاکستان را به دلیل وقوع این حادثه بررسی نمی کند.»
این در حالی است که وی در جای دیگر گفته بود، هند برای حفظ امنیت خود ممکن است ناگزیر به استفاده از گزینه نظامی شود. در همین رابطه وزیر امور خارجه بریتانیا چهارشنبه سه دسامبر هشدار داد که تروریسم تهدیدی مستقیم علیه تمامیت ارضی پاکستان به شمار می رود. دیوید میلیبند، وزیر امور خارجه بریتانیا هنگام ورود به مقر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل بلژیک گفت: «تهدیدی مستقیم علیه تمامیت ارضی کشور پاکستان وجود دارد که توسط تروریسم ایجاد شده است.بهترین راه برای مقابله با تهدید از داخل پاکستان ایجاد امنیت و تقویت دستگاه اقتصادی و سیاسی است.این دقیقا همان تلاش هایی است که باید در افغانستان انجام شود.» وزیر امور خارجه بریتانیا در این باره گفت: «ما نباید از بحث تقویت نیروهای ایساف بترسیم.اما هم پیمانان بسیاری به دادن نیروی بیشتر علاقه ای ندارند.اما ما باید متوجه باشیم که ما برای ساخت ارتش افغانستان، نیروهای پلیس این کشور و موسسات اقتصادی افغانستان در این کشور هستیم.» در همین حال کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در رأس یک هیات بلندپایه در یک سفر از قبل اعلام نشده وارد دهلی نو شده. وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری در هند گفت: «زمان آن فرا رسیده که همه در راستای همکاری و شفاف سازی برای دستگیری عاملان حملات بمبئی اقدام کنند، به همین دلیل این زمان ویژه ای برای پاکستان برای همکاری با هند است.» وی در ادامه افزود:
ـ «باید فوری در این راستا عمل کنیم و این مشکل را حل و فصل کنیم.معتقدم که لازم است پاکستان در راستای همکاری کامل و شفاف سازی برای یافتن عاملان این حملات وارد عمل شود.» از سوی دیگر دو شبکه خبری تلویزیونی آمریکا گزارش داده اند، ایالات متحده در ماه اکتبر در مورد امکان حمله از راه دریا به بمبئی هشدار داده بود. به گزارش تلویزیون ای بی سی، مقامات اطلاعاتی که نامی از آنها برده نشده، می گویند آنها یک تماس تلفنی را با آدرسی در پاکستان که سردسته گروه افراطی لشکر طیبه از آن استفاده می کند و اشاره ای به حمله ای از راه دریا داشت، دنبال کرده اند. مطابق این گزارش در مکالمه هدف های مشخص، از جمله هتل تاج ، ذکر شده بود.منابع هندی تایید کرده اند، مقام های آمریکایی دو بار در مورد یک حمله احتمالی هشدار داده بودند. در همین رابطه مایک مک کانل، مدیر سازمان اطلاعات ملی آمریکا که نظارت و هماهنگی نهادهای جاسوسی این کشور را بر عهده دارد، در سخنانی در دانشگاه هاروارد گفت: «گروهی که ما اعتقاد داریم مسئول حملات بمبئی است حملات مشابهی در سال ۲۰۰۶ به یک قطار انجام داد که به مرگ همین تعداد قربانی منجر شد.همچنین در سال ۲۰۰۱ حمله ای به پارلمان هند انجام داد.» مک کانل بطور مستقیم به نام لشکر طیبه اشاره نکرد اما حملاتی که وی از آن نام برد در حمله به پارلمان هند در سال ۲۰۰۱ دست داشت و خود را یک گروه مبارز کشمیری موسوم به لشکر طیبه معرفی کرد.این گروه علیه هند در این منطقه مبارزه کرده و اقدام آنها در آن سال دو کشور همسایه هند و پاکستان را تا آستانه جنگ پیش برد.
مک کانل در این باره تاکید کرد، اگر شما گروه هایی که ما آنها را مسئول می دانیم بررسی کنید، پشتیبانی فلسفی آنها بسیار مشابه آن چیزی است که القاعده درباره دیدگاه خود درباره آینده جهان بیان کرده است. مک کانل در سخنان خود همچنین مبارزه با گروه هایی مانند القاعده و لشکر طیبه را دشوار توصیف کرد. از سوی دیگر یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان دو دسامبر رهبران سیاسی این کشور را فرا خواند تا در مورد یک سیاست ملی در برابر هند تصمیم بگیرند.در این نشست رهبران ۵۸ حزب پاکستانی شرکت داشتند. پاکستان حملات بمبئی را یک اقدام تروریستی وحشیانه خوانده و هرگونه دست داشتن در این حملات را رد کرده است.با این حال دولت هند همچنان معتقد است که بر اساس شواهدی که در دست دارد، بیشتر عاملان حملات بمبئی، شهروندان پاکستانی هستند. کارشناسان از این نگرانند که این موضوع تلاش های صلح بین دوکشور را متوقف کرده و منجر به مقابله میان این دو همسایه مجهز به تسلیحات هسته ای شود. پاکستان از این نگران است که حملات بمبئی بار دیگر منجر به تغییر آرایش نظامی هند در اطراف مرز با پاکستان شود و به همین دلیل هشدار داده که در صورت وقوع چنین اتفاقی مقابله به مثل خواهد کرد. محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان در این باره گفت: «اسلام آباد در صورت جدی تر شدن تنش ها سربازان خود را از مناطق قبایلی پاکستان فراخوانده و در مرز شرقی خود با هند مستقر خواهد ساخت».از سوی دیگر، دولت هند که با انتخابات عمومی در اوایل سال آینده میلادی روبروست، تحت فشار شدیدی از سوی مردم این کشور و احزاب مخالف برای پاسخ دادن به حملات بمبئی است.این فشارها با ناکامی دولت هند در توضیح موجه چگونگی رخ دادن این حملات بر شهری که مرکز اقتصادی و فرهنگی هند محسوب می شود، گسترش یافته است.اما ادامه چنین فشارهایی ممکن است هند را وادارد تا برای کسب اعتماد و حمایت مردم این کشور، به نوعی نمایش نظامی بر ضد پاکستان دست بزند.
در هند به ویژه رسانه های جمعی این کشور این سؤال را از مقام های امنیتی خود می پرسند که چرا غافلگیر شده اند و هشدارهای پیش از این حملات را جدی نگرفتند.بسیاری از مردم این شهر از اینکه دولت هند در انجام وظیفه اش قصور کرده خشمگین هستند زیرا مقامات امنیتی در هجدهم نوامبر، هشت روز پیش از حملات بمبئی پیامی را رهگیری کرده بودند که نشان می داد حمله به شهر قریب الوقوع است اما مقامات امنیتی به این پیام توجهی نکردند و به سادگی از کنار آن گذشتند. قبل از حمله حتی اتحادیه صیادان بمبئی نیز به مقام های هند در مورد رسیدن محموله مواد منفجره به بمبئی هشدار داده بود. این در حالی است که استعفای وزیر کشور هند و مشاور امنیت ملی این کشور نیز نتوانسته از خشم مردم این کشور بکاهد. انتقادها تنها به غافلگیر شدن دستگاه های امنیتی هند محدود نمی شود، مردم هند می خواهند بدانند چرا عملیات کماندوهای ارتش تا این اندازه طولانی شد تا جایی که رئیس سازمان مبارزه با تروریسم کابینه نیز در طول مبارزه جان خود را از دست داد.
کارشناسان، بر این باورند که این تهدید پاکستان در واقع متوجه آمریکا، ناتو و جامعه جهانی است که نبرد سربازان آنها در افغانستان بر ضد طالبان هم اکنون با دشواری هایی جدی روبروست.طالبان روز به روز در افغانستان در حال قدرت گرفتن است و به اندازه ای صاحب نفوذ شده که دولت مرکزی و برخی کشورهای عربی با آن مجددا وارد گفتگو شده اند.در همین حال منابع مالی آن به شدت افزایش یافته به گونه ای که به گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۰۷ طالبان توانسته در حدود ۴۵۰ میلیون دلار از فروش مواد مخدر پول به دست آورد.تغییر موضع حدود یکصد هزار سرباز پاکستانی از مناطق قبایلی به مرز این کشور با هند، می تواند جنگ بر ضد ترور را به شدت تضعیف کرده و نیروهای خارجی مستقر در افغانستان را با چالشی بسیار جدی تر و وضعیتی دشوارتر از قبل در جنگ بر ضد شورشیان روبه رو کند. این هشدار پاکستان، به روشنی تاثیر حملات بمبئی را در سطح بین المللی نشان می دهد و هدف از آن احتمالا تشویق آمریکا و متحدانش برای جلوگیری از پاسخ تحریک آمیز هند در برابر پاکستان است. آمریکا و متحدانش اکنون با وضعیت دشواری در حمایت از تلاشهای هند برای تحقیقات عاملان حمله بمبئی و حفظ پشتیبانی متحد اصلی خود در جنگ بر ضد ترور، یعنی پاکستان، روبه رو هستند.
برخی تحلیلگران نیز معتقدند که گروههای تندرو همچون لشکر طیبه ممکن است از گروههای کوچکتر مانند مجاهدین دکن به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند. در همین حال، لغو سفر رئیس اطلاعات پاکستان (آی اس آی ) که دولت غیر نظامی پاکستان هدف از آن را کمک به هند در انجام تحقیقات حمله بمبئی اعلام کرد، بار دیگر منجر به ایجاد شک در توانایی دولت پاکستان در کنترل این نهاد پر نفوذ جاسوسی شد.آی اس آی بارها متهم شده که از گروههای تندرو اسلامی حمایت می کند. در این میان، حامد کرزای، رئیس جمهوری افغانستان و آصف علی زرداری رئیس جمهوری پاکستان در دو تماس تلفنی بر همکاری مشترک در مبارزه بر ضد تروریسم تاکید کرده اند.اما برخی کارشناسان ضعف دولت غیرنظامی پاکستان در کنترل نهاد جاسوسی این کشور را بزرگترین مانع در راه همکاری های مشترک منطقه ای در مبارزه بر ضد تروریست های افراطی می دانند.

منبع : روزنامه ابرار