بازی‌های ایرانی، کپی ناقص نمونه‌های خارجی

با ارسال نمابری از سوی فرهنگسرای تفکر که رحیم نصرآزادانی را که به عنوان جوان‌ترین مولف برگزیده دومین جشنواره «ما می‌توانیم» معرفی کرده بود بر آن شدیم تا با این مولف ۲۳ساله که تاکنون ۱۸کتاب به چاپ رسانده است مصاحبه‌ای داشته باشیم.
به همین علت در یک روز سرد زمستانی برای گفت‌وگو با او راهی مجتمع فنی تهران واقع در سعادت‌آباد می‌شوم. رحیم نصرآزادانی که در مجتمع با نام استاد نصر مشهور است در حال حاضر جوان‌ترین استاد در این مجتمع به حساب می‌آید. نصر از سن ۱۳سالگی به علت علاقه‌ خاصی که به گیم و انیمیشن داشت، تحقیقات خود در این زمینه را آغاز و در سن ۱۴ سالگی اولین کتاب خود را به چاپ رساند. او به عنوان جوان‌ترین مولف ایران شناخته شده و تاکنون این مقام را حفظ کرده است. همچنین وی تحقیقاتی در زمینه نرم‌افزارهای سه بعدی‌ساز انجام داده است که منجر به چاپ کتاب‌هایی مثل ۳Dmax شده که بارها در کشورهایی مثل قبرس به چاپ رسیده است.
نصر دارای لیسانس مدیریت است و در کنار آن تخصص‌های دیگری مانند نورپردازی و طراحی داخلی نیز انجام می‌دهد. او در‌حال‌حاضر مسوول بخش دپارتمان گیم مجتمع فنی تهران است. نصر هفت‌سال است که در مجتمع فنی تهران در کلاس‌های آموزش و ساخت بازی‌های کامپیوتری و گیم مشغول فعالیت است. او برای آینده صنعت بازی‌های کامپیوتری در ایران، ایده‌های بزرگی دارد که می‌توانید در این گفت‌وگو با آن آشنا شوید:
▪ به عنوان اولین سوال مایل هستیم بدانیم که نوشتن کتاب در زمینه گیم را از چه زمانی آغاز کردید؟
ـ کارهای تحقیقی در این زمینه را از سن ۱۳ سالگی شروع کردم و در سن ۱۴سالگی اولین کتابم تحت عنوان اتوکد ۱۰ به چاپ رسید. مولف اولین کتاب انیمیشن با نرم‌افزار poser در ایران هستم. البته لازم به ذکر است که در آن زمان تنها من و آقای امید پرتو کتابی در این زمینه به چاپ رسانده بودیم. در کل به غیر از این دو کتاب، هیچ کتاب دیگری در این زمینه در بازار وجود ندارد.
▪ در حال حاضر چند کتاب به چاپ رساندید و عناوین آن چیست؟
ـ تاکنون من ۱۸ کتاب در زمینه گیم و انیمشین به چاپ رسانده‌ام که از آن میان می‌توانم به ۳Dmax شش، هفت، هشت و نه اشاره کنم که هرکدام به ترتیب ۵، ۳، ۱ و ۲ بار تجدید چاپ شده‌اند. در همین زمینه کتاب poser در نسخه‌های چهار، شش و پنج، autocad ده و دوازده،‌ Bryce چهار و پنج و چندین مقاله که در مجله وب منتشر شده است.
▪ چه جذابیتی شما را به ساخت و طراحی گیم نشاند؟
ـ من علاقه‌مند به بحث گیم، طراحی و ساخت بازی‌های کامپیوتری بودم از سن ۱۶سالگی تحقیق در این رابطه را شروع کردم. از همان ابتدا این مساله من را آزار می‌داد که چرا جوان‌های ما باید بازهایی را انتخاب کنند که اولا بالاتر از رده سنی آنها است، دوما تولید کشورهای خارجی است و اینکه چرا متخصصان و کارشناسان ما باید اجازه بدهند که این گیم‌ها به راحتی در اختیار افراد قرار بگیرد.
در واقع گیم‌هایی که برای ساخت و طراحی آن صدها میلیون دلار هزینه می‌شود تا مسلمانان را تروریست معرفی کنند، چرا ما نباید چند میلیون بیشتر هزینه کنیم تا چنین تبلیغات منفی را خنثی کنیم؟ حداقل این که اگر نمی‌توانیم در اندازه آنها ظاهر شویم در حد و اندازه خودمان ظاهر و فرهنگ خودمان را از این طریق به آنها معرفی کنیم.
▪ شما به عنوان یک پژوهشگر جوان برای حل این مشکل چه فعالیت‌هایی را انجام داده‌اید؟
ـ از ۵ ماه پیش در مجتمع فنی تهران بحث مربوط به آموزش طراحی و ساخت گیم را آغاز کردم.
همانطور که می‌دانید مهم‌ترین مساله در این حوزه آموزش صحیح است.
بیشتر مشکلاتی که جوانان ما با آن روبه‌رو هستند ناشی از آموزش‌های غلطی است که دیده‌اند. به عنوان مثال چرا یک کودک ۸ساله باید گیم‌های رده سنی ۱۸ ساله‌ها را بازی کند هر چند این نشانه هوش کودک است اما هوش به تنهایی در این زمینه موثر نیست و این آموزش درست است که در کنار هوش باعث سرعت و پیشرفت در کار می‌شود.
در نتیجه من بحث آموزش با طراحی و ساخت گیم را در گروه فیلم و صدای مجتمع فنی تهران آغاز و با تعریف کردن یک سری قواعد و ضوابط آن را گسترش دادم و تاکنون هم دو کلاس موفق در این زمینه داشتیم.
▪ کلاس‌های بر پا شده به طور کلی چند ساعت و شامل چه مباحثی می‌شود؟
ـ این دوره از کلاس‌ها ۴۵۰ ساعت و متشکل از ۹درس در دوره مقدماتی است که منجر به طراحی و ساخت گیم می‌شود. کلاس‌ها را با سناریونویسی و اینکه ساختار فکری یک فرد که می‌خواهد گیم بسازد، شروع کردیم. کلاس‌ها همچنین شامل طراحی دستی، استروی برد، استفاده از نرم‌افزار مایا یا برای طراحی فضا نرم‌افزار ۳DMAX برای طراحی کاراکتر و مهم‌ترین عنصر گیم که منجر به ساخت بافت و فضا و کاراکتر می‌شود یعنی تکسچرز سازی است.
▪ در گذشته هیچ کلاسی برای ساخت و طراحی بازی‌های کامپیوتری در ایران وجود نداشته است؟
ـ چرا کلاس‌هایی برگزار می‌شد. در واقع این کلاس‌ها بسیار سطحی بودند و می‌آمدند یک سری نرم‌افزار گیم را از اینترنت یا جاهای دیگر دانلود و همان را به کاربران ارائه می‌دادند. در صورتی که ساخت و طراحی گیم تنها با یک نرم‌افزار نیست چرا که بحث ساخت گیم بسیار گسترده است و شامل مواردی چون سمبل‌گرایی و شبیه‌سازی تجهیزات نظامی، گیم‌های آموزشی، گردشگری مجازی، کاربرد موارد آموزشی روی اینترنت و ... می‌شود.
▪ کلاس‌های شما برای چه رده سنی است و هزینه آن چقدر است؟
ـ این کلاس‌ها برای تمامی رده‌های سنی در نظر گرفته شده است. این دوره از کلاس‌ها را ما برای کسانی برگزار می‌کنیم که فقط با گیم آشنا هستند و هیچ زمینه قبلی با این حوزه ندارند. در مورد هزینه هم باید بگویم که کل این ۴۵۰ساعت کلاس هزینه‌ای بالغ بر ۹۰۰هزار تومان برای کاربر دارد.
▪ به نظر شما این رقم کمی بالا نیست؟
ـ خیر. چون اگر به ساعت هر یک از کلاس‌ها حساب کنید این رقم بسیار کم است این در حالی است که برگزاری همین کلاس‌ها در خارج چیزی در حدود ۴‌هزار دلار هزینه دربر دارد و بسیاری از دانشجویانی هم که برای تحصیل در این رشته به خارج رفته‌اند دوباره برمی‌گردند چراکه این‌گونه هزینه‌ها در آنجا بسیار بالا است.
▪ آیا فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند وارد بازار کار هم شوند؟
ـ بله چون ایران در این رابطه روند رو‌به‌رشدی طی می‌کند و کاربران می‌توانند بعد از فارغ‌التحصیلی وارد کمپانی‌های گیم در ایران بشوند.
▪ بازی‌های تولید داخلی و خارجی با هم چه تفاوت‌هایی دارند؟
ـ بازی‌های تولید داخل و خارجی ۹۰درصد با هم فرق دارند. در کشورهای خارج گروهی که دست به طراحی و ساخت گیم می‌زنند، حداقل تیم‌های هزار نفری هستند. تسترها کسانی که بازی‌ها را بعد از ساخت امتحان می‌کنند نیز به ۶۰۰نفر می‌رسند. در واقع هزینه‌ای که شرکت‌ها برای ساخت یک بازی قبل از ورود به بازار می‌پردازند به ۱۰۰میلیون دلار می‌رسد. و اینکه این کار به هیچ وجه انفرادی نیست و نیاز به یک گروه منسجم‌ و مدیریت قوی دارد. این در حالی است که متاسفانه باید بگویم ما ۵۰سال از این تکنولوژی عقب هستیم.
▪ از نظر مضامین چه طور؟
ـ در مورد مضامین که اصلا نمی‌شود صحبت کرد چراکه مضامین ما کلا با گیم‌های خارجی متفاوت است. در واقع آنها گیم‌های خود را با توجه به علاقه کاربران خود می‌سازند و ما هم باید بپذیریم که این بازی‌ها مورد علاقه کاربران ما هم هست نه تنها ما بلکه کل دنیا هم از این بازی‌ها استقبال می‌کنند.
▪ بازی‌های ایرانی بیشتر شامل چه مضامینی می‌شوند؟
ـ اولا که بازی‌های تولید داخلی بسیار کم و بی‌کیفیت است و بیشتر این بازی‌ها در زمینه تیراندازی است. علت آن هم ساده بودن ساخت این نوع بازی است.
در ایران وقتی می‌خواهند گیمی بسازند نه تنها از گیم‌های خارجی کپی می‌کنند بلکه عین مدل آن گیم را شخصیت‌سازی می‌کنند که این کار باعث خنده جوان‌ ایرانی می‌شود چراکه این جوان سه سال پیش این گیم را بازی کرده و حتی می‌داند آن کارکتر چه نامی دارد.
در کل باید بگویم حتی ما نمی‌توانیم بگوییم در ایران تولید گیم داریم چراکه بیشتر آنها کپی شده از نسخه‌های خارجی است.
▪ آیا بازی‌های تولید‌شده در سطح جهانی نیز شناخته شده هستند؟
ـ خیر. چون بازی‌های تولید شده ما نه دارای تکنیک است و نه محتوای خاصی دارد و چیز تازه و زیادی هم برای گفتن در مقابل سایر رقبای خود ندارد. همچنین زمان زیادی هم برای ساخت آن صرف نشده است، چراکه بحث گیم بسیار زمان‌بر است و چیزی در حدود ۴ تا ۶سال زمان می‌برد که البته در این مدت باید متخصص از هر نظر اعم از آرامش فکری، مالی و … تامین باشد تا به راحتی دست به طراحی و تولید بزند. در کشورهای دیگر از محققان در هر زمینه‌ای حمایت می‌شود چرا که هر چه او تولید کند به نفع دولت خواهد بود. به طور مثال وقتی گیمی مثل «مارکرای» که متعلق به ۵ سال پیش است بالغ بر ۳۰میلیون دلار فروش داشته یعنی چه؟ یعنی اینکه گیم یک صنعت فوق‌العاده پردرآمد است.
▪ در زمینه گیم در داخل چه مشکلاتی داریم؟
ـ یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که در این زمینه با آن مواجه هستیم مشکل ایده و محتوا است و اینکه ما در ایران به هیچ وجه مشکل تکنولوژی و نبود نرم‌افزار نداریم چرا که هر نرم‌افزاری که در کشور خارج تولید می‌شود کمتر از ۵ روز کاربران با نازلترین قیمت خریداری و آن را استفاده می‌کنند. علت این امر هم اجرا نشدن قانون کپی‌رایت در ایران است.
▪ طی این مراحل آیا شما از طرف دولت حمایت شده‌اید؟
ـ ما بخش‌خصوصی هستیم و تمام کارها مثل تبلیغ، مشاوره به دانشجو، هزینه و... را خودمان انجام می‌دهیم و تنها کاری که دولت در این زمینه انجام داده است برگزاری جشنواره‌هایی مثل «خوارزمی» و «ما می‌توانیم» بود. آن هم بعد از چند سال از تالیف کتاب‌هایم از من تجلیل شد. در واقع تنها چیزی که از دولت می‌خواهم حمایت است، چرا که هر حرکتی را که انجام می‌دهیم ۱۰۰درصد از نظر اقتصادی به نفع دولت خواهد بود. به طور کل باید بخش‌خصوصی و دولتی با هم ترکیب شوند تا با تمام تخصص‌هایی که داریم بتوانیم به تولید انبوه برسیم.
▪ آیا در حال حاضر ارگانی بر حوزه گیم کشور نظارت دارد؟
ـ ارگانی مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به طور کلی روی حوزه گیم نظارت دارند اما ارگانی نداریم که به لحاظ تکنیکی بر این حوزه نظارت داشته باشد. در واقع ارگانی نیست که به سازنده هشدار بدهد که از روی بازی‌های خارجی کپی‌برداری نکند و تمام این اتفاقات به خاطر این است که ایران از قانون کپی‌رایت حمایت نمی‌کند. اما ما آمدیم با آموزش‌های لازم و بومی کردن یک سری از قوانینی که برای ساخت بازی در جهان وجود دارد، مشکلات را حل کردیم.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فن‌آوری اطلاعات