توسعه بر آب

انرژی های فسیلی مانند نفت و گاز دیر یا زود به اتمام خواهند رسید و بنابراین باید برای جایگزینی انرژی مورد نیاز فكری كرد.
از سوی دیگر قرن بیست و یكم را قرن جنگ برای آب می دانند زیرا «آب» كالای استراتژیك جهان است. برای فهم بهتر اهمیت آب كافی است بدانیم در مجموعه كشورهای حوزه خلیج فارس ایران تنها كشوری است كه مازاد موجودی آب دارد.
این درحالی است كه بسیاری از كشورها مثل اردن، بحرین ، كویت، قطر، عربستان سعودی، امارات و عمان بیش از موجودی منابع خود آب مصرف می كنند كه اكثر آن از طریق واردات یا شیرین سازی آب دریا صورت می گیرد.
اما ایران با ۲۲۸ میلی متر بارندگی در سال، بیش از ۴۹ میلیارد مترمكعب آب زیرزمینی و ۹۷‎/۳ میلیارد مترمكعب آب سطحی دارد.
براساس آمارهای منتشر شده كل منابع آب تجدیدپذیر در ایران بیش از ۱۳۷ میلیارد مترمكعب است كه سرانه آن در هر سال ۱۹۵۵مترمكعب است. اما به رغم داشتن این مقدار آب سطحی و زیرزمینی تقریباً نیمی از این آب ازچرخه تولید و مصرف به اشكال مختلف خارج می شود به طوری كه كل آب مورد استفاده در ایران نزدیك به ۷۲ میلیارد متر مكعب در سال است.
اگر بتوان نام مقدار آب هدر شده را «تولید از دست رفته» نامید، تلاش برای مهار آنها را نیز می توان «ایجادتولیدو اشتغال » دانست. كاری كه كشور ما در طول سال های گذشته با اجرای برنامه های مناسب توانست به نتایج مطلوبی نیز برسد. راه اندازی سدها و نیروگاه های بزرگی همچون كرخه (۸۲-۷۴)، مسجد سلیمان (۸۲-۷۰)، شهید عباسپور (۸۳-۷۲) و ... از جمله اینهاست.
استفاده از پتانسیل عظیم آبی كشور یكی از بهترین و موفق ترین زمینه ها در برنامه توسعه پس از انقلاب محسوب می شود. انتظار هم براین بود در ایرانی كه حدود ۵ هزار رودخانه بزرگ و كوچك وجود دارد كه برخی از آنها دائمی نیز هستند باید فكری اساسی برای استفاده بهتر از این نعمت خدادادی صورت می گرفت. تنها طول ۱۷ رودخانه دركشور بیش از ۳۰۰كیلومتر است و طولانی ترین رودخانه ایران كارون با ۸۹۰ كیلومتر، چهل و دومین رودخانه بزرگ جهان به شمار می آید. این همه، برنامه ریزان و مدیران اجرایی كشور را به درستی به سمت ساخت سد و نیروگاه های موردنیاز كشور سوق داد كه اكنون نتایج آن را درسر تا سر كشور با تولید الكتریسیته می بینیم. گرچه تولید انرژی الكتریكی روش های گوناگونی دارد اما یكی از بهترین آنها تولید برق به وسیله نیروگاه های برق آبی است.
این نیروگاه ها مزایای زیادی از جمله: عمر طولانی ، راندمان بالا، عدم مصرف سوخت و آلایندگی محیط زیست، پائین بودن هزینه تعمیر و نگهداری، استفاده چند منظوره ازمنابع آبی آنها و كنترل سیلاب های مخرب دارند.در كنار اینها نیروگاه های آبی توان پاسخگویی بالا به نوسانات تقاضا را نیز دارند و باعث كنترل فركانس شبكه می شوند به گونه ای كه در اندك زمانی می توان كار كرد این نیروگاه ها را از حداكثر به حداقل رساند.در زمینه سدسازی و ساخت نیروگاه های برق آبی ایران یكی از كشورهای مطرح جهانی است.
به طوری كه در این زمینه كشور به صدور خدمات فنی مهندسی پرداخته كه نشان از توانمندی و توانایی بالای كارشناسان ایرانی دارد. اگر روال ساخت و سازهای نیروگاه ها به همین منوال ادامه یابد می توان امید داشت كه روند توسعه همه جانبه و پیشرفت سرعت یابد. آن گاه می توان با افتخار به فردا اندیشید.

سید جواد سیدپور

منبع : روزنامه ایران