آینه تمام نمای منطقه

حزب‌الله لبنان جنبشی برای مقاومت بود که با هدف آزادی لبنان از اشغال اسرائیل تشکیل شده‌بود. این جنبش در مرور زمان تبدیل به یک جنبش اجتماعی و سیاسی شد اما ویژگی‌های جنبشی و اصلی خود را حفظ کرد. هدف از تشکیل حزب‌الله لبنان مبارزه با اشغال خاک لبنان از سوی اسرائیل بود اما این جنبش اکنون به عنوان یک نیروی سیاسی قدرتمند در داخل خاک لبنان عمل می‌کند. اکنون این جنبش در چارچوب گروه‌های مشهور به ۸ مارس در حال انجام وظیفه است اما با این همه عنصر اسلام عنصر اصلی حزب‌الله لبنان است.
با وجود ادعای‌های آمریکا و اسرائیل در مورد وارداتی بودن حزب‌الله لبنان این گروه قطعا گروهی لبنانی است. البته گروه‌های سیاسی از سوی برخی نیروهای خارجی مورد حمایت قرار می‌گیرند. مانند گروه جماعت اسلامی لبنان که از سوی اخوان المسلمین مصر مورد حمایت قرار می‌گیرد. فراکسیون المستقبل لبنان هم از سوی عربستان‌، فرانسه و آمریکا حمایت می‌شود و ایران هم بی‌تردید از گروه حزب‌الله حمایت معنوی می‌کند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که حزب‌الله لبنان اگر ریشه در خاک، فرهنگ، تاریخ... لبنان نداشت حتما نابود و منهدم می‌شد. اگر این چنین بود چرا اسرائیل و آمریکا نمی‌توانند چنین گروه‌های وارداتی در لبنان ایجاد کنند.
بی‌تردید کار حزب‌الله لبنان دخالت در امور دیگر کشورهای عربی نیست. حزب‌الله با دیگر احزاب داخل لبنان همکاری و همراهی می‌کند و برای منافع ملی لبنان حتی با جریان مسیحی آزاد لبنان به رهبری میشل عون ائتلاف کرده همانطور که پیش‌تر با ولید جنبلاط و دروزی‌های لبنان ائتلاف کرده‌بود.
این در حالی است که جورج بوش، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا سعی داشت این‌گونه وانمود کند که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مرکز اسلام‌گرایی در ایران قرار دارد و شعبه‌های آن حزب الله و حماس هستند. با این حال آنچه مسلم است این است که ایران از حزب‌الله تنها حمایت معنوی می‌کند آنگونه که عراق هم در زمان صدام‌حسین از حزب بعث لبنان حمایت می‌کرد و اکنون هم عربستان از جریان ۱۴ مارس حمایت می‌کند.
انتخابات آینده پارلمانی در لبنان هم رویارویی حیاتی ۸ مارس و ۱۴ مارس با‌یکدیگر است. دلیل حمایت شدید مردم لبنان از حزب‌الله هم این موضوع است که این جنبش توانست به عنوان یک نیروی غیر‌دولتی برای اولین بار اسرائیل را در یک رویارویی نظامی شکست دهد. اتفاقی که پیش از این هرگز رخ نداده بود. این همان موضوعی است که بسیاری را نگران کرده‌است.
امید می‌رود که حزب‌الله بتواند با پیروزی در انتخابات پارلمانی آینده اکثریت را به دست بیاورد و البته ۲-۳ کرسی بیشتر هم برای حزب‌الله لبنان کافی است تا بتواند اکثریت پارلمان ۱۲۸ عضوی لبنان را در اختیار خود قرار دهد. البته حزب‌الله تاکید کرده که اگر جریان ۸ مارس قدرت را در دست بگیرد مانند جریان ۱۴ مارس عمل نخواهد کرد و تصمیم‌گیری‌ها را نه بر اساس اکثریت عددی که بر اساس اجماع اتخاذ خواهد شد.
با این همه مسلم آن است که انتخابات آینده پارلمانی در لبنان انتخاباتی فرا‌لبنانی خواهد بود و غربی‌ها بی‌تردید در آن دخالت خواهند کرد. سوریه، مصر و عربستان هم با تمام قوا در انتخابات آینده لبنان شرکت خواهند کرد. مصر که نقش و نفوذ منطقه‌ای خود را در خطر می‌بیند چندی پیش حزب‌الله را متهم به اتهاماتی کرد تا شاید از محبوبیت حزب‌الله در داخل لبنان بکاهد. عربستان هم قطعا با تمام قوا چه در عرصه مالی و چه در عرصه انتخاباتی در عرصه وارد خواهد شد. تکلیف ۱۰۰ کرسی از ۱۲۸ کرسی پارلمان آینده لبنان هم کاملا مشخص است و جدال بر سر ۲۸ کرسی خواهد بود.لبنان آینه تمام‌نمای بر‌خورد‌ها در منطقه خواهد بود و حتی می‌تواند نشان‌دهنده موازنه‌های منطقه‌ای در آینده خاورمیانه باشد. انتخابات لبنان قطعا تنها انتخاباتی داخلی نخواهد بود قدرت‌های خارجی هم نقش و نفوذ خود را در آینده لبنان نشان خواهند داد. به هر‌حال لبنان آینه تمام نمای مناقشه‌میان کشورهای خاورمیانه است.
اما در مورد نحوه بر‌خورد آمریکا با نیرویی مانند حزب‌الله لبنان باید تاکید کنم که نحوه بر‌خورد دولت اوباما نمی‌تواند شبیه به دولت بوش باشد. یعنی بوش تلاش کرد که از راه جنگ تاثیر‌گذاری حزب‌الله را کاهش دهد که البته موفق نشد اما اوباما و دموکرات‌های آمریکا سعی می‌کنند روش سابق را تغییر داده و به روش‌هایی مانند دیپلماسی، قدرت نرم و دیپلماسی عمومی متوسل شوند. اما مسلم آن است که اوباما هم نمی‌تواند پارادیم یک‌جانبه گرایی دولت بوش را یک‌شبه تغییر دهد. پیش از این دو نفر از نمایندگان پارلمان انگلیس خواستار مذاکره با حزب‌الله شده بودند و این روش گویا قرار است در دولت اوباما هم اجرا شود.

استاد دانشگاه و پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه

منبع : روزنامه اعتماد ملی