۱۹ خرداد ۱۳۸۶ ـ روزی که پرویز ورجاوند ایراندوست بزرگ دیده از جهان فروبست

نوزدهم خرداد ۱۳۸۶ (نهم ژوئن ۲۰۰۷) ایران، میهن گرامی ما یک فرزند برومند خود را از دست داد. این بزرگمرد در تمامی عمر نگران میهن و غمخوار آن بود. دکتر پرویز ورجاوند انسانشناس و باستانشناس بنام وطن در بامداد این روز در تهران در ۷۳ سالگی بر اثر مشکلات قلب فوت شد. وی در عین حال عضو شورای رهبری و سخنگوی جبهه ملی ایران بود. دکتر ورجاوند تحصیلکرده سوربن فرانسه حتی یک لحظه از تلاش برای حفظ یکپارچگی وطن، همبستگی ملی، دادن امید به ایرانیان و رعایت حقوق بشر و آزادی ها باز نایستاد. ورجاوند که از دوران دبیرستان به صف پیروان خط مصدق پیوسته بود به هرکار و هر چیز تنها از دیدگاه میهنی می نگریست. او گفته بود که یک آرزویش این است که ببیند ایرانیان در سراسر ایرانزمین، همانند گذشته دور در کنار هم باشند. ورجاوند در طول عمر همه توان خود را برای تحقق این آرزو بکار برد. او وقتی می شنید و یا می خواند که انگلیسی ها خلیج فارس را با نامی دیگر خطاب می کنند و یا ما خودمان ناآگاهانه شهر «اشک آباد» را «عشق آباد» تلفظ می کنیم آتش می گرفت.
ورجاوند هر کشف باستانشناسی و ریشه یابی تاریخی را تنها به خاطر وطن و انعکاس بزرگی آن انجام می داد . بیست کتاب و صدها مقاله نوشت تا بگوید که هرگوشه از وطن چه گذشته ای داشته و برای حفظ آن چه جان هایی نثار شده است. وی بود که با نوشته هایش «تاریخ قزوین» را بر جهانیان روشن ساخت. ورجاوند به خاطر دستمزد کار نمی کرد. بسیار دیده شده بود که بدون دریافت پول تدریس کرده، مقاله نوشته و درجلسات مشورتی شرکت کرده بود. سازمان ملی محافظت از آثار باستانی، موسسات تحقیقات اجتماعی، مطبوعات و رسانه های دیگر از اندرزهای تخصصی او برخوردار بودند. هرجا که فرصت می یافت به معرفی تاریخ و فرهنگ وطن می پرداخت. در مجله های تخصصی متعدد درباره جغرافیای تاریخی ایران مطلب نوشت. از همه نوشته هایش بوی عشق به وطن و هموطنان استشمام می شد. زحمات او در اکتشافات باستانشناسی هفت تپه، تخت سلیمان، بیشاپور و محل رصدخانه مراغه همه و همه به خاطر وطن و اثبات عظمت میراث گذشتگان به نسلهای نوین بود.
ورجاوند که در دوران رهبری دکتر مصدق نشریه «دانش آموز» را منتشر می کرد تا نوجوانان تحت تاثیر تبلیغات «جهان وطنی» میهن را فراموش نکنند پس از براندازی ۲۸ امرداد ۱۳۳۲ تحت تعقیب مقامات پلیسی دولت وقت بود و آرامش نداشت. وی در طول تحصیل در فرانسه به راه اندازی «جبهه ملی» در اروپا کمک فراوان کرد و روزنامه ایران آزاد را در آنجا منتشر ساخت. در بازگشت به وطن در فعالیت های مربوط به احیاء دمکراسی شرکت داشت و در کنار ملی گرایان از فعالان انقلاب سال ۱۳۵۷ بود و پس از پیروزی انقلاب، (و در دوران دولت موقت) مسئولیت وزارت فرهنگ و هنر را به دست گرفت و از سال ۱۳۶۰ به همراه جمعی دیگر از همفکرانش به زندان افتاد و سه سال زندانی بود. ورجاوند پس از رهایی از زندان به راه خود ادامه داد و از نطق و مصاحبه خودداری نکرد. آخرین تلاش او جلوگیری از آب انداختن به سد سیوند در تنگه بلاغی بود که آثار باستانی متعدد در دل خود دارد. دکتر ورجاوند گفته بود که دریاچه این سد به آرامگاه کوروش بزرگ آسیب خواهد رسانید. وی پیگیر این کار بود که عمر پربارش به پایان رسید و قلبی که برای وطن و مردم می تپید از حرکت بازماند.
علاقه مندان به وطن، حقوق بشر و آزادی ها ۲۱ خرداد ۱۳۸۶ جنازه پرویز ورجاوند را با شکوه هرچه تمامتر تشییع و به آرامگاهش بردند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز