تحریم، امری عادی برای ایرانی ها

امریكا كه داعیه حكمرانی بر جهان دارد تنها یك راه پیش روی ایران گذارده و آن هم تعلیق تمام فعالیت های هسته ای است، در غیر این صورت تحریم اقتصادی در انتظار ایران خواهد بود. نه كالایی به ایران وارد می شود و نه كسی حق دارد كالای ایرانی بخرد، اما نفت چیز دیگری است، دنیا چه بخواهد و چه نخواهد به نفت ایران به عنوان چهارمین تولیدكننده نفت نیاز دارد.
نفت تنها نقطه ضعف اروپا و امریكا است و به علاوه ایران مزیت دیگری نیز دارد و آن موقعیت سوق الجیشی این كشور در خاورمیانه است. اكنون با صدور قطعنامه شورای امنیت بر ضد ایران جهان در انتظار عواقب این تصمیم است كه نمی تواند بی ارتباط با تامین انرژی جهان باشد. تحریم اگر چه برای ایران ناخوشایند خواهد بود، اما دیگران نیز بهره چندانی نخواهند برد زیرا تاریخ نشان داده است كه اقتصاد ایران حتی در شرایط تحریم نیز می تواند دوام بیاورد. اگر فرض كنیم درآمدهای نفتی در مواجهه با تحریم كاهش یابد و یا مصرف كمتر شود باز هم به دلیل تجربه سال های گذشته در صرفه جویی و كاركردن در شرایط فشار مشكل به وجود نخواهد آمد. زیرا اقتصاد ایران با نفت هشت دلاری به عنوان مثال در سال ۱۳۷۷ سروكار داشته و می توان كشور را با درآمدهای نفتی پایین نیز اداره كرد.
در حقیقت تحریم امریكا بر ضد ایران به ۲۶ سال گذشته برمی گردد. اولین تحریم مربوط به زمانی بود كه در سال ۱۹۸۰ سفارت امریكا به دست نیروهای انقلابی افتاد و پس از آن فروش صدها میلیون دلار تجهیزات نظامی كه در زمان رژیم گذشته به امضا رسیده بود، منتفی اعلام شد. پس از آن در دوره ریاست جمهوری كلینتون در سال ۱۹۹۲ با هدف مهار اقتصادی و نظامی ایران تحریم های جدیدی علیه ایران طراحی شد. امریكا در سال ۱۹۹۶ به بهانه حمایت ایران از تروریسم كلیه مبادلات اقتصادی ایران را تحریم نمود و بر طبق این قانون هر شركتی كه بیش از ۲۰ میلیون دلار در صنعت نفت ایران سرمایه گذاری می كرد مجازات می شد.
بنابراین ایران در تمام سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی در معرض تحریم و تهدید قرار داشته است و این بار پرونده هسته ای ایران بهانه دیگری بود تا دوباره امریكا به وضع تحریم های جدید علیه ایران بپردازد.
در خبرها آمده بود كه امریكا پنج شركت بزرگ نفتی را از سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز ایران منع كرده است. با این وجود اكنون شركت های بزرگ نفتی دنیا به دلیل تعدد سهامداران شان و جذابیت های بخش نفت و گاز كشور نمی توانند از سرمایه گذاری در ایران چشم پوشی كنند.
در طول این سال ها نیز اگر چه شركت های امریكایی از حضور در ایران محروم بودند، اما شركت های كره ای، چینی و هلندی و... بیكار نبودند.
اكنون اتحادیه اروپا نیز به عنوان بزرگ ترین شریك تجاری ایران محسوب می شود. بنابراین تحریم ایران نمی تواند برای اروپایی ها خوشایند باشد. برای امریكا نیز چشم پوشی از نفت ایران سخت خواهد بود، زیرا ایران هم اكنون دو میلیون و ۴۵۰ هزار بشكه نفت در روز صادر می كند كه حذف این مقدار عرصه در بازار جهانی قیمت نفت را در سه ماهه اول پس از تحریم به ۱۲۰ دلار و در سه فصل بعد به ۸۰ دلار افزایش خواهد داد و نرخ رشد اقتصاد جهانی را نصف می كند.
و در آن صورت شاید امریكا چاره ای جز تكرار واقعه عراق نداشته باشد و انتظار می رود كه جنگ نفت آغاز شود، اما ایران همواره به منظور آرامش در بازار نفت اعلام كرده بود كه هرگز از سلاح نفت در مذاكراتش بر سر مسایل هسته ای بهره نخواهد برد، اما همگان می دانند كه در شرایط تحریم هر حادثه ای امكان وقوع دارد.
ایران از حقوق خود بر سر مسایل هسته ای نمی گذرد و امریكا نیز همچنان از اتهامات خود مبنی بر استفاده غیرصلح آمیز ایران از انرژی هسته ای اصرار دارد و در نهایت با صدور قطعنامه ضدایرانی شورای امنیت امریكا در پی تحریم است، اما در نظر بسیاری از كارشناسان هدف امریكا تنها تحریم اقتصادی ایران نیست او چیز دیگری می خواهد و شاید آن چیز نفت ایران و موقعیت حساس این كشور بر سر عبور انرژی به اروپا باشد.
مردم ایران آنچنان كه گذشته ثابت كرده است می توانند در شرایط سخت دوام بیاورند. از سوی دیگر با تدوین بودجه سایه و یا بودجه اضطراری كه بخشی از درآمدهای نفتی را در خود جا می داده است. بیم ها به امید تبدیل شده اند. ۱۱ دولتمرد ایرانی پس از صدور قطعنامه به رسانه ها گفتند كه تحریم ایران به طور قطع برنامه های رفاهی و عمرانی را با خطر مواجه می كند، اما شاید فرصتی باشد تا در آن ایران از بسیاری جهات خودكفا شود. وزیر اقتصاد ایران نیز چندی پیش گفت: كاهش ناگهانی قیمت نفت ایران در جهان در سال ۱۳۷۷ به هشت دلار رسید، اما با وجود حساب ذخیره ارزی می توان زمانی كه درآمدهای نفتی كاهش می یابد از این محل استفاده كرد و اساساً بودجه سایه و بودجه اضطراری نیز به همین منظور تدوین شده اند. اگر چه تحریم می تواند برای كشورمان یك فرصت محسوب شود، اما جهان منتظر واكنش های شدیدی از سوی ایران است. وزیر نفت ایران معتقد است تهدیدات و تحریم های اقتصادی موجب عقب نشینی شركت های خارجی از حضور در بخش نفت و گاز ایران نخواهد شد و فقط موجب به مخاطره افتادن امنیت عرضه انرژی در جهان می شود. اكنون همگان احتمال می دهند ایران دو واكنش از خود نشان دهد كه یكی از آن ها قطع صادرات نفت و دیگری بستن تنگه هرمز است، یعنی محل عبور روزانه ۱۸ میلیون لیتر بنزین به اروپا كه در هر دو صورت امنیت اقتصادی خریداران به مخاطره خواهد افتاد.
به عقیده كارشناسان نفتی به زودی قیمت نفت به ۱۰۰ دلار خواهد رسید و هر گالن بنزین به چهار دلار افزایش خواهد یافت و این یعنی فاجعه ای بزرگ برای جامعه بنزین زده امریكا.
توفان های خلیج مكزیك هم كه تمامی ندارد و به عقیده كارشناسان توفان دیگری موسوم به كریستین در راه است تا بار دیگر آرامش بنزین امریكا و اروپا را بر هم زند. اما پر واضح است كه امریكا با ایراد اتهام بر علیه كشورهای نفت خیز اهداف دیگری در سر دارد. امریكا نه به قیمت بالای نفت اهمیت می دهد و نه به بحران در بازار انرژی او، تنها خواستار تسلط بر منابع انرژی است. همین خواسته او عراق را به وضعیت كنونی دچار كرد .
ایران هم اكنون ۴ درصد نفت چین، ۷ درصد نفت فرانسه و ۹ درصد نفت بلژیك را تامین می كند.
بنابراین به عنوان چهارمین كشور تولید كننده نفت كه تنگه هرمز را نیز در اختیار دارد مزیت های فراوانی در پیشبرد اهداف خود دارد. ایران به دلیل تجربه سال های گذشته می تواند از شرایط تحریم استفاده كند و به علاوه بخش خصوصی نیز در ایران در این سال ها متكی به درآمدهای نفتی نبوده و می تواند قوی عمل كند.
سرمایه گذاری در بخش نفت و انرژی نیز نگران كننده نیست، زیرا در سال های گذشته كه ایران مورد تحریم قرار گرفت باز هم شركت ها تمایل به سرمایه گذاری در ایران داشتند. اكنون پرونده هسته ای ایران به تنهایی موجب افزایش ۲۰ درصدی قیمت نفت از ابتدای امسال تاكنون شده است.
این در حالی است كه تنها مسایل مربوط به كمبود پالایشگاهی در دنیا می تواند قیمت نفت را سه رقمی كند و به نظر می رسد طی روزهای آینده اگر چه بازار نفت متشنج شود، اما آزمون دیگری برای مردم ایران كه دیگر به تحریم ها عادت كرده اند رقم می خورد.