سایت‌های ایرانی راحت هک می‌شوند

مسئول سایت یكی از بانك‌های كشور وقتی صبح روز شنبه كامپیوتر محل كار خود را روشن كرد و مطابق معمول آدرس سایت اینترنتی بانك را در اینترنت اكسپلورر آن تایپ كرد، با صفحه‌ای مواجه شد كه هیچ شباهتی با صفحه اول سایت اینترنتی آن بانك نداشت. او متعجب شد، به نظرش این كار غیر ممكن می آمد چرا كه همه چیز تا پنج شنبه بعدازظهر درست پیش از آن كه او محل كار خود را در بانك ترك كند درست و سر جای خود قرار داشت اما حالا صفحه نخست سایت با جملاتی از قبیل«این سایت بانك است یا پنیر سوراخ سوراخ؟»، « آقا جان از پول مردم هم این جوری محافظت می كنید؟»، «بهتر نیست به جای این جوایز رنگ و وارنگ كمی به امنیت سایت خودتان فكر كنید؟» و ... پوشانده شده بود.
این نخستین حمله از این نوع به سایت بانك‌های كشور و یا دیگر ادارات دولتی و شركت های خصوصی نبود و نیست، دست كم چند سالی كه رشد اینترنت شكل بی سابقه ای به خود گرفته روزی نیست كه با چنین حملاتی مواجه نباشیم. در حقیقت با رشد روز افزون اینترنت و گسترش آن بین بخش های مختلف جامعه حالا موضوع امنیت سایت های اینترنتی از اولویت نه چندان مهم به یك اولویت جدید تغییر مكان داده است. چنین تغییر نگرشی اما در حالی اتفاق افتاده كه به عقیده بسیاری از كارشناسان در زمینه امنیت سایت های اینترنتی مشكلات بسیار جدی وجود دارد.

• اولین نیاز تأمین امنیت
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اخیراً در گزارشی با عنوان ربع قرن تلاش به ارائه آماری رسمی از تعداد كاربران اینترنت طی پنج سال اخیر پرداخته است. بنا بر این آمار تعداد كاربران اینترنت در سال ۷۹ بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر بود كه در سال بعد یعنی ۱۳۸۰ به یك میلیون و ۷۰۰ هزار نفر رسید. این تعداد همچنین در سال ۱۳۸۱ به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار كاربر افزایش یافت و این رشد در سال ۱۳۸۲ به بیش از ۵ میلیون ۵۰۰ هزار نفر رسید. مشخص است كه در نبود سیستم آمارگیری دقیق میزان كاربران اینترنت طی سال های اخیر به طور دقیق مشخص نبوده و این آمار حتی در مقایسه با بعضی آمارهای دیگر نسبت حداقلی را رعایت كرده است.دبیر شورای عالی اطلاع رسانی چندی قبل تعداد كاربران اینترنت در كشور را در حدود ۱۶ میلیون نفر ذكر كرده بود و برخی كارشناسان نیز وجود ده میلیون كاربر را تخمین می زنند. به هر حال هر كدام از این آمارها را مبنا قرار دهیم، می توانیم به رشد بسیار سریع اینترنت در كشور پی ببریم. چنین رشد بی سابقه ای در زمینه تعداد كاربران اینترنت در حقیقت نشان دهنده میزان توجه به تولید روی اینترنت هم هست. هر چند در این مورد نیز آمار دقیقی وجود ندارد اما مشخص است كه تنها طی دو سال گذشته تعداد بسیاری سایت به زبان فارسی ایجاد شده و پروژه های بسیاری نیز برای ایجاد سایت در ادارات و سازمان های دولتی به اجرا درآمده است. دولت در چشم انداز برنامه چهارم توسعه موضوع فناوری اطلاعات را با دقت بسیار مورد توجه قرار داده و بودجه های متعددی هم از طریق طرح توسعه و كاربری فناوری اطلاعات و هم با عنوان طرح های فناوری اطلاعات سازمان ها در اختیار آنها قرار می دهد. طبیعی است با چنین رشدی یكی از مهم ترین معضلات حضور در اینترنت یعنی تامین امنیت تبادل داده ها مورد توجه قرار گیرد. كار حتی به جایی رسیده كه بعضی از شركت های تامین كننده فضای اینترنتی تصریح می كنند مهمترین خواسته مشتریانشان از قیمت پایین به تامین امنیت مناسب آن تغییر جهت داده است. یك كارشناس امور امنیت شبكه در این باره می گوید: تا چند سال قبل كسی به موضوع امنیت توجه نمی كرد ، به رغم این كه حملاتی از قبیل هك و خرابكاری های اینترنتی وجود داشت در حقیقت چون حضور اینترنت در كشور هنوز محسوس نبود و سایت های اینترنتی چندان مورد بازدید قرار نمی گرفت حتی هك شدن یك سایت چندان توجهی را بر نمی انگیخت اما امروزه با توجه و استقبال بیشتری كه روی اینترنت وجود دارد و افزایش بی سابقه كاربران اینترنتی و بالارفتن شهرت سایت های اینترنتی عملاً هرگونه وقفه در كار یك سایت و یا دستكاری در آن بلافاصله مورد توجه افكار عمومی قرار می گیرد.روزنامه ها و سایت های اینترنتی بلافاصله اخبار هك را منعكس می كنند و همین مسئله باعث حساسیت موضوع شده است.مدیر یكی از سایت های اینترنتی نیز اعتقاد دارد: توجه دولت به موضوع اینترنت در كشور به رسمی تر شدن این موضوع منجر شده است به این معنی كه با حضور سایت های متعدد دولتی و توجه به حضور مؤثر در این شبكه و انجام فعالیت- و نه صرفاً نمایش اطلاعات بی مصرف - باعث شده كه هر خبر هك مثل بمبی بتركد خصوصاً هك سایت های مهم و دولتی از این جهت مهم است كه بسیاری از آنها فعالیت های اصلی خود را به اینترنت منتقل می كنند و بلافاصله این پرسش ایجاد می شود كه حمله به این سایت مثلاً چه مقدار هزینه و خسارت به این سازمان و اداره وارد كرده است.

• طلسمی به نام هك
طی سال های گذشته تقریباً كمتر سایت دولتی از تعرض هكرها مصون بوده است با این همه حمله به سایت های دولتی كمتر هدفمند صورت گرفته است. حمله به سایت هایی مثل سنجش، وزارت ارشاد، جهاد دانشگاهی و دانشگاه آزاد نمونه های قابل ذكری هستند. نگاهی دقیق تر به این حملات نشان می دهد اغلب سایت های دولتی كه توسط هكرها دستكاری شدند روی سرورهای ناامنی قرار داشته اند و به همراه سایت های غیر دولتی دیگر به طور یكجا مورد حمله قرار گرفته اند اما به دلیل آن كه مشخصاً مربوط به نهاد و یا سازمانی دولتی می شدند خبر مربوط به دستكاری آنها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.به گفته یك كارشناس امنیت شبكه بسیاری از هك های صورت گرفته اخیر كه عمدتاً سایت های دولتی را نیز مورد تعرض قرار داده به خاطر وجود یك سوراخ امنیتی و یا عدم نصب نرم افزارهای به روز روی سرورها انجام شده است به همین دلیل خبرهایی از نوع ۵۰ سایت هك شدند، ۲۰۰سایت مورد حمله قرار گرفتند و ... چندان از نظر حملات اینترنتی دقیق نیستند. در حقیقت موضوع اصلی مربوط به تأمین كنندگان فضای اینترنتی است كه به طور یكجانبه تمامی سایت ها را روی یك سرور قرار می دهد و به این طریق در صورت به وجود آمدن كوچكترین مشكل امنیتی بلافاصله تمامی این سایت ها به خطر می افتند به این ترتیب در چنین حملاتی فرد هكر واقعاً ۵۰ یا ۲۰۰ بار عمل هكینگ را انجام نمی دهد بلكه با یك بار ورود غیر مجاز به سرور كنترل تمامی سایت هایی را كه روی آن قرار دارند، در دست می گیرد.مدیر یك شركت اینترنتی خدمات دهنده فضای اینترنتی (Hosting) اما اعتقاد دارد نباید تمام گناه بی امنیتی در فضای سایبر كشور را به گردن این شركت ها انداخت. او می گوید: موضوع امنیت یك سایت اینترنتی رابطه مستقیمی با تامین نرم افزارهای به روز و محافظ دارد. در كشور ما تا همین چندی قبل وقتی سایت یك وزارتخانه هك می شد كسی آن را گزارش نمی داد و به جز چند متخصص و كاربر خاص هیچ كس هم از آن مطلع نمی شد اما امروزه كار به جایی رسیده كه وقتی یك سایت معمولی هم هك می شود مسئول آن بلافاصله خود را موظف به ارائه اطلاعات مربوط به آن می داند. او اضافه می كند: طی سال های اخیر اینترنت در كشور رشد بی سابقه ای داشته اما موضوع تامین فضای مناسب و ارائه استاندارد های لازم برای آن اصلاً بحث نشده است. شما تقریباً هیچ خدمات دهنده ای را نمی یابید كه سرور آنها حداقل یك بار طی این سال ها مورد نفوذ قرار نگرفته باشد واقعیت این است كه حتی بزرگترین و امن ترین سایت ها هم از خطر هك مصون نیستند اما این هم واقعیتی است كه هنوز صاحبان سایت های اینترنتی قیمت بسیار پائینی را برای تامین امنیت سایت هایشان می پردازند در حالی كه نه تعداد بازدیدكننده شان قابل مقایسه با گذشته است و نه خواسته هایشان. حتی سایت های دولتی كه باید حداقل نسبت به سایت های خصوصی حساسیت بیشتری داشته باشند هم گاه سر ۱۰- ۵ هزار تومان كمتر و بیشتر چانه می زنند و حاضر نیستند سرورهای اختصاصی و امن خودشان را داشته باشند. به رغم این بسیاری از كارشناسان هم اعتقاد دارند كه موضوع نگهداری سرور كه عمده ترین مشكل امنیتی سایت های اینترنتی ایرانی محسوب می شود به تخصص و دانشی نیاز دارد كه كمتر خدمات دهنده میزبانی وب یا هاستینگ است كه از آن به طور مطلوب برخوردار باشد. یك كاربر اینترنت در این باره اعتقاد دارد: وقتی شما می توانید با ثبت یك شركت به هر نامی و خرید یك فضای عمده و خرد كردن آن به فضای كوچكتر صاحب یك شركت میزبانی وب بشوید دیگر موضوع تخصص چندان به چشم نمی آید.

• سایت ایرانی سرور خارجی
تقریباً می توان گفت به جز میزبانی وب، بسیاری دیگر از نیازهای اینترنتی در داخل كشور برآورده می شود اما تقریباً بیش از ۹۵ درصد سایت های اینترنتی ایرانی در سرورهای خارجی نگهداری می شوند. به عقیده كارشناسان نبود مركزی كه بتوان سایت های كشور را در آن به اصطلاح هاست (HOST) كرد باعث شده كه شركت های ایرانی به فروشندگان خرده پای بسیاری از شركت های نه چندان بزرگ خارجی تبدیل شوند و همین بعد مسافت و گاه ناآشنایی زبان باعث مشكلات متعددی می شود. مدیر یكی از سایت های اینترنتی بازرگانی می گوید: یك سال قبل وقتی توسط هكری با عنوان «اسپایدرمن» مورد حمله قرار گرفتیم سایت ما برای مدت چند روز در دسترس نبود.وقتی از مسئول سرور این موضوع را جویا شدیم متوجه شدیم به خاطر مواجهه با تعطیلات در كشور نگهدارنده سرور عملاً دسترسی به مهندسان سرور مربوطه میسر نشده، در حالی كه اگر سرور ما در داخل كشور قرار داشت بلافاصله این مشكل قابل حل بود. به هر حال سئوالی كه مطرح می شود این است كه چرا به رغم آن كه سایت های متعددی هك شده اند و روزبه روز هم بر تعداد آنها افزوده می شود باز هم از تامین یك سرور در داخل كشور ناتوان هستیم؟به عقیده كارشناسان برای نگهداری سرور در داخل كشور نیاز به یك مركزی به این منظور هست كه به اصطلاح دیتا سنتر نامیده می شود. دیتا سنترها سرورهای متعددی را در داخل خود نگهداری می كنند و با سرعت بسیار زیادی به اینترنت متصل هستند. در داخل كشور به دلیل محدودیت در سرعت اتصال به اینترنت امكان بهره برداری حرفه ای از دیتاسنتر وجود ندارد. همچنین به دلیل محدودیتی كه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دسترسی مستقیم به اینترنت وضع كرده امكان ایجاد آن بدون رایزنی های مختلف با مقامات و قانع كردن آنها ممكن نیست. از طرفی دیگر كشور هنوز در فقر پهنای باند به سر می برد. براساس جدیدترین آمار وزارت آی سی تی هم اكنون پهنای باندی كه توسط مخابرات تامین می شود بالغ بر ۳۳۰ مگا بیت ارسال و ۴۱۴ مگا بیت دریافت است و مشخص است این مقدار پهنای باند حتی برای ارائه اینترنت با سرعت متوسط (حدود از ۲۵۶K ) هم مناسب نیست چه برسد به تامین پهنای باند دیتا سنتر كه قطعاً صحبت از گیگا بیت خواهد بود. در این باره بسیاری اعتقاد دارند، اگر شركت مخابرات به جای خرید فیلترینگ هفت میلیارد دلاری از كشور آمریكا یك دیتا سنتر برای كشور می خرید و پهنای باند اینترنت را افزایش می داد الان ضریب امنیت سایت های اینترنتی ایرانی به شدت بالا می رفت و نیازی نبود كه وزارتخانه های ما با هراس و ترس و لرز به اینترنت روی بیاورند.

• روزهای آفتابی هكرها
چندی قبل هكری با عنوان «هویج» در طی چند روز چندین بار سایت خبرگزاری دانشجویان ایران - ایسنا - را مورد حمله قرار داد. معاون فنی این خبرگزاری در یك گفت وگو خاطر نشان كرده بود كه تقریباً همه روزه چنین حملاتی به این سایت انجام می شود و این تنها یك اتفاق نیست. آنچه معاون فنی خبرگزاری ایسنا به آن اشاره می كند مسئله مهمی است. حمله به سایت های اینترنتی ایرانی بی شك در آینده هم ادامه خواهدداشت. اگر حملاتی كه تاكنون صورت گرفته چندان خساراتی برجا نگذاشته بی شك حملات آینده دقیق تر، حساب شده تر و پرهزینه تر خواهد بود. بسیاری از كارشناسان هنوز متخصصان چندین شركت نگهدارنده سرورهای اصلی اینترنت را به دلیل حمله ۲۲ اكتبر سال ۲۰۰۲ كه صرفاً منجر به افزایش ترافیك داده ها در اینترنت شد، ملامت می كنند و آن را به خاطر توجه نكردن به موضوع امنیت سرزنش می كنند اما از طرف دیگر موضوع فقدان قوانین برای حملاتی از این دست و همچنین تشویق افراد نیز در ساختن فضای آینده بسیار موثر است. به رغم آن كه موضوع جرایم رایانه ای این روزها بیش از اندازه در رسانه های مطبوعاتی و سایت های اینترنتی مطرح می شود اما هنوز از تصویب قانون جرایم رایانه ای خبری نیست.این قانون با وجود آن كه به خاطر برخی مسائل مورد اعتراض كاربران اینترنتی قرار گرفته اما تنها قانونی است كه صراحتاً به موضوع هك و حملات اینترنتی اشاره كرده و برای اعمالی از این دست عناوین مجرمانه اندیشیده است. تا قبل از تصویب این قانون ، حتی نمی توان واضح ترین حملات اینترنتی را صرفاً به خاطر حمله تحت تعقیب قضایی قرار داد و باید در كتاب های قانون به دنبال مصادیق دیگری گشت تا بلكه بتوان یك خرابكار اینترنتی را واقعاً مجازات كرد.این روزها هكرهای اینترنتی ایرانی روزهای خوبی را سپری می كنند. سایت های زیادی را هك می كنند و سپس اخبار مربوط به هك آنها در روزنامه ها و رسانه های مختلف منتشر می شود، خبرگزاری های رسمی كشور با آنها مصاحبه های متعدد انجام می دهند، اعمال هك و خرابكاری سایت ها را خیرخواهانه می خوانند و كار حتی به جایی رسیده كه برخی از آنها از دولت می خواهند كه از هكرها حمایت كند (گفت وگوی هكر سایت های دولتی با خبرگزاری ایرنا) به نظر می رسد به جز فراهم كردن زمینه های مختلف امنیتی و فنی و قانونی موضوع برخورد با هكرهای رایانه ای هم باید مورد بازبینی قرار گیرد. به گفته رضا پرویزی دبیر كمیته مبارزه با جرایم رایانه ای، هك با دزدی تفاوتی ندارد و به همین دلیل در تمامی كشورها فردی كه اقدام به هك نماید بلافاصله تحت تعقیب قرار می گیرد اما به نظر می رسد برخی از هكرها در ایران دوست دارند بعد از نفوذ به سایت - حال با هر عیب و نقصی كه داراست - مورد تشویق و حتی حمایت هم قرار بگیرند.

مینو مومنی-

منبع : روزنامه جوان