سلطان ویس

مقبره ای سنگی که بر فراز کوه " اله تره " واقع در پشت روستای الولک ـ۱۵ کیلومتری شمال قزوین ـ است سلطان ویس ، سلطان اویس و سلطان قیس خوانده می شود . بعضی از مورخین اهل سنت بر آنند که " اویس قرنی " در نبرد با دیلمیان مستقر در کوه های شمال قزوین به شهادت رسیده است.حمد ا... مستوفی در " تاریخ گزیده " حضور وی را در قزوین " به گاه غزو با دیلم " تایید کرده ، در نزهه القلوب آورده است : "... در شمال قزوین است و کوه بلند با دیگر جبال این دیار پیوسته و در آنجا مسجدی است که قدوم اولیا فراوان رسیده است . دعا را آنجا اجابت بوده و دو مـحـراب است و در عجــایب المخلوقات آمده و عوام نیز گویند که مزار اویس قرنی رضی ا... عنه در آنجا ست . بر قله کوه بر آن روی که بر رودبار است پیوسته برف باشد . " این مقبره از بیرون ، معرف یک برج هشت ضلعی به ارتفاع ۶ متر است که طول هر ضلع در داخل ۲ و در خارج ۳ مترمی باشد . ورودی اصلی که دارای قوسی در قسمت بالا و پنجره ای نور گیر در بالاتر است از جانب شرق باز می شود و محرابی در دیوار جنوبی مقبره جا سازی شده که جز طرحی به صورت مقرنس در بالای فرو رفتگی آن تزیین دیگری ندارد .
دو تالار که عرض هر یک ۳ متر و طولشان ۶۰/۸ متر در جهت شمالی جنوبی به موازات یکدیگر در قسمت جنوب مقبره ساخته شده و به هم راه دارند به وسیله دالان سر پوشیده باریکی به بنای مقبره ملحق گشته اند . محراب دیگر بنا در جنوب تالار شرقی قرار دارد و هر تالار دارای تعدادی تاقچه و درگاهی با قوس تیزه دار یا نعل اسبی است . مصالح به کار رفته برای بر پا ساختن این بنا و گنبد خوش تناسب آن ، تنها سنگ های لاشه کوه است که به هیچ وجه تراش داده نشده اند . علاوه بر هنر معماری آنچه بر اهمیت بنا افزوده ، مشکل انتقال آب مورد نیاز بنایی از دره های عمیق پایین کوه به بالای آن است که از عشق و ایمانی راستین حکایت دارد .

منبع : سازمان ایرانگردی و جهانگردی قزوین