مردم سخت کوش نپال، چشم انتظار صلحی پایدار

در پی مذاكرات شورشیان مائوییست با دولت نپال برای نهایی ساختن قانون اساسی جدید و تصمیم در مورد نظام سلطنتی، سرنوشت پادشاه نپال در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
با توجه به افزایش مخالفت عمومی با ادامه حیات نظام سلطنتی در نپال قرار است تا فروردین ماه ‪ ۱۳۸۶‬انتخابات مجلس موسسان برگزار شود تا مردم قادر شوند بین نظام جمهوری و سلطنتی یكی را انتخاب كنند.
گفته می‌شود دولت نپال در مذاكرات خود با شورشیان مائوییست به تفاهم اصولی و مهمی در این‌باره دست یافته است.
دولت جدید نپال متشكل از ائتلاف احزاب هفت گانه این كشور است كه پس از تظاهرات گسترده خیابانی یك ماهه مردم در حدود سه ماه پیش به روی كار آمد.
شورشیان مسلح مائوییست نیز كه از سال‌ها پیش با نظام سلطنتی "گیانندرا" شاه نپال مبارزه مسلحانه و خونینی داشته است در كناره‌گیری شاه از مدیریت اجرایی كشور و از دست دادن بسیاری از اختیارات وی، نقش موثری ایفا كرد.
چپ گرایان نپال اكنون فشار زیادی را بر دولت برای سرنگونی هر چه زودتر گیانندرا و اعلام انقراض نظام سلطنتی در این كشور، وارد آورده‌اند.
"گیریجا پرساد كویرالا" نخست وزیر نپال،در قانون اساسی موقت خواستار حفظ نظام سلطنتی به شرطی كه پادشاه این كشور از هیچ قدرتی برخوردار نبوده و تنها مقامی تشریفاتی داشته باشد شده است.
خبرهای دریافتی از كاتماندو حاكی است كه گروهی از كارشناسان، پیش نویس قانون اساسی موقت را تهیه و به نمایندگان ائتلاف احزاب هفت گانه و مائوییست‌ها ارایه كرده‌اند اما هنوز در قانون اساسی موقت درباره سرنوشت شاه نپال كه به شدیدت با مخالفت چپ گرایان مائوییست روبروست خبری منتشر نشده است.
●كشور نپال از دیروز تا امروز:
كشور آسیایی نپال حكام و خاندان سلطنتی زیادی را شاهد بوده است.
"گیرانت ها" اولین حكام نپال بوده‌اند و آنان از قرن نهم قبل از مسیح(ع) تا قرن اول بعد از مسیح(ع) بر نپال حكومت كردند. گیرانت‌ها جای خود را به "لیكچاوی‌ها"(‪ (Licchavis‬دادند و حكام جدید، بر اساس حكاكی‌های كه از محوطه معبد "چانگونارایان" در ‪ ۱۵‬كیلومتری شمال شرقی كاتماندو پایتخت نپال به دست آمده است كه تا قرن نهم بعد از مسیح (ع) بر این كشور حكومت كردند.
در این دوره معابد و مجسمه‌های زیادی در اطراف دره كاتماندو ساخته شدند.
لیكچاوی‌ها جای خود را به "تهاكوری‌ها"(‪ (Thakuris‬و سپس آنان نیز جای خود را به خاندان مالا (‪ (Malla‬دادند.
حكومت مالاها بیشتر بر دره كاتماندو محل زندگی فرمانروایان نپالی از عصر كهن تا كنون متمركز بود.
هنرمندان و صنعتگران ماهر و چیره‌دست نپالی معابد و مجسمه‌های بی‌نظیری را در این كشور ساخته‌اند بطوریكه هفت محل میراث فرهنگی جهان تنها در دره كاتماندو وجود دارد.
"جایاستهیتی مالا" از پادشاهان مالا، نظام اجتماعی سفت و سختی را در قرن چهاردهم در نپال برقرار كرد.
نوه وی حداكثر تلاش خودرا برای دفاع از نپال در برابر هجوم دشمنان انجام داد اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند و نپال سرانجام به ‪ ۵۰‬ایالت فئودالی كوچك تقسیم شد كه سه منطقه در دره كاتماندو بودند.
سپس خاندان "پریتوی نارایان شاه" روی كار آمد و ایالت‌های فئودالی كوچك را از میان برداشت و نپال را به صورت یك كشور پادشاهی واحد در آورد.
وی گروه‌های تبلیغی اروپایی را در نپال با توجه به خطر حكومت انگلیس در هند برای حاكمیت نپال از این كشور اخراج كرد و این امر موجب شد كه نپال برای مدت بیش از ‪ ۱۰۰‬سال از جهان منزوی شود.
"جنگ بهادر رانا" در اواسط قرن نوزدهم به عنوان اولین نخست وزیر این كشور تمام اختیار نپال را به دست گرفت اما حكومت وی در اوایل دهه ‪۱۹۵۰‬ میلادی در جریان یك جنبش آزادیخواهی سرنگون شد.
جنبش آزادیخواهی در نپال در طول سال‌های اخیر شدت گرفت و مائوییست‌های این كشور مبارزه مسلحانه‌ای را برضد نظام سلطنتی نپال براه انداختند كه در نتیجه آن "گیانندرا بیر بیكرام شاه دیو" پادشاه كنونی نپال بخش اعظم قدرت و اختیارات خود را از دست داد و مجلس نمایندگان نپال عبارت "سلطنتی" را طی اطلاعیه‌ای در ‪ ۱۸‬می‪ ۲۰۰۶‬از عنوان دولت و دیگر نهادهای این كشور حذف كرد.
▪جغرافیا:
نپال به دلیل برخورداری از بیشترین تنوع حیوانی و گیاهی به عنوان بزرگترین موزه طبیعی جهان توصیف می‌شود.
این كشور مستطیل شكل ‪ ۱۴۷‬هزار و ‪ ۱۸۱‬كیلومتر مربعی در ضلع شمالی به چین و دیگر اضلاع به هند محدود می‌شود.
كوه‌ها، تپه‌ها، دره‌ها و زمین‌های مسطح، جغرافیای نپال محصور در خشكی را از رشته كوه‌های هیمالیا در شمال تا زمین‌های پست حوضچه رودخانه گنگ در جنوب تشكیل می‌دهند.
هشت قله از ده قله مرتفع جهان در نپال قرار دارند و كوه اورست مرتفع ترین آنها است.
جغرافیای نپال همچنین شامل شالیزارهای سرسبز برنج، بیابانهای خشك، جنگل های انبوه و مناطق باتلاقی می‌شود.
نپال دارای رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و یخچال‌های دائمی زیادی است كه از رشته كوه‌های هیمالیا سرچشمه می‌گیرند.
آب و هوای نپال در مناطق مختلف این كشور با توجه به وضعیت جغرافیایی آن متغیر است.
تابستان در شمال نپال خنك و زمستان بسیار سرد، اما تابستان در جنوب این كشور حاره‌ای و زمستان ملایم است.
فصل بارندگی در نپال از ماه ژوئن (خرداد) شروع شده و تا ماه سپتامبر (مرداد) ادامه می‌یابد و بارندگی تقریبا روزانه موجب ریزش ‪ ۷۰‬الی ‪۱۵۰‬ سانتیمتر باران در این كشور می‌شود.
طبیعت متنوع نپال شرایط زیست انواع جانوران وحشی از قبیل ببر، كرگدن، خرس، گاو نر كوهان دار تبت، پلنگ و انواع حشرات و پرندگان را فراهم ساخته است.
نپال محل زیست حدود ‪ ۱۰‬درصد از انواع مختلف پرندگان در جهان است كه ‪۵۰۰‬ نوع آنها تنها در دره كاتماندو یافت می‌شوند.
آب فراوانترین منبع طبیعی موجود در نپال است و دیگر منابع طبیعی موجود در این كشور شامل كوارتز، چوب، مس، كوبالت و سنگ آهن است.
... براساس سرشماری ‪ ۱۵‬اكتبر سال ‪ ۲۰۰۵‬میلادی، نپال ‪ ۲۷/۱‬میلیون نفر جمعیت دارد و نرخ رشد سالانه جمعیت در این كشور ‪ ۲/۲۵‬درصد است.
"كاتماندو" با حدود ‪ ۱/۵‬میلیون نفر جمعیت پایتخت نپال است و"بیراتناگر" "پاتان"، "بوكهارا"، "بیرگانی"، "دهاران" و "نپالگنج" از شهرهای عمده این كشور هستند.
‪ ۸۵/۸‬درصد از جمعیت نپال نیز در مناطق روستایی زندگی می‌كنند.
هندوها ‪ ۸۰/۶‬درصد، بودیست‌ها ‪ ۱۰/۷‬درصد،مسلمانان ‪ ۴/۲‬درصد و دیگر ادیان ‪ ۴/۲‬درصد از جمعیت نپال را تشكیل می‌دهند.
"نپالی" زبان رسمی مردم نپال است اما بیش از ‪ ۱۲‬زبان دیگر در این كشور رایج است.
عده كثیری از مردم نپال در ادارات دولتی و مراكز تجاری به زبان انگلیسی تكلم می‌كنند و انگلیسی زبان تحصیلی در خیلی از مدارس خصوصی در كاتماندو و برخی از شهرهای دیگر این كشور است.
‪ ۵۳/۷‬درصد از مردم نپال، ‪ ۶۵/۱‬درصد از مردان و ‪ ۴۲/۵‬درصد از زنان، با سواد هستند و ‪ ۸۰/۴‬درصد از كودكان این كشور در مدارس ابتدایی تحصیل می كنند.
میزان مرگ و میر كودكان در نپال، ‪ ۶۱‬نفر در هر ‪ ۱۰۰۰‬نفر در سال ‪۲۰۰۵‬ میلادی بود و عمر متوسط مردان این كشور ‪ ۶۱/۸‬سال و زنان ‪ ۶۲/۵‬سال است.
جمعیت نپال از نژادهای گوناگون تشكیل یافته و برخی از گروه‌های عمده در این كشور شامل "گورونگ"ها(‪ (Gurung‬و "ماگار"ها(‪ (Magar‬در منطقه غربی، "ریاس"ها (‪" ،(Rias‬لیمبو"ها (‪ (Limbu‬و "سونوار"ها(‪ (Sunwar‬در تپه‌های كم ارتفاع شرق، هستند.
"شرپا"ها(‪" ,(Sherpa‬مانانگپا"ها(‪ (Manangpa‬و "لوپا"ها(‪ (Lopa‬در نزدیكی كوه‌های به ترتیب "اورست"، "آناپورنا" و "موستانگ"، "نوار"ها(‪ (Newar‬در حوالی دره كاتماندو، "تهارو"ها(‪" ،(Tharu‬ساتار"ها(‪" ،(Satar‬راجوانشی" ها (‪ (Rajvanshi‬و "دهیمال"ها(‪ (Dhimal‬در منطقه ترای و "براهمین"ها(‪،(Brahmin‬ "چهتری"ها(‪ (Chhteri‬و "تهاكوری"ها(‪ (Thakuri‬در سراسر نپال، از دیگر نژاد های نپال بشمار می‌روند.
●دولت:
دولت نپال تا ‪ ۲۸‬اردیبهشت سال جاری خورشیدی(‪ ،(۱۳۸۵‬سلطنتی و نخست وزیر رییس دولت و پادشاه رییس این كشور بود اما مجلس نمایندگان نپال این نظام را در تاریخ همین تاریخ لغو و یك نظام دمكراتیك چند حزبی را به جای آن اعلام كرد.
نپال دارای دو مجلس جداگانه به نام‌های مجلس نمایندگان با ‪ ۲۰۵‬عضو و مجلس ملی با ‪ ۶۰‬عضو است.
قوه قضاییه نپال از یك دیوان عالی، ‪ ۱۶‬دادگاه استینافی و ‪ ۷۵‬دادگاه بخش تشكیل شده است.
احزاب سیاسی عمده نپال عبارتند از: حزب كنگره نپال، حزب كنگره دمكراتیك نپال، حزب كمونیست نپال(ماركسیست لنینیست متحد) حزب دمكراتیك ملی، حزب حسن نیت نپال، و جبهه ملی مردم.●اقتصاد:
نپال یكی از فقیرترین كشورها در جهان بشمار می‌رود و حدود ‪ ۳۱‬درصد از مردم این كشور زیر خط فقر زندگی می‌كنند.
نپال تا اواسط قرن بیستم یك جامعه كشاورزی و منزوی بود و این كشور در سال ‪ ۱۹۵۱‬میلادی وارد عصر جدید شد.
نپال كه تا سال ‪ ۱۹۵۱‬میلادی فاقد مدرسه، بیمارستان، جاده، مخابرات، برق، صنعت و خدمات شهری بود، از این تاریخ تا كنون طرح‌های عمرانی و اقتصادی گوناگونی را اجرا كرده و توانسته است یك رشد متوسط اقتصادی را حفظ كند.
نپال دهمین برنامه توسعه اقتصادی خود را از سال ‪ ۲۰۰۲‬میلادی آغاز كرد، ارز این كشور قابل تبدیل به ارزهای دیگر است و چهارده شركت دولتی این كشور هم اكنون خصوصی شده‌اند.
كمك‌های خارجی بیش از نصف بودجه عمرانی نپال را تشكیل می‌دهد.
كشاورزی همچنان فعالیت اقتصادی اصلی در نپال است و ‪ ۸۵‬درصد از مردم نپال به كارهای كشاورزی، سه درصد به كارهای صنعتی، ‪ ۱۱‬درصد به كارهای خدمات و یك درصد به كارهای دیگر اشتغال دارند.
تولیدات كشاورزی حدود ‪ ۳۹‬درصد از تولید ناخالص داخلی نپال را تشكیل می‌دهد و برنج، گندم، ذرت، نیشكر، دانه‌های روغنی، كنف، سیب زمینی از محصولات كشاورزی عمده این كشور است.
تنها ‪ ۲۵‬درصد از كل خاك نپال قابل كشت و زرع، ‪ ۳۳‬درصد از آن جنگل و بخش اعظم مابقی كوهستانی است.
تولید ناخالص داخلی نپال در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۴ - ۲۰۰۵‬حدود ‪۷/۳۷‬ میلیارد دلار و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی واقعی این كشور در همین سال مالی ‪ ۲/۰۴‬درصد بوده است.
درآمد سرانه (تولید ناخالص ملی) نپال در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۴ - ۲۰۰۵‬تنها ‪ ۳۰۰‬دلار و نرخ متوسط تورم در این كشور در اكتبر سال ‪ ۲۰۰۵‬میلادی ‪ ۷/۸‬درصد بوده است.
محصولات صنعتی ‪ ۱۱‬درصد از تولید ناخالص داخلی نپال را تشكیل می‌دهند و فرش، محصولات پشمی، پوشاك، سیمان، آجر، شكر، صابون، كبریت، كنف و برق آبی محصولات عمده صنعتی این كشور است.
ارزش صادرات نپال در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۴ - ۲۰۰۵‬به ‪ ۸۲۱/۸۴‬میلیون دلار بالغ می‌شود و فرش، محصولات پشمی و پوشاك كالاهای صادراتی عمده نپال و آمریكا و آلمان بازارهای عمده برای محصولات این كشور هستند.
كالاهای تولیدی اغلب هندی واردات نپال را تشكیل می‌دهند و ارزش واردات این كشور در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۴ - ۲۰۰۵‬به دو میلیارد دلار بالغ شده است.
دولت نپال ‪ ۱/۷۹‬میلیارد دلار را برای بودجه سال مالی ‪ ۲۰۰۵ ۲۰۰۶‬این كشور در نظر گرفت كه ‪ ۱۵۳/۷۳‬میلیون دلار از آن برای هزینه‌های نظامی اختصاص یافت.
سال مالی نپال از ‪ ۱۶‬ژوئیه(تیرماه) هر سال الی ‪ ۱۵‬ژوئیه سال بعدی است.
نپال مبالغ هنگفتی را از هند، آمریكا، انگلیس، ژاپن، آلمان و نیز كشور های اسكاندیناوی به عنوان كمك مالی دریافت می‌كند.
چندین سازمان همچون بانك جهانی، بانك توسعه آسیا و برنامه عمرانی سازمان ملل نیز كمك‌هایی را در اختیار نپال قرار می‌دهند.
میزان این كمك‌ها در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۴ - ۲۰۰۵‬بدنبال انحلال دولت منتخب نپال توسط پادشاه این كشور در اول فوریه ‪ ۲۰۰۵‬میلادی و نیز استمرار شورش مائوییست‌ها در نپال كاهش یافته است.
نپال در ‪ ۲۳‬آوریل ‪ ۲۰۰۴‬میلادی، یكصد و چهل و هفتمین عضو سازمان تجارت جهانی شد.
... ارتش حدود ‪ ۹۰‬هزار نفره نپال تا قبل از سلب اختیار شاه این كشور در ‪ ۲۸‬اردیبهشت سال جاری(‪ (۱۳۸۵‬به عنوان "ارتش سلطنتی نپال" نامیده می‌شد و پادشاه نپال فرمانده كل ارتش این كشور بود اما مجلس نمایندگان نپال كلمه "سلطنتی" را در تاریخ مذكور حذف كرد.
ارتش نپال به شش لشكر با تیپ‌های جداگانه هوانوردی، چتربازی و كاخ سلطنتی و نیز دبیرخانه‌های به اندازه تیپ با پدافند هوایی، توپخانه، مهندسان، پشتیبانی و علایم تقسیم شده است.
ارتش نپال تاكنون ‪ ۴۵‬هزار نیرو در اختیار ماموریت‌های مختلف سازمان ملل در كشورهای گوناگون از جمله لبنان، یوگسلاوی سابق، سومالی، هائیتی و تی‌مور شرقی قرار داده و چندین واحد از این ارتش هم اكنون در ماموریت‌های سازمان ملل در سیرالئون، جمهوری دمكراتیك كنگو و هائیتی خدمت می‌كنند.
نژاد "گورخا"های نپالی به جنگجویی در سراسر جهان شهرت دارند و حدود سه هزار و ‪ ۴۰۰‬نفر از آنان هم اكنون در نیروی زمینی انگلیس و حدود ‪ ۴۰‬هزار نفر دیگر در نیروی زمینی هند خدمت می‌كنند.
مقر فرماندهی نیروهای آمریكا در اقیانوس آرام، عملیات و كمك‌های امنیتی ارتش این كشور را با نپال از طریق دفتر همكاری نظامی هماهنگ می‌كند.
كمك نظامی آمریكا به ارتش نپال شامل ‪ ۲۱/۹۵‬میلیون دلار براساس كمك نظامی خارجی آمریكا از سال ‪ ۲۰۰۲‬میلادی تاكنون، ‪ ۶۵۰‬هزار دلار براساس برنامه بین المللی آموزش و تعلیم نظامی در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۴ - ۲۰۰۵‬و ‪ ۲۰۰‬هزار دلار دیگر براساس برنامه‌مبارزه با تروریسم در طول سال مالی ‪ ۲۰۰۳ - ۲۰۰۴‬می‌شود.
آمریكا همچنین مبلغ دو میلیون دلار را در اختیار نپال به منظور تقویت نیروی صلح سازمان ملل قرار داده است.
عده كثیری از افسران ارتش نپال در موسسات آموزش نظامی آمریكا از قبیل دانشكده جنگ نیروی زمینی آمریكا، دانشكده فرماندهی و نیروهای كلی آمریكا و نیز سمینارها و كنفرانس‌های مختلف ترتیبی توسط دانشگاه ملی دفاع مركز مطالعات راهبردی منطقه آسیایی اقیانوس آرام شركت می‌كنند.
●روابط خارجی:
از آنجا كه نپال بین دو كشور قدرتمند هند و چین محصور است این كشور همیشه سعی كرده كه روابط خود را با هر دوی این كشورها، حفظ كند.
نپال رابطه رسمی را با چین از سال ‪ ۱۹۵۶‬میلادی آغاز كرده و روابط بین این دو كشور از آن موقع تا كنون بطور كلی خیلی خوب بوده است.
رابطه نپال با هند نیز به دلیل مناسبات محكم فرهنگی، مذهبی، زبانی و اقتصادی بین این دو كشور بطور سنتی دوستانه بوده است.
نپال و هند روابط اقتصادی فیمابین را از سال ‪ ۱۹۹۰‬میلادی بدنبال وقفه‌ای ناشی از ملاحظات امنیتی هند بر سر روابط دوستانه نپال با چین،از سرگرفتند.
نپال و هند یك پیمان تجاری دوجانبه را در سال ‪ ۱۹۹۱‬میلادی امضا كردند كه هر پنج سال یكبار تمدید می‌شود.
این پیمان آخرین بار در پنجم مارس ‪ ۲۰۰۲‬میلادی تمدید شد و تا پنجم مارس ‪ ۲۰۰۷‬میلادی معتبر خواهد بود.
بااین حال، مدت اعتبار یك پیمان ترانزیت با هند كه نپال را از امكانات لازم برای انجام تجارت با كشورهای دیگر از طریق بندر "هالدیا"(‪ (Haldia‬در ایالت بنگال غربی هند، برخوردار می‌سازد در پنجم ژانویه سال ‪ ۲۰۰۶‬میلادی به پایان رسید اما هند این پیمان هفت ساله را برای مدت سه ماه تا پنجم آوریل ‪ ۲۰۰۶‬میلادی به منظور ارائه فرصت لازم برای تجدیدنظر در آن تمدید كرد.
نپال نقش فعالی را در تشكیل انجمن همكاری منطقه‌ای جنوب آسیا ایفا كرد و این كشور هم اكنون محل دبیرخانه این سازمان است.
نپال همچنین از اعضای پیمان "منطقه تجارت آزاد جنوب آسیا" و پیمان "ابتكار خلیج بنگال برای همكاری جامع فنی و اقتصادی - پیمان تجارت آزاد" است.
نپال از یك سیاست عدم تعهد پیروی می‌كند و این كشور در رای‌گیری های سازمان ملل اغلب به همراه كشورهای عضو جنبش عدم تعهد رای می‌دهد.
نپال در چندین نهاد تخصصی سازمان ملل همچون سازمان تجارت جهانی، بانك جهانی، صندوق جهانی پول، طرح كلمبو و بانك توسعه آسیا عضو است.
●روابط با آمریكا:
آمریكا رابطه رسمی را با نپال از سال ‪ ۱۹۴۷‬میلادی آغاز و سفارت خود را در كاتماندو پایتخت این كشور در سال ‪ ۱۹۵۹‬میلادی تاسیس كرد.
رابطه بین این دو كشور همیشه دوستانه و اهداف سیاست آمریكا در رابطه با نپال شامل حمایت از نهادهای دمكراتیك و خصوصی‌سازی اقتصادی، ترویج صلح و ثبات در جنوب آسیا، حمایت از استقلال و یكپارچگی ارضی و رفع فقر بوده است.
كمك‌های مالی آمریكا به نپال از سال ‪ ۱۹۵۱‬میلادی تاكنون از ‪ ۷۹۱‬میلیون دلار تجاوز می‌كند و ارزش كمك‌های سالانه آمریكا به نپال از طریق سازمان توسعه بین‌المللی آمریكا در طول سال‌های اخیر بطور متوسط به ‪ ۴۰‬میلیون دلار بالغ می‌شود.
سازمان توسعه بین‌المللی آمریكا بودجه لازم را برای‌اجرای طرح‌های كشاورزی، بهداشت، كنترل جمعیت، حفاظت از محیط زیست، دمكراتیك‌سازی ، اداره امور و تولید برق آبی در نپال تامین می‌كند.
آمریكا همچنین مبالغی را در اختیار نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های خصوصی داوطلب و خواهان فعالیت در نپال قرار می‌دهد كه ارزش اینگونه كمك ها تا كنون به ‪ ۷۲۵‬میلیون دلار بالغ می‌شود.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا