ادبیات و آینه های انقلاب

بی گمان پیامدهای هر انقلابی آینه های آن انقلاب است و انقلاب شکوهمند جمهوری اسلامی ایران در سال ۵۷ نیز از این قبیل انقلاب ها بود اما می توان گفت که ما در بسط و بالندگی این آینه ها قصور داشته ایم. به عنوان مثال یکی از این آینه ها می تواند ادبیات انقلا ب باشد. با توجه به سابقه دیگر حوادث تاریخی اعم از دفاع مقدس و حادثه بی بدیل و جاویدان عاشورا و سایر حوادثی که در تاریخ وجود دارد و توجه چشم گیری که به این گونه موارد شده است، بی شک با سنجش آنها در ترازوی عدالت با انقلاب جمهوری اسلا می هرگز قابل قیاس در ابعاد مختلف نیست. قابل قیاس به این معنا که انعکاس این گونه انقلاب ها شرایط بهتری مهیا شده و اهتمام بیشتری به عمل آمده است. کما اینکه پیروزی انقلا ب اسلا می نیز در خیلی از ابعاد با این گونه انقلا ب ها تطابق و همخوانی و وجه اشتراکاتی را دارد. بنابراین دلا یل عمده ای نیز در توجه لا زم به انقلا ب سال ۵۷ مدنظر است و شاید به همین دلا یل باشد که در شکوفایی ادبیات این انقلا ب کمتر کار شده یا به اصطلا ح نسبت به دیگر رویدادهای تاریخی کم رنگ جلوه می نماید و به بیانی دیگر شاید گفت بیشتر از لحاظ فرهنگ گفتاری کار شده و نه فرهنگ نوشتاری و مکتوب.
▪ نخست:
آغاز جنگ تحمیلی و دل مشغولی های ملت ایران به مسائل و رویدادهای جنگ بود، چه اینکه دیگر فرصتی را به شعرا و نویسندگان در جهت پرداختن به واقعیات اوایل انقلاب نداد. دوم تغییر افکار و ایدئولوژی مردم بود. چرا که هر جنگی با خود دغدغه ها و در مواردی جذابیت هایی را نیز به همراه می آورد که این خود سبب می گردد برخی از زوایا پنهان بماند. یعنی به تعبیری جنگ می تواند در درآمیختگی و جلب اعتقاد مردم کارساز افتد و دیگر آینه های دفاع مقدس (جنگ) بود که این آئینه ها خود نیاز به تصویر توسط نویسندگان و ادبا و شعرا را می طلبد. کما اینکه در این زمینه اهل قلم کارهایی را در حوزه های رمان، داستان کوتاه و بلند، فیلمنامه نویسی، تئاتر، شعر کلا سیک، نیمایی، سپید و آزاده و... به منصه ظهور رسانده اند. لذا تردیدی نیست که همین آئینه های دفاع مقدس در عقب افتادگی ادبیات انقلا ب تاثیر بسزا داشت که البته حضور دفاع مقدس (جنگ) نیز حادثه ای بود که بی خبر قدم در میدان انقلا ب سال ۵۷ گذاشت.
▪ نکته دیگر درخصوص تصویر نکردن آئینه های این انقلاب به صورت رمان و داستان و شعر و... این بود که سیل نگاه اهل قلم دیر متوجه واقعیات انقلا ب شد، به طوری که کارهایی که در این زمینه به انجام رسیده است اندکی است از بیش. لذا درجهت تحلیل شرایط موجود که البته در زوایایی هم به فراموشی سپرده شده است و قطعا نیاز به روشن شدن دارد و این مهم بایستی از منابع و معیارهای اصیل انقلاب سرچشمه و بهره گیرد. می گوییم منابع و معیارهای انقلا ب که مقصود همان کسانی هستند که در بطن انقلاب و رویدادهای آن جوشیده اند و رشد و نمو کرده اند. چون در حال حاضر با توجه به گذشت ۳۰ سال از پیروزی انقلا ب اسلا می آینه های این انقلاب رو و تصویر نشده اند. به نحوی که تصاویر و اسنادی که در این زمینه وجود دارد به هیچ وجه ممکن جوابگوی چنین انقلابی با این همه ویژگی بزرگ نیست و هر چند دفتر زمانه را به سمت جلو ورق می زنیم، این آینه ها نیز کم رنگ تر می شود به طوری که اکثر فیلم هایی که در این زمینه به روی صحنه می روند، مربوط به چندین سال قبل هستند که اشاره به این مهم موضوع بسیار حیاتی و سرنوشت ساز است، چه اینکه این امر باعث گردید تا نسل های بعدی به این آینه ها کمتر توجه و تامل بنمایند و مصداق بارز آن عدم ساختن فیلم هایی در قالب آینه های انقلاب شکوهمند سال ۵۷ است. بنابراین از منظر این قلم ادبیات انقلاب سال ۵۷ مهجور مانده است و مسلما این عدم شناخت باعث گردیده که این ادبیات به مانند غریبی در شهر آشنا جلوه بنماید و بالطبع اگر کاری انجام شده نیاز کافی و وافی نیست، چه اینکه فضا در جهت کار کردن کاملا مهیا و باز شده است، اما در جهت رشد و تعالی این فضا نیاز به توانایی های فرهنگی و هنری را در رشته های مختلف می طلبد.
فلذا همانطوری که هرساله به مناسبت سالگرد این انقلاب جشن و سرور به پا می داریم و در همایش های مختلف در زوایای متفاوت به نقاط قوت آن می پردازیم، باید به یاد بیاوریم که بهره گیری از آینه های این انقلاب نیز مستلزم بهره گیری از ادبیات انقلاب می باشد. یعنی با استفاده بهینه از اهل قلم و نظر می توان به آینه های این انقلاب در جهت تصویر جلا یی دیگر بخشید.

نویسنده : عابدین پاپی

منبع : روزنامه مردم سالاری