انزوای نهادهای مدنی در مکزیک

انتخابات ریاست جمهوری ۲ جولای ۲۰۰۶ و بن بست های سیاسی به وجود آمده در پی آن، این تصور را به وجود آورده که مکزیک کشوری است که به شدت بین دو گروه چپ و راست و فقیر و غنی تقسیم شده است.
برداشتی که به شدت ریشه گرفته و در میانه بحران کنونی گسترده شده است، اما در یک نگاه دقیق تر به آمار و نتایج نظرسنجی ها به نظر می رسد این خیلی درست نباشد. «آلبرتو ساراچو»، مدیر «بنیاد عقیده» غیردولتی که نظارت شهروندی و شرکت در سیاست را تبلیغ می کند در این باره گفت؛ این ایده که کشوری وجود دارد که بین دو موضع ایدئولوژیک تقسیم شده یک داستان ساختگی گمراه کننده از عاملان سیاسی و نامزدهاست.
نتایج رای گیری دوم جولای و چندین نظرسنجی نشان می دهد که اولویت های سیاسی در مسائل اجتماعی - اقتصادی، سیاسی، قومی، سنی، منطقه ای یا خطوط حزبی تقسیم نشده است. اگرچه «فیلیپه کالدرون» رئیس جمهور محافظه کار انتخاب شده از حزب واکنش ملی اکثریت آرا را در ایالت های شمالی مکزیک که توسعه یافته ترین و صنعتی ترین بخش این کشور محسوب می شوند، به دست آورد و «آندره لوپز اوبرادور» مخالف چپ گرای وی در نواحی فقیرنشین مرکز و جنوب مکزیک پیشی گرفت ولی دیگر احزاب سیاسی نیز از حمایت چشمگیری برخوردار بودند.
براساس آمار رسمی رای گیری، کالدرون آرای تنها ۸/۲۰ درصد از ۳/۷۱ میلیون رای دهنده را از جمعیت یکصد و شش میلیون نفری به دست آورده است در حالی که ۵/۴۱ درصد آرا ممتنع بود. در همین حال، لوپز اوبرادور از ائتلاف «برای خوبی همه ما» که متشکل بود از «حزب دموکراتیک انقلابی» حزب خود اوبرادور و احزاب کوچک «وحدت» و «تراباجو» ۲۰ درصد از آرای ثبت شده را به دست آوردند.
نامزدهای هر دو حزب در چند استان از «روبرتو مادرازو» از حزب «موسسه انقلابی» - که در سال های ۱۹۲۹ تا ۲۰۰۰ در مکزیک حکمران بود- شکست خوردند. با توجه به انتخابات قانونی که ۲ جولای به طور همزمان در سراسر مکزیک برگزار شد، نامزدهای ائتلاف چپ پنج درصد کمتر از اوبرادور رای آوردند و حزب واکنش ملی دو درصد کمتر از کالدرون رای آورد.
نتیجه، سنایی بود با نمایندگانی از هفت حزب سیاسی و مجلس نمایندگانی متشکل از قانونگذارانی از هشت حزب مختلف که هیچ یک از آنان اکثریت مطلق را نداشتند، اگرچه بزرگ ترین گروه ها از قانونگذاران حزب واکنش ملی، حزب دموکراتیک انقلابی و حزب موسسه انقلابی تشکیل شده اند.
ساراچو می گوید؛ در مکزیک نوعی تکثرگرایی سیاسی وجود دارد نه یک فاصله بین دو طرف. در یک رقابت تهاجمی، کالدرون لوپز را «خطر» برای مکزیک عنوان کرد و وی را «عوام گرا» نامید. کاندیدای چپ گرا نیز پاس داد که کالدرون نماینده راست ها و ثروتمندان است و خود را تنها نماینده فقیران، «خلق» خواند. موضعی که امروز نیز آن را دارد و گله می کند که «قدرتمندان» و برگزیدگان انتخابات را از طریق تقلب بردند.
شمارش آرا نشان می دهد این رای دهندگان بودند که آرای خود را به نفع لوپز اوبرادور یا کالدرون به عنوان رئیس جمهور و برای نامزدهای حزب موسسه انقلابی به عنوان قانونگذاران به صندوق انداختند.
«روسانا فونتس»، دانشمند سیاسی در موسسه خودمختار تکنولوژیک مکزیک در این باره گفت؛ به لحاظ نظری، درست نیست آنچنان که رهبران سیاسی در محافل عمومی و خصوصی عنوان می کنند، بگوییم این کشور از لحاظ سیاسی بین راست و چپ یا غنی و فقیر تقسیم شده است در حالی که واقعیت چیز دیگری است. فونتس گفت؛ تسهیل موضوع به رویارویی دو موضع یا دو نامزد نادیده گرفتن تکثری است که جامعه مدنی را از سیستم سیاسی جدا می کند. کالدرون پس از تایید پیروزی اش در انتخابات از سوی دادگاه انتخاباتی مکزیک گفت؛ تکثرگرایی حکم صندوق رای است. اینگونه است که من پیروز شدم. لوپز اوبرادور در پاسخ به او گفت که شکست را نمی پذیرد و هرگز صحنه را به «طبقه گرایان، نژادپرستان و فاشیست ها» نمی سپارد.
ائتلاف چپ گرایان اعلام کرد که «مجلس خلق» را برای برگزیدن رئیس جمهور قانونی برپا می کند. همچنین با دولت یا دیگر نیروهای سیاسی گفت وگو نمی کند مگر اینکه کالدرون استعفا دهد. لوپز اوبرادور که شکایتش مبنی بر تقلب و درخواست برای بازشماری کلی از سوی دادگاه انتخاباتی پذیرفته نشد، گفت؛ ما از یک پیروزی قانونی و مشروع که از سوی اکثریت مردم مکزیک به ما اعطا شده بود، محروم شدیم.
ساراچو گفت؛ واژه «قطب بندی» در مکزیک عنوان می شود، اما اگر به دقت به تعداد نگاه کنیم، متوجه می شویم قطب بندی بین راست و چپ نه در جامعه و نه در سیاست مکزیک وجود ندارد. در یک نظرسنجی که پیش از انتخابات از سوی روزنامه «رفرما» روی دو هزار و یکصد نفر انجام شد، ۲۹ درصد از پاسخ دهندگان کم درآمد گفتند به لوپز اوبرادور رای می دهند و ۲۲ درصد نیز گفتند به کالدرون رای می دهند.
همچنین رای افراد با درآمد متوسط ۳۰ درصد برای هر نامزد بود، ۲۹ درصد برای هر کاندیدا میان طبقه متوسط رو به بالا و ۲۵ درصد برای لوپز اوبرادور و ۴۷ درصد برای کالدرون در میان طبقه بالای جامعه بود. در تقسیم آرا از لحاظ جنس رای دهندگان، نظرسنجی رابطه ای بین دو نامزد نشان داد و از لحاظ میزان تحصیلات تفاوت کمی مشاهده شد؛ اگرچه لوپز اوبرادور بیشتر مورد توجه پاسخ دهندگان با سطح تحصیلات متوسط و کالدرون بیشتر مورد توجه افراد دارای تحصیلات دانشگاهی بود.
با توجه به خاستگاه ایدئولوژیک، ۵۴ درصد که خود را چپ می دانستند، گفتند به اوبرادور رای می دهند و تنها ۱۴ درصدشان کالدرون را مطلوب خود عنوان کردند. در حالی که ۳۶ درصد کسانی که خود را راست می دانستند، گفتند به کالدرون رای می دهند و ۲۱ درصدشان لوپز اوبرادور را شایسته رای دادن عنوان کردند. دو نامزد حمایت دو بخش برابر ۲۹ درصدی از پاسخ دهندگان را داشتند که خود را در طیف میانه می دانستند. بنابراین هیچ سیاستمداری نباید استدلال کند که در ایده هایش یا حمایت اجتماعی حق انحصار دارد بخصوص در کشوری مانند مکزیک که بسیار پیچیده و ناهمگن است.

ترجمه: مریم حیدری

منبع : روزنامه کارگزاران