روان درمانی چیست؟

روان درمانی به شیوه هایی گفته می شود كه در آن مشكلات روانی و عاطفی از طریق بیان مشكلات به یك درمانگر و گفتگو با او درمان می گردد. روان درمانگر به شناخت شما از خود و بهتر شدن توانایی مقابله تن كمك می كند.
● اهداف روان درمانی عبارتند از:
▪ تغییر الگوهای آسیب زای رفتاری
▪ بهبود احساس ارزشمندی
▪ حل و فصل تعارضها
روان درمانی به یاد گرفتن در مورد خودتان كمك می كند. در بعضی از موارد، شما یاد می گیرید كه چگونه گذشته را درك كرده و با زمان حال تطبیق دهید. در موارد دیگر شما از آن دسته از پاسخهایتان كه مشكلاتی را در زندگی شما ایجاد می كنند آگاه شده و شیوه های تغییر آنها را یاد می گیرید.
● چگونه یك درمانگر انتخاب كنم؟
▪ درمانگر شما باید شخصی باشد كه در حضور او احساس آرامش كنید. درمانگرها شامل افراد زیر هستند:
روان پزشكان، روان شناسان، پرستاران روانپزشكی، مددكاران اجتماعی، مشاوران آموزش دیده. بسیاری از مردم از اشخاصی كه عقیده آنها را می پذیرند، اسامی درمانگران را بدست می آورند. این اشخاص عبارتند از:
▪ دوستان
▪ اعضای خانواده
▪ پزشكان
حتی با وجود كمك گرفتن از دیگران هم، پیدا كردن یك درمانگر خوب امر بسیار شخصی می باشد. مراقب باشید درمانگران زیادی وجود دارند كه صلاحیت كافی برای این كار ندارند. مطمئن باشید شخصی كه شما به عنوان یك درمانگر انتخاب می كنید، حتماً دارای مجوز كار باشد و اعتبار كافی برای این امر داشته باشد.
▪ ممكن است كه شما قبل از اینكه یك درمانگر انتخاب كنید، با درمانگران زیادی صحبت كنید. هنگامی كه با اولین درمانگر ملاقات می كنید، درباره مطالب زیر از او بپرسید:
▪ حق الزحمه
▪ نوع درمانی كه او برای شما بكار می برد
▪ مجوز قانونی كار مخصوص درمانگران
به همان اندازه كه شما مسائل شخصی خود را برای درمانگر بیان می كنید، انتظار دارید كه به همان اندازه هم او در این رابطه با شما صحبت كند. به مسائل زیر با دقت توجه كنید:
▪ چگونه درمانگر با شما ارتباط برقرار می كند.
▪ به چه نحوی شنونده سخنان شماست.
▪ درجه راحت بودن شما با درمانگر
داشتن مقداری احساس تنش و عصبیت در جلسه اول طبیعی است اگر درمانگر دارای صفاتی است كه فكر می كنیدآن صفات نخواهد گذاشت احساسات خود را براحتی بیان كرده و یا به درمانگرتان اعتماد كنید.، بهتر خواهد بود كه درمانگر دیگری انتخاب نمایید.
در اولین جلسه به احساسات خود اعتماد كنید. از احساسات خود به عنوان یك راهنما جهت تصمیم گیری در مورد ادامه كار با آن درمانگر و یا تغییر او استفاده كنید.
به محض پیدا كردن شخصی كه در حضور او احساس آرامش می كنید، ضمن گشودن دریچه های ذهن خود شرایط را برای اعتماد به درمانگر مهیا كنید. رك و صریح بودن در امر درمان نكته ای بسیار مهم است.
● چه نوع از روان درمانی مورد استفاده قرار می گیرد؟
▪ امروزه انواع بسیاری از درمانها مورد استفاده قرار می گیرد. انواع درمانهایی كه متداول تر است، عبارتند از:
● رفتار درمانی شناختی:
▪ درمانگر به شناختن نگرش غیر واقعی تان نسبت به خود، دنیا و آینده كمك می كند. این درمان به شما در تشخیص روشهای فكری نادرست كمك می كند. شما الگوهای رفتاری و فكری جدیدی پیدا خواهید كرد كه شما را به سوی زندگی سالم تر رهنمون می شود.
● درمان متمركز بر درمانجو (روان درمانی بی رهنمود):
▪ درمانگر به حرفهای شما گوش می دهد و به شما در فهمیدن بهتر احساسات كمك
می كند.
● روانكاوی:
▪ درمانگر با هدف كشف تجارب و احساسات نیمه آگاه و عمیق مربوط به دوران كودكی به شما گوش می دهد. شما معمولاً درمانگرتان را هر هفته چهار بار یا بیشتر برای چندین سال باید ملاقات كنید.
● روان درمانی پویشی
▪ در این روش درمانگر بدون استفاده از روانكاوی رسمی, احساسات ناخود آگاه شما را به آگاهی آورده و آن را تعبیر و تفسیر می كند.
▪ این نوع درمان, اغلب متضمن این است كه هر چه به ذهنتان می آید, بگویید. (تداعی آزاد).
● پسیكودرام (نقش گذاری روانی):
▪ از این نوع درمان برای بیان احساسات پنهان استفاده می شود. از شما خواسته می شود كه در نقش مردم مختلفی كه در زندگیتان وجود دارند, بازی كنید و خود را به جای آنان قرار دهید. این روش هم می تواند به صورت گروهی انجام شود و هم به صورت دو نفره.
● مشاوره زناشویی:
▪ درمانگر زن و شوهر را به بهبودی روابطشان تشویق می كند و به آنها در فائق آمدن بر مشكلات زندگییتان كمك می كند. هر دو نفر (زن و شوهر), برای یاد گرفتن الگوهای رفتاری جدید، تلاش می كنند. گاهی اوقات زوج پیمان یا توافق نامه ای را مبنی برچگونگی تغییر رفتارشان می نویسند.
● روان درمانی خانواده:
▪ این شكل روان درمانی به جای توجه به تك تك اعضاء, خانواده را به عنوان یك كل مورد توجه قرار می دهد. این روش بر این عقیده استوار است كه شخص مشكل دار را جدای از محیط خانوادگی اش نمی توان شناخت.
درمانگر بیان آزاد احساسات را در بین افراد خانواده تشویق می كند. روان درمانی خانواده اغلب برای خانواده هایی كه بچه هایی با مشكلات رفتاری هستند و نیز برای خانواده هایی كه با سوء استفاده جنسی, بیماری های خطرناك و سایر حوادث آسیب زا مواجهند, مناسب می باشد.
● گروه درمانی (روان درمانی گروهی )
یك گروه حدوداً از هشت نفر كه مشكلات یكسانی دارند و به طور منظم با درمانگر ملاقات
می كنند, تشكیل می شود. آنان در مورد مشكلاتشان با یكدیگر و با درمانگر مذاكره می كنند. گروه درمانی بیشتر برای مسائل رفتاری مانند مشكلات شخصیتی, استفاده از الكل و مواد مخدر, اختلالات در خوردن و انواع مشخصی از افسردگی كاربرد دارد.
● روان درمانی چه مدت وقت می گیرد؟
▪ ممكن است روان درمانی جلسات محدودی وقت بگیرد و یا سالیان زیادی طول بكشد. این مسئله بستگی به وسعت مشكلات شما و اهدافی كه در معالجه تان مد نظر است, دارد. هم شما و هم درمانگر لحظه به لحظه پیشرفتتان را تشخیص می دهید. شما باید به طور جدی در مورد اینكه چه مدت تحت درمان قرار بگیرید, تصمیم بگیرید. شما, (نه درمانگر), تصمیماتی كه می گیرید, بر روی زندگیتان تاثیر مهمی دارد.

فاطمه منعكس
كارشناس مركز مشاوره دانشجویی دانشگاه تهران

منبع : دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری