غفلت از کاهش سن بلوغ

دوره نوجوانی دوره گذر از کودکی است. دوره ای که بچه ها در آن به دنبال کسب استقلال و اثبات خود در نزد والدینشان هستند و همواره در پی یافتن پاسخ سؤالات کوچک و بزرگ، کم اهمیت و پراهمیت خود.دوره بلوغ هم در میان این مرحله پراهمیت تر جلوه می کند. کارشناسان و روان شناسان معتقدند بسیاری از آسیب های اجتماعی در دوره نوجوانی و به ویژه در دوره بلوغ رخ می دهد. بنابراین چگونگی به دست آوردن آگاهی های مورد نیاز درباره برخورد صحیح با شرایط خاص دوره بلوغ مهم تلقی می شود. البته در این میان ارتباط عاطفی والدین و مربیان مدرسه با دانش آموزان نیز باید به خوبی برقرار شود. اما همه اینها در شرایطی است که سن بلوغ بنا به علل مختلف چند سالی در جامعه کاهش پیدا کرده است. اما توجه به این مسئله از سوی والدین، خانواده ها و مربیان و معلمان مورد غفلت قرار گرفته است.
دکتر «کتایون خوشابی» روانپزشک کودکان و نوجوانان با اشاره به پائین آمدن سن بلوغ به ویژه در دختران معتقد است: «سن بلوغ نسبت به سال های گذشته یک تا دو سال پائین تر آمده است. بنابراین همه واکنش های روانشناختی را که قبلاً در سن ۱۲ سالگی انتظار داشتیم، الآن به پایان سن ۹ تا ۱۰ سالگی انتقال پیدا کرده است. اما اغلب خانواده ها از این موضوع آگاهی ندارند و به تبع آن آمادگی برخورد صحیح با آن را هم ندارند. به طوری که در بسیاری از مواقع برخوردهای منفی و طردکننده از خود نشان می دهند. ضمن آن که در سال های گذشته دانش آموزان دختر در دوره راهنمایی به بلوغ می رسیدند اما در حال حاضر خانواده ها و معلمان باید آمادگی پذیرش این مسئله را در پایه های چهارم و پنجم دبستان داشته باشند.»
وی با بیان این که نوجوانان در دوره بلوغ نیاز به همدلی و درک متقابل از سوی والدین و اطرافیان خود دارند، می گوید: «نوجوانان در سن بلوغ به منظور دستیابی به استقلال، منفی گرا و لجباز هستند، ضمن آن که با اجرا نکردن دستورات پدر و مادر خود می خواهند بزرگ شدن خود را به آن ها ثابت کنند. بنابراین همه این رفتارها ویژگی های خاص دوران بلوغ است. والدین و معلمان در چنین شرایطی با درک نیازهای روزافزون بچه ها باید درصدد دوستی و همدلی با آنها برآیند. اما اغلب اوقات نوجوانان از این مسئله که والدین آنها را درک نمی کنند گله مندند. همچنین بسیاری از والدین با خطاب قرار دادن نوجوان خود و با تکرار جمله هایی همچون «ما در سن شما به حرف های پدر ومادرمان گوش می کردیم» نوجوانان را از خودشان دور می کنند.»
● لزوم ارتباط عاطفی والدین با نوجوانان
خوشابی با تأکید بر این که نوجوانان نصیحت پذیر نیستند، اما والدین با نصیحت کردن مداوم آنها گمان می کنند با این روش خوب و بد را به بچه ها نشان می دهند، می گوید: نصیحت کردن بچه ها باعث می شود نوجوان از والدین خود دور شود، در حالی که همراهی والدین با نوجوانان، در موقعیت های پرخطر کمک بسیاری به مصون ماندن آنها می کند. بنابراین سن نوجوانی سن شروع تجربه است البته یک بار تجربه کردن رفتار پرخطر به معنی تکرار آن رفتار نیست. در حالی که والدین در برخی مواقع با مشاهده تجربه یک رفتار پرخطر با واکنش های منفی خود نوجوان را به ادامه تکرار آن رفتار ترغیب می کنند.
برقراری ارتباط عاطفی والدین با نوجوانان باعث می شود آنها نه تنها همسالان خود بلکه پدر و مادر خود را هم بپذیرند.
خوشابی معتقد است: «تاکنون بهداشت بلوغ به خوبی به دانش آموزان دوره راهنمایی آموزش داده می شد در حالی که با پائین آمدن سن بلوغ به ویژه در دختران که رابطه مستقیمی با چاقی آنها دارد، باید این آموزش ها به پایه های چهارم و پنجم دبستان تسری پیدا کند.
بنابراین والدین علاوه بر آگاهی یافتن از شرایط جسمی و روحی دوره بلوغ با فرزندان خود نیز باید صحبت کنند. پدران برای فرزندان پسر و مادران برای فرزندان دختر خود باید شرایط خاص این دوره را توضیح دهند. اگر والدین و خانواده ها در باره دوره بلوغ اطلاعات صحیح به بچه ها ارائه نکنند، آنها اطلاعات غلط را از همسالان خود دریافت می کنند. این مسئله دوره استرس زای بلوغ را پراسترس تر می کند. البته استرس دوره بلوغ لزوماً بر عملکرد تحصیلی بچه ها اثر منفی ندارد.»
● مهارت های زندگی برای مقابله با بحران بلوغ
«عباسعلی مظفری» معاون دفتر آموزش و پرورش راهنمایی تحصیلی درباره چگونگی ارائه آگاهی های لازم درباره دوره بلوغ به دانش آموزان می گوید: «با توجه به این که دوره بلوغ نقطه آغاز و عطفی در زندگی دانش آموزان است، تلاش می شود با انجام برنامه های متنوع و شادی بخش اطلاعات مورد نیاز به آنها ارائه شود. بر همین اساس برای دختران در پایه سوم دبستان و پسران در پایه سوم راهنمایی جشن تکلیف برگزار می شود. علاوه بر این کتابی با عنوان «بلوغ و نوجوانی» و در قالب دروس پرورشی برای دانش آموزان راهنمایی تدریس می شود. در این کتاب موضوعاتی همچون بلوغ شناسی، شیوه های علمی شناخت بلوغ، آسیب شناسی بلوغ، مشکلات درسی و عاطفی در دوره بلوغ و ویژگی های جسمی و شخصیتی آن مورد توجه قرار گرفته است. ضمن آن که صندوقی با عنوان «پاسخ به سؤالات شما» باید در مدارس نصب شود تا دانش آموزان سؤالات خود را با اسم مستعار نوشته و در آن بیندازند، پاسخ آن نیز با همین اسم بر روی تابلوی اعلانات مدرسه نصب می شود.
برای خانواده ها نیز در جلسات مشاوره، اطلاعات و آگاهی هایی درباره شرایط خاص دوران بلوغ داده می شود. همچنین آموزش مهارت های زندگی از قبیل اعتماد به نفس، روابط بین فردی، مقابله با استرس، مدیریت هیجانات، تصمیم گیری و مهارت حل مسئله به دانش آموزان نیز می تواند آنها را برای برخورد با بحران های زندگی همچون بحران دوره بلوغ آماده کند.»

شهناز سلطانی

منبع : روزنامه ایران