مبارزه اردوغان با پدیده «دولت پنهان»

جبهه رقیب دولت اسلامگرای اردوغان را شبکه ای متشکل از ژنرال های متعصب ، نیروهای تندرو لائیک و برخی گروه های متحد بازیگران غربی تشکیل می دهند. بعد از آنکه انتخابات پیاپی ریاست جمهوری و مجلس به نفع اسلامگرایان رقم خورد بسیاری انتظار داشتند که کشمکش با دولت اردوغان و حزب تحت رهبری او، عدالت و توسعه پایان پذیرد؛ اما شواهد حکایت از آن دارد که این تحرک جبهه مخالفان هنوز هم ادامه دارد. این تحرکات همانند گذشته شکل سازمان یافته ای دارد و آن گونه که منابع نزدیک به اردوغان می گویند در هر مرحله گروهی از نخبگان لائیک این حرکت ها را هدایت و رهبری می کنند. جالب اینجا است که در روزهای گذشته که صحنه ترکیه شاهد ظهور بزرگترین جنبش ضد صهیونیستی بود برخی از نیروهای لائیک در رسانه های خویش موضعی جانبدارانه از طرف اسرائیلی اتخاذ کردند. با این حال گام بلندی که رهبر نیروهای اسلامگرا- رجب طیب اردوغان - در اجلاس داووس برداشت موازنه رقابت بر سر سیاست خارجی ترکیه را به نفع اسلامگراها تغییر می دهد.اما اتفاق عجیب تر این است که حرکت نوین دولت ترکیه در زمینه بحران خاورمیانه و جنگ غزه، همزمان شد با کشف تیم بزرگی از نیروهایی که در ائتلافی پیچیده طرح رویارویی با دولت و کودتا را طراحی می کردند. این گروه با نام شناخته شده ارگنه کون در بسیاری از نهادهای سیاسی و امنیتی و حتی رسانه ای ریشه دوانده است.
محافل خبری ترکیه به تازگی اطلاعات و یافته های ارزشمندی در باره شبکه براندازی علیه دولت اسلامگرایان یا همان ارگنه کون انتشار داده اند که از هر جهت نشانگر چالش های درون ساختار سیاسی ترکیه است.
برپایه این اسناد جزئیات مربوط به گروه تروریستی ارگنه کون توسط کن دوندار مقاله نویس روزنامه ملیت و روزنامه نگاری به نام سلال کزذاق در کتابی به نام «ارگنه کون» منتشر شده است.کزداق طی گفت وگویی با روزنامه تودی زمان ضمن تأیید این مطلب اظهار داشت سازمان ارگنه کون پس از پایان جنگ سرد توسط سازمان سیا در تمام کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تشکیل شده است.وی معتقد است امریکا این اقدام را به منظور مبارزه علیه کمونیسم انجام داد. اگرچه اقدامات فراوانی علیه این گونه تشکل ها در کشورهای عضو ناتو انجام گرفته است اما سازمان ارگنه کون به شکل تأثیرگذاری به فعالیت خود در ترکیه ادامه داد.وی تصریح می کند که ارگنه کون سازمانی زیرزمینی است که شاخه های پنهانی در دولت، ارتش، نیروهای مسلح، سیستم قضایی، رسانه ها و دانشگاه ها ی ترکیه دارد. طبق اسناد منابع ذیصلاح ترکیه این گروه درصدد بوده تا در اقدامی چهارمرحله ای روند انحلال عدالت و توسعه را که توسط سیستم قضایی هدایت می شود تسریع کرده و بلافاصله پس از تحقق آن خود بر نهادهای دولتی سیطره یابد.
در این قضیه حادثه موسوم به سوسورلوک پرده از ارتباط بین نیروهای پلیس با سیاستمداران و گروه های مافیایی برداشت. «سوسورلوک» نام مکانی است که در روز سوم نوامبر سال ۱۹۹۶ ماشین مرسدس بنز حامل یک افسر پلیس ترکیه، یکی از قاچاقچیان معروف مواد مخدر و رهبر یکی از عشایر مناطق کرد نشین با یک تریلی تصادف کرد.
مردم ترکیه از خود می پرسیدند این سه نفر چه وجه اشتراکی داشتند و در آن اتومبیل در پی چه مأموریتی می رفتند کسی به آنان پاسخ نمی داد و این باعث تشدید سوءظن و بدگمانی افکار عمومی شد تا این که دولت وقت ترکیه پرونده حادثه سوسورلوک را به سرعت مختومه کرد. اما با بسته شدن ناگهانی این پرونده گمانه وجود «دولت پنهان» در ترکیه قوت گرفت.بنا به گفته کزداق حادثه سوسورلوک فرصت بسیار مناسبی برای تحقیق در مورد سازمان ارگنه کون به وجود آورده بود ولی ترکیه نتوانست به شکل مؤثری ازآن بهره گیرد.وی می گوید کسانی که آن روز از اقدمات صورت گرفته علیه این سازمان نجات یافتند، فعالیت این تشکل غیرقانونی را به سویی دیگر بردند.
اولین اقدام تروریستی در ترکیه بعد از سوم نوامبر سال علیه رئیس انجمن حقوق بشر آکدین بیردال صورت گرفت. اندکی بعد کسانی که دست به این اقدام زده بودند دستگیر شدند. ژنرال بازنشسته ولی کوچک اولین کسی بود که پس از حادثه سوسورلوک وارد صحنه شد تا جسد عبدالله کات یکی از قربانیان را شناسایی کند.هم اکنون و در حین تحقیقات در مورد ارگنه کون، ترکیه شروع به تحقیق در مورد کودتای پست مدرن روز ۲۸ فوریه سال ۱۹۹۷ نموده است زیرا مشخص شده است که این سازمان در تحولات اجتماعی قبل از این کودتا نقش تعیین کننده ای ایفا کرده است.
پس از ماجرای اخیر خودکشی عبدالکریم کرجا سرهنگ بازنشسته ژاندارمری از اعضای سازمان اطلاعات ژاندارمری، که متهم به دست داشتن در جنایات نامعلوم در مناطق کردنشین ترکیه بود وبه تازگی موضوع عضویت وی در سازمان «ارگنه کون» مطرح شده بود، بالاترین رده نیروهای مسلح ترکیه از وی حمایت کرد. در نتیجه بعضی این عمل را اخطار شدیدی از طرف ارتش ترکیه علیه این تحقیقات تفسیر کردند و چنین تصور می کردند که تیم تحقیقاتی پرونده ارگنه کون به این ابراز قدرت ارتش بی تفاوت نخواهد ماند و به همین دلیل نگران آینده این تحقیقات بودند. اما با شروع موج جدید از این عملیات معلوم شد که روند این تحقیقات تاریخی بدون توجه به موانع پیش رو در چارچوب قانون همچنان ادامه خواهد یافت. دولت اردوغان انتظار دارد انجام این تحقیقات که به مدت ۱۵ سال به تأخیر افتاده بود، به ترکیه کمک کند تا به کشوری تبدیل شود که هیچکس نتواند خارج از چارچوب قانون زندگی کند. اما نکته ای که از نگاه رهبران حزب عدالت و توسعه پنهان نیست این است که مشکل اصلی که ترکیه با آن روبه رو است ارگنه کون نیست. در واقع ارگنه کون معلول سیستم آشفته ای است که توجهی به حقوق، آزادی و قانون ندارد و از ابتدا سعی داشته که یک دولت سایه تشکیل دهد. ارگنه کون در واقع نتیجه اشتباه سیستماتیک نظام حقوقی و دولتی ترکیه است.
قانون اساسی سال ۱۹۸۲ که پس از یک کودتای نظامی و تحت نظارت ارتش شکل گرفت قیمومیت ارتش بر سیستم سیاسی و دموکراسی را نهادینه نمود و سیستم قانونی عجیبی را خلق کرد که قوانین متفاوتی را برای شهروند و احزاب حکمفرما ساخته است. دولت اردوغان از ابتدا سعی در اصلاح چنین ساختار دوگانه ای داشته است که ترکیه به عنوان یک کشور دموکراتیک نباید سیستم قضایی آن به دو قسمت مدنی و نظامی تقسیم شود. او بارها گفته است بزرگترین مانع در مقابل سیطره قانون بر تمام امور این کشور و پاسخگو بودن نهادها به مردم، سیستم قانون اساسی کنونی این کشور است.
سیستم برجای مانده از حکومت نظامیان براحتی اجازه شکل گیری اقدامات بزهکارانه را می دهد. سران عدالت و توسعه بر این باور بودند که پیامد ویرانگر سیستم دوگانه این بوده که بسیاری از افراد ، دارای مقام و منصب هایی هستند، در باطن و در سمت ناپیدای این سیستم به اعمال غیر قانونی و سیاهی دست می زنند. به این صورت در یک دولت سایه تعدادی اتاق مخفی در پس دفاتر اداری بعضی از مسئولان دولتی وجود داشته که به ظاهر مسئولین آن در دفاتر خود به انجام وظایف شان مشغولند اما در اتاق های مخفی از دست زدن به هیچ اقدام غیر قانونی رویگردان نیستند.
و این گواه روشنی بر این مدعا است که نوعی بازنگری اساسی باید در سیستم دولتی ترکیه براساس معیارهای قانونی جهان و اصول دموکراسی صورت گیرد و نیز پاسخی به این سؤال است که چرا ترکیه به شدت نیازمند یک قانون اساسی مدنی جدید است. اردوغان زمانی واکنش ها وعصبانیت اعضای دولت پنهان را برانگیخت که اعلام کرد اگر قانون اساسی جدید نمی تواند به شکل معجزه آسایی یک شبه وضعیت ترکیه را تغییر دهد اما می تواند نقطه شروع خوبی باشد برای ایجاد یک ترکیه جدید و مدرن که دیگر مرتکب اشتباه سیستماتیکی مانند ارگنه کون نشود.

گرد آوری و ترجمه: لیلا ایمنی

منبع : روزنامه ایران