جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
اشتباههای لپی (لغزشهای زبانی)
از آن هنگام که شروع به برقراری ارتباط با دیگران میکنیم، بیشتر نیتهای درونی که در ضمیر ناخودآگاه ما وجود دارند، بهصورت سهوی و غیرارادی در رفتار و گفتار ما بروز میکنند. اگر به هر دلیلی، قصد مخفی کردن این نیتها را داشته باشیم، بیشتر نیتها و قصد و هدفهای درونی ما نمیتوانند برای مدت طولانی مخفی بمانند. این موضوع کمابیش برای همهٔ ما اتفاق افتاده است. بنابراین، توجه بیشتری را طلب میکند.
بهطور دقیق از آن هنگام که سعی در مخفی کردن چیزی داریم، ”اشتباههای لپی“ متولد میشوند. در واقع ”اشتباههای لپی“ به آن دسته از رفتارها و گفتارهائی گفته میشود که بهطور ناخواسته از آدمی سر میزنند و باعث آشکار شدن نیتها و خواستههای درونی شخص میشوند و هر نوع اشتباهی شامل فراموشی نامها، کم کردن وسیلهها، اشتباههای لفظی، اشتباههای قلمی، لغزشهای زبانی و بهطور کلی طیف وسیعی از اشتباهها را شامل میشود. اگرچه مبحث ”اشتباههای لپی“ برای اولین بار در روانکاوی توسط دانشمند بزرگ قرن بیستم ”زیگموند فروید“ مطرح گردید، اما این مبحث بهطور لزوم افراد بیمار را شامل نمیشود، بلکه موضوعهائی را شامل میشود که در زندگی روزمره بارها با آنها روبهرو هستیم و شناخت آنها ما را به درک بهتر از خود و محیطمان رهنمون میکند.
بعضیها گمان میکنند لغزشهای زبانی فقط در حالت خستگی، هیجان، گیجی و ... اتفاق میافتند؛ حال آنکه این قبیل لغزشها به هر علت که باشند، در سلامت کامل هم احتمال دارد روی دهند.
”فروید“ معتقد است که در پس هرکدام از این اشتباهها مفهومی نهفته است و با دست کم بیشتر این اشتباهها بیانگر مفهومی غیرقابل اشتباه میباشند که در ضمیر ناخودآگاه گوینده وجود دارند و قرار بوده که مخفی بمانند. بنابراین، این اشتباهها، واقعههای تصادفی نیستند، بلکه اعمال ذهنی جدی هتند و ناشی از عملکرد همزمان دو قصد یا نیت متفاوت میباشند. باید در نظر داشت از دو قصد یا نیت رقابتکننده در ”اشتباههای لپی“ یکی همواره آشکار است، اما دیگری چنین نیست. حال باید ببینیم برای کشف آن قصدی که آشکار نیست، چه باید بکنیم؟
بهعنوان نمونه، شخصی به منزل دوستش میرود و برای دوستش که منزل نیست، پیغامی میگذارد با این مضمون: ”تشریف آوردیم، نبودید“، پس از آن با خود میاندیشد چه اشتباهی کرده است؛ چرا که این جمله را چنین باید مینوشت: ”آمدیم، تشریف نداشتید“. در واقع گوینده در ضمیر ناخودآگاهش برای خود جایگاهی بالاتر از دوستش قائل است، به بیان دیگر، این اشتباه سهوی، نیت باطنی گوینده را آشکار میسازد.
همانطور که پیش از این گفته شد، اشتباههای لپی، محصول داخل متقابل بین دو خواستهٔ متفاوت هستند که یکی را میتوان ”خواست پنهان“ و دیگری را ”خواست آشکار“ نامید. ”خواستههای پنهان“ که بهصورت اشتباه بروز میکنند، شامل پرسش اساسی هستند مبنی بر اینکه: ”رابطهٔ بین خواست پنهان و خواست آشکار چیست؟“
در پاسخ میتوان گفت: ”نیت پنهان با نیت آشکار یا در تناقض است یا آن را تصحیح میکند یا مکمل آن است و یا نکتهٔ قابل توجه آنکه محتوای خواست پنهان ممکن است هیچ ربطی به خواست آشکار نداشته باشد“.
رایجترین ”اشتباههای لپی“، آن نوع از لغزشهای زبانی هستند که شخص بهطور دقیق، عکس آنها را که موردنظرش است، بیان میکند (تضاد محتوائی) و در این حالت، لغزش زبانی، وارونهکنندهٔ معنی است. این نوع از اشتباهها را ”اشتباههای لپی متناقض“ مینامیم. مانند موردی که پیش از این گفته شد، شخص بهجای عبارت ”آمدیم تشریف نداشتید“ عبارت ”تشریف آوردیم، نبودید“ را بهکار میبرد و یا در مورد دیگر: وقتی سرپرست یک گروه کوهنوردی خستگی گروه را میبیند، از آنان میپرسد: ”آیا قصد پیشروی دارند یا عقبنشینی؟“ در واقع قصد اصلی او، ادامهٔ کوهنوردی است که آن را مخفی کرده است و میخواهد نشان دهد که قصد تحمیل خواستهٔ خود را ندارد. ولی با نگاه به نوع سؤال میتوان فهمید او قصد توقف کوهنوردی و یا برگشتن را ندارد. در اینجا مقصود اصلی، قرار است مخفی بماند که لغزش زبانی با بهکار بردن کلمهٔ ”پیشروی“ مقصود اصلی را آشکار میکند.
نمونهٔ دیگر: چپ را راست میگوئیم یا صعود را نزول میگوئیم. چرا که هر دو، جهت را تداعی میکنند. قهوه را با کاکائو اشتباه گرفتن، دلیل این است که در ذهن گوینده این دو، دارای جایگاه یکسانی هستند.
برخی از ”اشتباههای لپی“ بهدلیل اشتراک محتوای خواست پنهان و خواست آشکار بهوجود میآیند که ما آن را ”اشتباههای لپی محتوائی“ مینامیم.
▪ در زیر به موردهائی از این دست اشاره میشود:
ـ مورد ۱: مردی بههنگام صدا زدن همسر خود، نام زن دیگری را به زبان میآورد. در چنین حالتی، به احتمال زیاد این دو زن در ضمیر ناخودآگاه مرد، دارای وجه مشترک میباشند.
ـ مورد ۲: شخصی وقتی دوست قدیمی خود به نام ”آقای مشهدی“ را دید او را ”آقای طوسی“ خطاب کرد. این اشتباه لپی از آنجا ناشی میشود که ”طوس“ و ”مشهد“ از نظر لغوی به یک مکان اشاره میکنند و بنابراین محتوای دو مفهوم، باعث این اشتباه شده است.
ـ مورد ۳: شخصی بعد از ورود به ویلای شخصیاش به سرایدار میگوید: ”شومینه را روشن کن!“ سرایدار میگوید: ”ما اینجا شوفاژ داریم نه شومینه“ این شباهت ”شوفاژ“ و ”شومینه“ به لحاظ گرمازا بودن، باعث بروز اشتباه میشود.
ـ مورد ۴: شخصی ”بندر ترکمن“ را با ”گنبد کاووس“ اشتباه گرفت. وقتی علت آن را جویا شدیم، فهمیدیم که چون ساکنان ”گنبد کاووس“ ”ترکمن“ هستند، این اشتباه رخ داده است.
نوع دیگری از اشتباههای لپی وجود دارند که به خودی خود، مفهومی ندارند، در این حالت، نیت پنهان، هیچ ربطی به نیت آشکار ندارد. این قبیل ”اشتباههای لپی“ را ”اشتباههای بیربط“ مینامیم. برای روشنتر شدن مطلب، میبایست قانون ”تداعی آزاد“ ”فروید“ را بهطور مختصر مورد بررسی قرار دهیم.
ممکن است شخصی به شما بگوید: ”قربان چشمهای عسلیات“ و شما میل به ”عسل“ کنید. با خود بیندیشید که عسل بهدلیل دارا بودن گلوکز و کالری زیاد، باعث افزایش وزن میشود. با یادآوری اضافه وزنتان، تصمیم میگیرید ورزش را بهنحو جدی آغاز کنید. در واقع پروسه از ابتدا به این شکل درآمد: صحبت از چشمهی عسلی و تصمیم جهت ورزش کردن. این دو مورد در ظاهر هیچگونه ارتباطی بههم ندارند، بنابراین پارهای از ”اشتباههای لپی بیربط“ از قانون ”تداعی آزاد“ پیروی میکنند درست ماند مورد بیانشده، چون اضافه وزن بهعنوان یک مشکل اساسی در ناخودآگاه شخص حضور دائمی دارد، ممکن است یک موضوع در ظاهر بیربط، باعث شود که آن یمل مخفی شده، آشکار گردد و ضمیر ناخودآگاه که در واقع آگاه است و درصدد فرصت، خود را آشکار کند. البته شناسائی این قبیل ”اشتباههای لپی“ بهطور معمول، کار دشواری است و نیاز به مهارت فراوان دارد.
● لغزشهای زبانی و فهم آنها در زندگی چه کاربردهائی دارند؟
▪ در درجهٔ اول در روانکاوی جهت آشکار شدن میل و خواستههای مخفی شده و واپسزدهٔ انسانها، حائزاهمیت میباشد که گاه از طریق تستهای روانشناسی صورت میگیرد. در چنین حالتی، دکتر ا زطریق برقراری مکالمه و یا تستهای شناختهشدهٔ روانشناسی، ناخودآگاه بیمار را به یاری میگیرد. از این طریق، مشکل بیمار را شناسائی میکند و واضح است که شناسائی درد، بخش اعظم درمان را شامل میشود.
▪ کاربرد دیگر، بررسی ”اشتباههای لپی“ در فنون مذاکره است. همانطور که میدانیم یکی از فنون رایج مذاکره، این است که بتوانیم خواستهٔ مخفیشدهٔ طرف مقابل را دریابیم. این خواستهها بهطور معمول در لغزشهای زبانی آشکار میشوند. در واقع از طریق تسلط بر این مبحث، ما میتوانیم بهعنوان یک ستون پنجم در ذهن طرف مقابل عمل کنیم و نظر واقعی او را نسبت به موضوع دریابیم.
▪ همانطور که همهٔ ما میدانیم، جنایتکاران هرگونه اثر را در صحنهٔ جنایت از بین میبرند تا دستشان رو نشود، ولی کارآگاهان پلیس، از طریق ”اشتباههای لپی“ که در رفتار و گفتار فرد مظنون بروز میکند، به سرنخهائی دست پیدا میکنند که در نهایت به کشف مجرم منجر میشود.
در پایان، از ذکر این نکته نمیتوانیم خودداری کنیم که آنچه در مورد ”اشتباههای لپی“ گفته شد، ممکن است همیشه درست نباشد. به هر حال، ماهیت این مبحث علمی، نسبی است که به واسطهٔ علم، به درجههای مشخصی از احتمال، ترفیع داده شده است.
مهندس وحید نیکونام طوسی
منبع : مجله شادکامی و موفقیت
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران انتخابات دانشگاه تهران عراق رهبر انقلاب احمد وحیدی مجلس شورای اسلامی دولت دولت سیزدهم روز معلم نیکا شاکرمی مجلس
سیل هواشناسی آتش سوزی تهران شهرداری تهران آموزش و پرورش قوه قضاییه پلیس فضای مجازی معلم سلامت زلزله
قیمت خودرو سهام عدالت تورم قیمت طلا سازمان هواشناسی خودرو بازار خودرو قیمت دلار قیمت سکه بانک مرکزی حقوق بازنشستگان ایران خودرو
مهران غفوریان ساواک موسیقی تلویزیون سریال عمو پورنگ سینمای ایران تبلیغات نمایشگاه کتاب مسعود اسکویی سینما عفاف و حجاب
رژیم صهیونیستی فلسطین اسرائیل غزه آمریکا جنگ غزه روسیه ترکیه حماس انگلیس نوار غزه اوکراین
استقلال فوتبال پرسپولیس سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر علی خطیر بازی باشگاه پرسپولیس لیگ برتر ایران تراکتور رئال مادرید
اپل هوش مصنوعی فناوری آیفون گوگل ناسا مدیران خودرو تلفن همراه
خواب فشار خون چای کبد چرب دیابت