از توسعه دموکراسی تا آنجلینا جولی

آسیب و انحراف در جامعه شناسی؛کجروی از هنجارهای مسلط یک فرهنگ یا خرده فرهنگ تعریف می شود و چراغ خطری است که نشان دهنده نقایص و کمبودهای جامعه است و معمولاً از محرومیت های اقتصادی-اجتماعی سرچشمه می گیرد و «آسیب شناسی اجتماعی(social pathology) » مطالعه ناهنجاری و آسیب های اجتماعی،همراه با علل و آثار و عوارض،شیوه های پیشگیری و درمان آنها،به همراه مطالعه شرایط بیمارگونه و نابسامان اجتماعی است که در اصطلاح ـامیل دورکیم» جامعه شناس فرانسوی «آنومی» نامیده می شود.(دورکیم،۱۳۷۳:۶۷ – ۹۰ )
«مسأله اجتماعی(social problem )»،وضعیتی است که بیشتر مردم آن را غیر مطلوب تلقی کرده و از آن رنج می برند و بر زندگی بسیاری از آنان در فرایند کنش اجتماعی بطور غیر مستقیم و مستقیم اثر گذاشته و کثیری از مردم آن را احساس کرده و در حال اندیشیدن چاره برای آن بوده و حل آن را خواستارند.(آزاد،۱۳۷۷:۱۹)
با ترکیب مقدمات نظری و تعاریف اصطلاحی فوق می توان نتیجه گرفت که هرگاه آسیب های اجتماعی از لحاظ کمی از حدود معمول فراتر رفته و با نوعی خودآگاهی در اذهان مردم همراه باشند،تبدیل به یک مسأله اجتماعی می گردند،لذا روسپیگری نیز که از مجموعه آسیب های اجتماعی است؛هرگاه حالت فوق را داشته باشد (از لحاظ کمی خارج از حد نرمال باشد و به خودآگاهی در اذهان برسد)، یک مسأله اجتماعی جدی است.
● روسپیگری (تعریف و پیشینه)
روسپیگری را به عنوان برآوردن خواهش های جنسی در برابر پول تعریف کرده اند. «دال» در تعریف روسپیگری می نویسد: «یک روسپی کسی است که سکس یا احساسات جنسی خود را با پول،مواد مخدر و یا سایر چیزهای مورد علاقه معاوضه می کند.»(Dall:۲۰۰۰) روسپیگری و فحشا را تقریباً در یک معنا و تعریف معادل یکدیگر قرار می دهند.«آنتونی گیدنز» در مورد پیشینه روسپیگری چنین می نویسد:
واژه «روسپی» در اواخر قرن هجدهم متداول گردید.در دنیای باستان،اکثر کسانی که در برابر پاداش اقتصادی خواهش های جنسی را برآورده می کردند،روسپیان درباری،معشوقه های خانگی یا کنیزان بودند که اغلب موقعیتی والا در جوامع قدیمی داشتند.یکی از جنبه های اساسی روسپیگری امروزی این است که زنان و مشتریانشان اغلب برای یکدیگر ناشناخته اند.در دوره های پیشین،چنین وضعی در مورد اکثر اشکال برآوردن خواهش های جنسی در برابر نفع مادی وجود نداشت.روسپیگری با فروپاشی اجتماعات کوچک محلی،توسعه نواحی شهری بزرگ و غیر شخصی و تجاری شدن روابط اجتماعی ارتباط مستقیم دارد.در اجتماعات کوچک قدیمی،همان نمایانی روابط جنسی سبب کنترل آنها می شد.در نواحی به تازگی توسعه یافته شهری،ارتباطات اجتماعی ناشناس تر،به آسانی برقرار می گردیدند.(گیدنز،۱۳۷۷:۲۱۰)
بطور کلی در نیمه قرن بیستم نوعی نگرش در مورد برخورد با روسپیگری وجود داشته است:
۱) قانونی شدن و مشروعیت یافتن روسپیگری؛که در ارتباط با آن دولت موظف به صدور مجوز،اجرای آزمون اجباری از روسپیان و محدود کردن روابط جنسی به مکانهای خاصی است.
۲) جرم نشناختن روسپیگری و حذف مجازات های آن؛که در نگاه کارکردگرایان((Functionalism جای می گیرد.اینان معتقدند که روسپیان در جامعه جایگاه و کارکردی دارند و بایستی به رسمیت شناخته شوند.
۳) نگرش دینی به مسأله روسپیگری؛که بطور خاص در دین اسلام پررنگ تر است،که همان مبارزه بی چون و چرا و محدودیت و ممنوعیت آن است.ظهور اسلام، نگرش موجود نسبت به زن به عنوان شهروند درجه دوم و موجود بی ارزش را زیر سؤال برد و فرصتی برای به دست آوردن تساوی و از بین رفتن نابرابری های اجتماعی و حقوق از دست رفته زنان مهیا گشت.وجود آیه های متعدد در قرآن در مورد زنا و احادیث فراوان در سیره و گفتار معصومین،همه نشان از همین نگرش نسبت به روسپیگری و در اختیار قرار دادن تن خود به دیگران است.رفتار جنسی،از جمله اعمالی است که در دستورات مذهبی اسلام با حساسیت های خاص بدان نگریسته می شود و دارای نرم های خاص خود است،که در جهت تعالی جامعه است.
● علل گرایش به روسپیگری
در مورد علل گرایش به روسپیگری،عوامل مختلفی را از نقطه نظرهای گوناگون ذکر نموده اند،اما شایع ترین آنها در نظریات جامعه شناسی که مورد تواتر و توافق همگان است بدین شرح است: فقر اقتصادی،بیکاری،تربیت نامناسب،اعتیاد اعضای خانواده،عدم قانونمندی موارد مربوط به روسپیگری،نارضایتی از روابط زناشویی و ... (منصوریان،۱۳۸۳:۱۳)
● روسپیگری در عراق؛تولدی دوباره
از زمان جنگ خلیج فارس و اوایل دهه نود به این سو،روسپیگری در عراق،که به عنوان یکی از کشورهای مسلمان نشین و با جمعیتی اکثراً شیعه شناخته می شود،رونق ویژه ای یافت.درواقع بار اعمال تحریم ها و محدودیت های اقتصادی سازمان ملل بر دولت بعثی عراق و بحران جدی معیشت در این کشور بالقوه ثروتمند،تجارت سکس و فحشا و روی آوردن به تن فروشی،به عنوان یکی از اصلی ترین راههای کسب درآمد،چه برای زنان بی سرپرست و بی خانمان و فقیر و چه برای دلالان این تجارت سودآور مطرح گردید و روز به روز بر دامنه آن افزوده شد؛تا جایی که صدام حسین در سال ۱۹۹۹ دستور به سرکوب زنان فاحشه که عدد آن در اثر سیاست های صدام به عدد بالا و درصد قابل ملاحظه ای رسیده بود داد و در نتیجه بسیاری از زنان فاحشه اعدام شدند؛حال آنکه بایستی به جای پاک کردن صورت مسأله به حل مسأله پرداخته می شد.چرا که فقر و تهیدستی به عنوان یک متغیر مستقل، خود سبب به وجود آمدن فحشا و روسپیگری به عنوان یک متغیر وابسته شده بود و بایستی برای حل مسأله به سراغ متغیر مستقل رفت و مسأله اجتماعی فحشا در عراق نیز بایستی از راه خود حل می شد.
این وضعیت،تا زمان فروپاشی حزب بعث و سرنگونی دولت صدام در تهاجم مارس ۲۰۰۳ نیروهای جبهه ائتلاف به رهبری ایالات متحده کماکان ادامه داشت و با بوجود آمدن وضعیت جدید،روند جدیدی در این پدیده ایجاد شد.
● توسعه دموکراسی و گسترش روسپیگری
حمله نیروهای ائتلاف به سرکردگی آمریکا و انگلیس در مارس ۲۰۰۳ به عراق؛به بهانه مبارزه با تروریسم و توسعه دموکراسی در یک کشور تحت حکومت دیکتاتوری (که تا دیروز متحد تمام عیار آنان بود)،وضع اقتصادی مردم قحطی زده عراق را که تا پیش از آن به لطف سیاست های بین المللی نان شب نیزبرای خوردن نداشتند،بدتر و بغرنج تر کرد.بطوریکه زنان بی سرپرست عراق را به ۸ میلیون افزایش داد.
زنان بی سرپرست و خانواده های فقیر در یک کشور جنگ زده تحت اشغال که هیچ امیدی برای زنده بودن تا ساعتی دیگر ندارند،بایستی از چه منبعی کسب درآمد کنند؟
و اینچنین بود که توسعه دموکراسی آمریکایی،با گسترش آمار افزاینده روسپیگری در عراق رابطه تنگاتنگ یافت.بسیاری از زنان و دختران جوان عراق،در این گیرودار به خارج از عراق و کشورهای همجوار (سوریه،امارات متحده،اردن و ... ) به امید زندگی بهتر مهاجرت کرده و بسیاری از آنان نیز قربانی تجارت مقاطعه کاران و دلالان جنسی قرار گرفته و در خود عراق به عنوان تأمین کننده جنسی نیروهای اشغالگر و یا همین کشورهای همسایه به صنعت فحشا سپرده شدند.صنعتی که سود آن بیش از قاچاق مواد مخدر و اسلحه در بازارهای بین المللی است.
آمار زنان و دختران ناپدید شده بعد از تهاجم نیروهای ائتلاف به عراق بنا به گزارش رسمی «سازمان غیردولتی زنان در عراق» به ۴۰۰۰ نفر می رسد که ۲۰درصد آنان کمتر از ۱۸ سال دارند.(بنگرید به : گزارش الجزیره در ۱۳ آگوست۲۰۰۷ با عنوان:سکسی برای بقا)
در واقع این دختران و زنان که بعضاً توسط پدران و خانواده های بی بضاعتشان به بهایی کمتر از ۵۰۰ دلار فروخته می شوند تا در درجه اول خود آنها از گرسنگی نمرده و درآمد بخور و نمیری فقط برای زنده بودن داشته باشند و هم از طرفی با فروششان مبلغ ناچیزی نصیب خانواده گردد،تا چند صباحی بیشتر زنده بمانند و شاهد جنایات بیشتری از سوی اشغالگران باشند.
به جرأت می توان گفت،بازار تجارت سکس در منطقه خاورمیانه،از سال ۲۰۰۳ با ورود دختران جوان و زنان عراقی تحولی جدی یافت و مشتریان این زنان،که عمدتاً از اعراب حاشیه خلیج فارس و بطور خاص کشور سعودی عربستان هستند،بیش از پیش به این بازار توجه نشان دادند.بیشتر این زنان در سوریه و در فاحشه خانه هایی با درجات مختلف(بر حسب نوع زیبایی و تناسب اندام و سن)مشغول به کار شدند،چرا که دولت سوریه به علت مهاجر بودن آنان اجازه کار قانونی به آنها نداده و آنها (که خود به این کشور مهاجرت کرده اند) مجبور به روی آوردن به کارهایی از این دست هستند،تا در بازی مرگ و زندگی؛یکبار دیگر،به قیمت فروختن تن خود،فاتحانه به مرگ لبخند زنند و آنها که با پای خود نیامده اند نیز تکلیفشان از قبل معلوم است.دلالان جنسی و مقاطعه کاران در ازای دادن خانه ،غذا و مبلغ ۸ تا ۱۰ دلار روزانه ( به شرط پذیرفتن حداقل ۲ مشتری در روز ) به آنها با درجه بندی و رتبه گذاری آنها به کسب درآمدهای کلان توسط آنان برای خود می پردازند.
بازرا این تجارت در کشورهایی چون امارات و اردن،به نسبت سوریه در درجه بعد قرار می گیرد.در این کشورها به خصوص امارات اولویت با دختران باکره است.دلالان جنسی در ازای واگذاری دختران باکره به شیوخ عرب،مبالغ قابل توجهی دریافت می کنند؛تا پس از ازاله بکارت آنها توسط اشخاص مذکور،آنان را در دیسکو ها و روسپی خانه های سطح شهر به کار گمارند،تا قبح شکستن هنجارهای فردی و اجتماعی در مسلمانان معتقد به سیستم هنجاری اسلام بیش از پیش زشتی های دنیای مدرن را به رخ آنان بکشاند.
حال در این میان سفر آنجلینا جولی هنرپیشه هالیوودی،در این بحبوحه به عراق و سوریه و تلاش برای ساختن چهره ای ضد بوش از وی با گرفتن ژست های نوع دوستانه در مورد زنان عراقی و احوالپرسی از آنان بیش از پیش امری مضحک جلوه می نماید.وی در سفر اخیر خود به عراق و سوریه بر این مسأله که عراقی ها بایستی نسبت به حقوق خود آگاه باشند تأکید کرد!! و شایداین طنزی تاریخی باشد که هرچه بیشتر به رو کردن چهره کثیف دموکراسی صادراتی تمدن غرب به کشورهای جهان سوم کمک می نماید؛ چراکه آنجلینا جولی خود ساخته و پرداخته همین تمدن است و شهرت خود را مدیون بازیگری در راستای اهداف همین نظام است.حال چگونه می توان باور کرد که این «عامل (Agent)» قصد عبور از «ساختاری(system)» را دارد که مثل پیله در اطراف وی تنیده شده است؟

احمد نادری
منابع:
۱- Aljazere.net: Sex for Survival,۱۳ August ۲۰۰۷-۰۹-۱۶
۲- CNN.com: Iraqi Women: Prostituting Ourselves to Feed Our Children
۳- Dall,R.L,Exposing the “Pretty Woman” Myth: A Qualitative Examination of the Lives of Female Street Walking Prostitutes; the journal of sex research. Newyork ۲۰۰۰, Vol ۳۷ pp.۳۴۴-۳۵۳
۴- دورکیم،امیل،قواعد روش جامعه شناسی،ترجمه:علیمحمد کاردان،تهران،انتشارات دانشگاه تهران،۱۳۷۷ ،چاپ پنجم
۵- گیدنز،آنتونی،جامعه شناسی،ترجمه منوچهر صبوری،تهران،نشر نی،۱۳۷۷، چاپ چهارم
۶- آزاد ارمکی،تقی،بررسی مسائل اجتماعی،تهران،مؤسسه نشر جهاد،۱۳۷۷
۷- روزنامه جمهوری اسلامی،دوشنبه ۱۲ شهریور ۱۳۸۶،ستون جهت اطلاع

منبع : سایر منابع