نداشتن فرزند به افسردگی منجر نمیشود

یک تحقیق گسترده در دانشگاه فلوریدا این باور عمومی که نداشتن فرزند به تنهایی یا افسردگی در سنین پیری می انجامد را مردود شمرده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که خوشی و سلامت روحی در والدین یا افراد بدون فرزند به یک اندازه است.
داشتن فرزند نمیتواند ضامن خوشبختی در سنین میان سالی و کهن سالی باشد.
از طرف دیگر داشتن فرزند نیز نمیتواند ضامن خوشبختی در سنین میان سالی و کهن سالی باشد. به گفته تانیا کروپتسکی کاکس (Tanya Koropeckyj-Cox)، استاد جامعه شناسی دانشگاه فلوریدا، عضو موسسه تحقیقاتی سالخوردگی و سرپرست این تحقیق :
"ما سالها هشدارهایی از قبیل اینکه اگر بچه دار نشویم، در آینده تاسف خواهیم خورد، را شنیده ایم. اما تحقیق ما این اعتقاد که بدون فرزند ماندن موجب تنهایی در سنین بالا خواهد شد، را تایید نکرده است."
شواهد به دست آمده در این تحقیق نشان میدهند که زوجهایی که هرگز بچه دار نشده اند، لزوما از نظر روانی آسیب پذیرتر از زوجهایی دارای فرزند یا فرزندان متعدد نیستند.
یک دلیل این امر این است که افراد بدون فرزند در طی زندگی خود ارتباطات اجتماعی خود را حفظ نموده و توسعه بخشیده اند و این معاشرتها و مشغولیتها را جانشین مسئولیتهای فرزندان نموده اند. آنها به جای نگهداری، مصاحبت و در کل ایجاد روابط خانوادگی و اجتماعی با فرزندان خود، زندگی خود را با دوستان، همکاران و نسل جوان خانواده پر کرده اند.
این مطالعه و بررسی بر روی ۳۸۰۰ مرد و زن در سنین ۵۰ تا ۸۴ سال و در سراسر آمریکا انجام گرفته است، پاسخهای این افراد به این پرسش که در هفته گذشته چند مرتبه احساس تنهایی کرده اند، از لحاظ آماری در میان والدین و افراد بدون فرزند تفاوتی نداشته است.
به گفته کروپتسکی، نتایج این تحقیق بر مبنای اطلاعات به دست آمده در یک برآورد ملی از خانواده ها که در سال ۱۹۸۸ انجام گرفته و یکی از جامعترین نظرخواهی ها درباره روابط خویشاوندی و زندگی خانوادگی به شمار می آید، بنا شده است. مصاحبه ها نه تنها درباره زندگی خانوادگی، بلکه درباره دیدگاه افراد نسبت به نداشتن فرزند و کیفیت رابطه والدین با فرندان و در کل سوالهایی که معمولا در نظرخواهی پرسیده نمیشوند، نیز بوده است.
کروپتسکی که از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ سرپرست این تحقیق بوده است، میگوید پدر یا مادر شدن، لزوما به داشتن یک زندگی خوش در دوران میان سالی و پیری منجر نمیشود، آنچه از اهمیت بسیار برخوردار است چگونگی زندگی و رابطه والدین با فرزندان در سن بزرگسالی آنان است. به گفته او :
"برای زنان و مردان، حسن داشتن فرزند برای مقابله با تنهایی و افسردگی تنها در زمانی وجود دارد که آنان با فرزند خود رابطه خوبی داشته باشند. اگر ارتباط عاطفی میان آنان قوی نباشد، مشکلات جدی تری برایشان رخ خواهد داد."
در چند دهه اخیر، تغییرات فراگیر اجتماعی مردم را نسبت به اشکال متعدد و متفاوت زندگی آگاه نموده است، در حال حاضر کمتر پیش می آید که نداشتن فرزند امری غیر طبیعی، ننگین و مایه حقارت عنوان شود. در دهه ۱۹۵۰، تاکید بسیار بیشتری بر لزوم داشتن فرزند وجود داشت که چه به صورت افسوس خوردن به حال زوجهای بدون فرزند و یا انتقاد شدید از اشخاصی که به خواست خود بچه دار نمیشدند، بروز میکرد.
با این حال هنوز دیدگاههایی درباره نداشتن فرزند باقی مانده است که شاید در میان زنان قویتر باشد. زنان بدون فرزندی که تصور میکنند بچه دار شدن تصمیم بهتری بوده است، بسیار بیشتر از زنانی که اعتقاد دارند نداشتن فرزند اهمیتی ندارد، به افسردگی و تنهایی دچار میشوند. مردان در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود فرزندی میداشتند، پاسخهای مختلفی داده اند، اما میزان تنهایی و افسردگی در میان دسته موافق و مخالف تفاوتی ندارد.
به گفته کروپتسکی، بارداری، داشتن فرزند و نداشتن آن همه موضوعاتی هستند که در زندگی زنان تاثیر و اهمیت بیشتری - نسبت به مردان - دارند. بچه دار شدن با شیوه نگرش یک زن به خود و همچنین چگونگی دیدگاه اجتماع نسبت به وی، ارتباط ببشتری دارد. در نتیجه، در بسیاری موارد دیده شده است که زنان بدون فرزند در مقام توجیه وضعیت خود برمی آیند.
تحقیقات دیگر نشان میدهند که وضعیت تاهل برای بسیاری از مردان پا به سن گذاشته یک عامل مهم در احساس خوشی و رضایت است، به این ترتیب این امکان وجود دارد که برای بیشتر مردان داشتن همسر و شریک زندگی بسیار رضایت بخش تر از داشتن اولاد است.
مارک هیوارد (Mark D. Hayward)، رئیس موسسه تحقیاتی علوم اجتماعی و جامعه شناسی و استاد آمار دانشگاه پنسیلوانیا، این تحقیق را بنا به دلایل متعددی بسیار مفید میداند:
"افزایش تعداد افرادی که بدون داشتن اولاد وارد مرحله کهن سالی میشوند، لزوما به معنای کاهش بهزیستی و سعادت در این گروه سنی نیست. کیفیت خوب روابط خانوادگی بسیار بیشتر از صرفا "بچه دار شدن" میتواند بر کاهش احساس آسیب پذیری و افسردگی در دوران کهولت تاثیر بگذارد."
شکی نیست که در میان افراد بدون فرزند کسانی خواهند بود که در زمانهایی احساس بی فایدگی میکنند و تصور میکنند که از بخش مهمی از زندگی غافل مانده اند، اما در مقابل عده بسیاری از زنان و مردان بدون فرزند وجود دارند که بدون افسوس و پشیمانی، از زندگی خود لذت میبرند.

منبع : ایرانیان انگلستان