محمدمهدی استرآبادی

جنسیت: مرد
نام پدر: محمد نصیر مازندرانی
تولد و وفات: (ح ۱۱۰۰ -۱۱۸۰) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: منشی و مورخ
ملقب به میرزا مهدی‌خان. در اصفهان تحصیل کرد و منشی دربار صفوی شد سمت فرمان صدر و لقب کوکب ، عنوان باغبان‌باشی یا ناظر قصور یافت. پس از پیروزی نادر بر افاغنه در اصفهان ، مهدی نامه‌ای به‌عنوان تبریک مردم مازندران به نادر فرستاد و از سال ۱۱۴۲ق به مدت هجده ‌سال مشاور خاص او شد و از او لقب منشی‌الممالک یافت و بعد از تاج‌گذاری نادر در سال ۱۱۴۸ق لقب میرزا مهدی‌خان را گرفت و تنها سمت ضبط وقایع داشت. در جنگ‌ها و سفرهای نادر از داغستان تا دهلی و از هرات تا بغداد و نجف همراه وی و یکی از سه شخصیت اصلی دربار بود. در اوایل سال ۱۱۵۸ق که عثمانیان در جنگ ایروان از نادر شکست خوردند و درخواست مصالحه نمودند ، مذاکراتی صورت گرفت و میرزا مهدی‌خان
به‌عنوان سفیر نادر به دربار عثمانی رفت و در راه بازگشت در بغداد بود که نادر درگذشت. به مشهد آمد و از کارهای دیوانی کناره گرفت و دور از مردم در مدرسه‌ای که بعضی از نسخه‌های نوشتهٔ وی هم‌اکنوندر آنجا یافت می‌شود و وقف فرزندان وی است ، به تکمیل تألیفاتش در تاریخ حوادث حکومت نادر پرداخت. سبک نگارش وی شیوهٔ مترسلان قرن هفتم و هشتم قمری چون وصاف‌الحضره است. از آثار وی: "جهانگشای نادری"؛ "درٌهٔ نادره"؛ با نثر مسجع ، "سنگلاخ" در ترجمهٔ لغات ترکی جغتائی ، این کتاب سه جلد است جلد اول ، در مبانی لغت ترکی جلد دوم سنگلاخ است که قسمت اعظم کتاب است و جلد سوم در شرح و تفسیر لغات مشکل فارسی و عربی ، "مبانی اللغه" ، مقدمهٔ "سنگلاخ"؛ "انشاالدرر" ، که همان "منشآت" است که با انشاء دشواری نوشته شده و گواهی روشن بر بلاغت او است.

منبع : مطالب ارسالی