جلسه تجریش

در یکی از روزهای گرم هفته پیش، چهار نفر از چهار حزب و تشکل سیاسی ایران به جعفرآباد تجریش رفتند تا نشستی انتخاباتی با عبدالله نوری برگزار کنند. هدف، بررسی چگونگی حضور عبدالله نوری در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده بود. اگرچه به نظر می‌رسید که ماجرای رسانه‌ایی کاندیداتوری نوری فروکش کرده است اما برخی علاقه‌مند بودند که هرچند در سکوت، این بحث پیگیری، ارزیابی و اگر محتمل است شرایط حضور عبدالله نوری جهت شرکت در انتخابات فراهم شود.
چنین بود که با دعوت احمد زیدآبادی دبیرکل سازمان ادوار تحکیم وحدت، این نشست برگزار شد. از قرار معلوم این سازمان دانشجویی – سیاسی در جمع‌بندی‌های خود به این نتیجه رسیده است که نمی‌تواند در قبال انتخابات سال آینده حالت «انفعال» داشته باشد. برخی از اعضای تحکیم وحدت در گذشته و اکنون گزینه عدم شرکت در انتخابات را پیگیری می‌کنند اما سازمان ادوار تحکیم وحدت که مجزا از دفتر تحکیم فعالیت می‌کند،‌ لازم دیده خود را از خط تحریم جدا کند و در انتخابات فعال باشد. اما از آنجایی که آنها نمی‌خواهند بر نامزدی سیدمحمد خاتمی تمکین کنند، لازم دیدند حتما برای خود نامزدی مستقل و حتی ارجح بر خاتمی داشته باشند. چنین است که در جلسات خود بر نام عبدالله نوری توافق کردند و در چند جلسه که با او نیز برگزار کردند، شرایط نوری را متفاوت از گذشته دیدند.
تا پیش از این عبدالله نوری، هرگاه مورد مشورت و پرسش قرار می‌‌گرفت که آیا در انتخابات مختلف حاضر می‌شود، چنان سخن می‌گفت که همه را مأیوس می‌کرد. این بار گویی او رویکرد دیگری بر خود برگزیده است. بدین‌صورت که عدم مخالفت ضمنی خود را اعلام می‌کند اما موضوع را مشروط به رفتار و واکنش دیگران نسبت به خود می داند. بدین ترتیب، توپی که همیشه در زمین نوری پرت می‌شد و آنجا می‌ماند، این بار توسط عبدالله نوری در زمین دیگران بازگشت داده می‌شود و نوری از عکس‌العمل دیگران و خصوصا برخی از احزاب و دوستان قدیم خود پی می‌برد که مرز دوستی‌ها با او تا کجاست؛ در حرف است یا در عمل، چنان که در جلسه جعفرآباد نیز این اتفاق رخ داد.
در این جلسه چهارنفر حاضر شدند: احمد زیدآبادی از سازمان ادوار تحکیم وحدت، سعید حجاریان از حزب مشارکت، مصطفی تاج‌زاده از سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و محمد عطریانفر از کارگزاران سازندگی. اگرچه آنها به نمایندگی از سوی حزب خود به این میهمانی انتخاباتی نیامده بودند، اما واقعیت آن بود که کلام آنها می‌توانست‌ منعکس‌کننده وضعیت عبدالله نوری باشد تا او مقابل این آئینه که وضعیت او را در میان احزاب اصلاح‌طلب نمایش می‌داد، پی ببرد چه میزان جای پای محکمی در جاده انتخابات ریاست جمهوری دارد.
این البته واقع‌نمایی عبدالله نوری بود؛ که او خودخواسته بود گفت‌وگوی سازمان ادوار با وی منتج به حضور دیگران نیز شود تا پیش از هر سخنی دریابد که در کجا قرار دارد. به همین دلیل احمد زیدآبادی دبیرکل سازمان ادوار تحکیم وحدت در این جمع و در ابتدا یادآور شد که دوران اصلاحات، تجارب ذی‌قیمتی داشته، اگرچه انتقاداتی نیز به آن دوران وارد است. اما تحلیل او مبتنی بر این بود که باید این تجارب را حفظ و گفتمان جدیدی خلق کرد. گفتمانی نو که هم مورد پسند جامعه باشد ، هم شرایط داخلی و بین الملل را در نظر بگیرد . به همین دلایل، از نظر او موضوع عبدالله نوری می‌تواند در دستور کار انتخاباتی اصلاح‌طلبان قرار بگیرد و آنها با این گزینه، انتخابات را ساماندهی کنند و با یک اجماع نیرومند، محور انتخابات را حول عبدالله نوری ترسیم کنند. از این منظر، دانشجویان ادوار تحکیم، فقط عبدالله نوری و نه هیچ کاندیدای دیگری را واجد آرای بسیار می‌دانند.
مصطفی تاج‌زاده اما به‌گونه‌ای دیگر سخن گفت او که معاونت سیاسی عبدالله نوری را در وزارت کشور دوران نخست ریاست جمهوری خاتمی برعهده داشت، از رئیس سابق خود خواست که اگر تصمیم دارد در انتخابات شرکت کند، باید بداند که اگر سیدمحمد خاتمی کاندیدای انتخابات شد، کناره‌گیری کند.
تاج‌زاده حضور عبدالله‌نوری را برای شرکت در انتخابات و اعلام نامزدی در مقام کلی، تایید کرد، اما بر این باور بود که عبدالله نوری نیز مانند محمدرضا عارف این حضور را منوط به تعیین تکلیف خاتمی کند. اگر خاتمی آمد، او از ادامه حضور منصرف شود و اگر خاتمی نیامد، موضوع نوری می‌تواند محلی برای بحث باشد که آیا می‌توان با او در انتخابات شرکت کرد و یا با عدم حضور خاتمی نباید در انتخابات شرکت کرد ولو آنکه دیگرانی مانند نوری شرکت کرده باشند.
البته نماینده دیگری از سازمان مجاهدین انقلاب، پیش از این در جلسه ائتلاف اصلاح‌طلبان که با محوریت مجمع روحانیون و سیدمحمد خوئینی‌ها برگزار می‌شود، یادآور شده بود که «یا خاتمی یا هیچ‌کس دیگر». اما ایراد این سخن، این بار از زبان تاج‌زاده، گویی برای برخی تازگی داشت، چراکه از زاویه نگاه تاج‌زاده، نوری به شخصیتی تبعی نسبت به خاتمی تبدیل می‌شد.
با این حال اگر مصطفی تاج‌زاده، نوری را چنین به زیر کشید، سعید حجاریان او را فراتر از ریاست‌جمهوری برکشید و به‌گونه‌ای دیگر با حضور عبدالله نوری مخالفت کرد. او ریاست‌جمهوری را هم شأن عبدالله نوری ندانست و در همان جلسه پیشنهاد داد که عبدالله نوری راهبری جنبش اصلاحات را عهده‌دار شود. جنبشی که نزدیک به دوازده سال بی‌سر است و اصلاحاتی که سال هاست راه افتاده ، به پیشنهاد حجاریان نیاز به یک راهبر و سر دارد و چه کسی بهتر از عبدالله نوری.
به باور حجاریان، عبدالله نوری به دلیل مقاومت تاریخی و سرسختی که در سابقه سیاسی خود دارد ، در انتخابات ردصلاحیت می‌شود و همین بهترین وضعیت است تا او هدایت جنبش اصلاحات را بپذیرد و آن را رهبری کند. به اعتقاد او می‌توان از این طریق، منتقد فعال بود و در صحنه حضور داشت و با سازماندهی،‌ خود را همیشه آماده به دست گرفتن قدرت نشان داد. او ردصلاحیت عبدالله نوری را طلیعه مقدسی برای جنبش اصلاحات توصیف کرد تا آن را از بن‌بستی که دچارش شده رهایی بخشد.
محمد عطریانفر‌ اما هر دو پیشنهاد تاج‌زاده و حجاریان را امری ممتنع دانست و گفت که این سخنان تناسبی با عبدالله نوری ندارد. او معتقد است که نوری، خاتمی دیگر است. پس نباید او را فروکاست و ذیل خاتمی تعریف کرد، چراکه واجد صلاحیت‌های ویژه است و اتفاقا به دلیل مقاومتش در دوران اصلاحات، با اقبال عمومی نیز روبه‌رو می‌شود. عطریانفر از همین زاویه با پیشنهاد حجاریان نیز مخالفت کرد و گفت ابتدا باید اندیشید آیا اکنون و در وضعیت فعلی چیزی به نام جنبش اصلاحات داریم که نیاز به سر داشته باشد؟ و آیا این رفتار به رویارویی با نظام سیاسی منجر نخواهد شد؟
به همین دلیل عطریانفر پیشنهاد کرد که پروژه انتخاباتی عبدالله نوری، تنها زمانی باید کلید بخورد که خاتمی اعلام کند در انتخابات شرکت نمی‌کند. اگر او از شرکت در انتخابات سرباز زد، اصلاح‌طلبان به ۳ شرط می‌توانند روی نام نوری ائتلاف کنند، اول آنکه اتفاق جامع‌الاطرافی برای نامزدی او صورت بگیرد، دوم هزینه‌های سیاسی این انتخاب برآورد شود و دید آیا این آمادگی و پذیرش هزینه در میان اصلاح‌طلبان وجود دارد و سوم، هم نوری و هم اصلاح‌طلبان واجد یک برنامه مشخص و متمایز و البته کاملا واقع بینانه باشند. در غیر تحقق این سه شرط، حضور نوری جامه واقعیت به خود نخواهد پوشاند.
عبدالله نوری همچون گذشته سکوت پیشه کرد. سخن‌ها را شنید،‌ کلامی نگفت اما بهتر از هر کس دریافت که جایگاه و وضعیتش در میان برخی از احزاب پیشرو چگونه است. جلسه البته بی‌نتیجه پایان یافت، اما گویی عبدالله نوری بهترین نتیجه را گرفت.

اکبر منتجبی

منبع : شهروند امروز