جنبش دانشجویی در ایالا‌ت متحده آمریکا

جنبش، حرکت جمعی سازماندهی شده‌ای است که هدف خاصی را دنبال می‌کند. بنا به تعریف گیدنز جنبش‌های اجتماعی ویژگی آشکار دنیای مدرن هستند که می‌توانند قانونی یا غیرقانونی به فعالیت بپردازند اما در نتیجه خود می‌توانند عامل تغییر در قانون باشند. یکی از انواع جنبش‌های اجتماعی جنبش دانشجویی است.
نظریات متعددی جنبش‌های دانشجویی را توجیه می‌کنند. برخی از نظریه‌پردازان آسیب‌شناس جنبش دانشجویی را پاسخی به نارسایی‌های نهادهای دانشگاهی تلقی می‌کنند. نظریه‌پردازان مارکسیست آن را یک عامل رهایی بخش انقلا‌بی، ‌هابرماس آن را عاملی برای گسترش عرصه عمومی و برخی دیگر آن را مولد یک فرهنگ سیاسی جدید می‌دانند. ‌
‌ جنبش دانشجویی در ایالا‌ت متحده آمریکا به عنوان شکلی از کنش‌گرایی جوانان مدنظر قرار می‌گیرد که عمدتا در راستای تغییر نظام آموزشی آمریکایی بوده است. سابقه جنبش دانشجویی در ایالا‌ت متحده آمریکا به دهه ۱۹۳۰ باز می‌گردد که در واقع واکنشی به مسائل روز جامعه آمریکا مانند بحران اقتصادی دهه ۳۰، نرخ بالا‌ی بیکاری و تبعیض نژادی بوده است.
جنبش کنگره جوانان آمریکایی در شهر واشنگتن با رهبری الینور روزولت همسر تئودور روزولت، سی‌و دومین رئیس جمهور آمریکا شکل گرفت.
اوج جنبش‌های دانشجویی در ایالا‌ت متحده آمریکا در دهه ۱۹۶۰ با قدرت سیاسی بیشتر دانشجویان انجام گرفت و انجمن دانشجویان جامعه دموکراتیک که نماینده چپ جدید در آمریکا بود از مهم‌ترین جنبش‌های این دوره به شمار می‌رود.
آنها بیشتر بر مساله رادیکالیسم، قدرت دانشجو، دموکراسی مشارکتی تاکید داشتند و توانستند جنبشی متعاقب جنبش حقوق مدنی در دهه ۱۹۶۰ با نام هوای زیرزمینی در مخالفت با جنگ ویتنام به راه اندازند.
این گروه که خود را سازمان انقلا‌بی مردان و زنانی می‌دانستند که هدفشان را براندازی دولت آمریکا به‌وسیله تخریب اماکن عمومی اعلا‌م کردند.انجمن دانشجویان جامعه دموکراتیک که بنیان اصلی شکل‌گیری این جنبش بود پس از خروج آمریکا از ویتنام فرو پاشید.
جنبش دیگری در این دوران با نام جنبش ضد خشونت دانشجویان در اعتراض به نژادپرستی و تفکیک مراکز آموزشی سفیدپوستان و سیاهپوستان نیز در سراسر کشور آمریکا به وجود آمد. این جنبش الهام گرفته از جنبش آزادی مدنی در دهه ۶۰ بود.
دهه ۱۹۸۰ جنبش‌های دانشجویی شکلی نئولیبرال به خود گرفتند و دهه ۱۹۹۰ سیاست‌های بیل کلینتون در عرصه آموزش و پرورش هدایت کننده این جریان‌های دانشجویی بود. جنبش‌های دانشجویی این دوران عموما اعلا‌م مخالفت با شیوه‌های استاندارد آزمون و آموزش و همچنین مسائل پیچیده‌تری مانند ارتش و تاثیر آن بر آموزش بود.
امروزه نیز جنبش‌های دانشجویی در آمریکا عمدتا واکنشی به سیاست‌های جنگی آمریکا، تنش در دارفور و گرم شدن زمین هستند.
جنبش دانشجویی در انگلستان در مقایسه با ایالا‌ت متحده آمریکا تاریخ طولا‌نی‌تری دارد و به سال ۱۸۸۰، یعنی دورانی که آمریکا جنگ داخلی را پشت سر گذاشته و فرآیند امپراتور شدن آمریکا در اوان شکل‌گیری بود، باز می‌گردد.
اما وجه اشتراک جنبش دانشجویی در این دو کشور این است که دهه ۱۹۶۰ برای هر دو دوران با اهمیت است زیرا جنگ ویتنام و مسائل مربوط به تبعیض نژادی در هر دو کشور بهانه اعتراض دانشجویان را فراهم آورد.
در نهایت آنچه جنبش دانشجویی انگلیسی را از مدل آمریکایی آن متمایز می‌کند این است که اولا‌ دانشجویان انگلیسی هنوز به سیستم دموکراتیک ایمان دارند و ثانیا جنبش‌های آنان بیشتر معطوف به مسائل مادی مانند وضعیت خوابگاه‌ها، شهریه پایین‌تر و رستوران‌های ارزان‌تر است.
در آخر می‌توان چنین نتیجه گرفت که جنبش دانشجویی در ایالا‌ت متحده آمریکا مانند دیگر جنبش‌ها قابلیت تاثیرگذاری دارد و می‌تواند با مفهوم قدرت سیاسی رابطه نزدیکی برقرار کند.
به نظر می‌رسد جنبش‌های دانشجویی آمریکایی تنها معطوف به یک علت خاص نباشد چرا که جامعه آمریکا به لحاظ جمعیتی ترکیبی یکپارچه ندارد ( به دلیل وجود اقلیت‌های قومی متفاوت) و تکثر فکری و سیاقی منجر می‌شود فضای گفتمانی متکثری پدید آید. از این رو نمی‌توان تنها به ارائه یک دلیل خاص برای توجیه این جنبش‌ها اشاره کرد.
جنبش دانشجویی می‌تواند واکنشی باشد هم به نارسایی‌های موجود در جامعه آمریکا و هم ایجاد فضای گفتمانی جدید و عامل رهایی بخش انقلا‌بی. از این رو جامعه آمریکا جامعه‌ای پویا و در حال تغییر مداوم است. ‌

[نجمه محمدخانی‌
دانشجوی کارشناسی ارشد

منبع : روزنامه اعتماد ملی