شماره ای برای مرگ و زندگی

●۱۱۵
تقریباً ۲۰ درصد كشور تحت پوشش خط ۱۱۵ اورژانس كشور نیست و شركت مخابرات هنوز خط تلفن اورژانس را در بسیاری از شهرهای كوچك فعال نكرده است. فرزاد پناهی، رئیس مركز حوادث و فوریت های پزشكی كشور در این باره گفت: مشكلات ارتباطاتی و مخابراتی اورژانس كشور یكی از چالش های مهم این سازمان است و متأسفانه شركت مخابرات كشور شماره تلفن ۱۱۵ را هنوز در سراسر كشور فعال نكرده است و تعداد زیادی از شهرهای كوچك و مناطق روستایی هنوز امكان گرفتن شماره ۱۱۵ و برقراری ارتباط با اورژانس كشور را ندارند. علاوه بر آن سیستم ارتباطات بی سیم اورژانس كشور نیز نقاط كور بسیاری دارد و مطابق با استانداردهای روز نیست و در بسیاری از مواقع مراكز اورژانس نمی توانند با آمبولانس ها ارتباط برقرار كنند.همچنین اورژانس كشور هنوز نقشه GPS حوادث كشور را در اختیار ندارد و نمی توان با این مشكل فهمید كه در واقع چه نوع حوادثی در كجا فراوانی بیشتری دارد تا براساس آن امكانات و تجهیزات اورژانس كشور را بتوان تكمیل كرد. بودجه اورژانس كشور در سال آینده در مجموع حدود ۷۰ درصد رشد دارد كه البته در زمینه اعتبارات تملك دارایی و به خصوص اعتبارات مورد نیاز اورژانس تهران كه حدود ۲۵ درصد كل خدمات فوریت های پزشكی كشور را انجام می دهد هنوز با مشكلات زیادی مواجه هستیم.
۸۰ درصد اورژانس های پیش بیمارستانی توسط خود مردم انجام می شود، در حالی كه مركز اورژانس ۱۱۵ كشور تنها ۲۰ درصد این خدمات را ارائه می كند.مركز اورژانس كشور ما با مشكلات زیادی روبه رو است و همین مشكلات باعث شده امكانات این مركز بسیار عقب مانده تر از آنچه باشد كه نیاز كشور است. همین امر باعث شده مردم اعتقاد كافی به خدمات اورژانس نداشته باشند. این در حالی است كه كشور ما حدود یك درصد جمعیت دنیا را دارد، ولی سالانه حدود ۲۵ هزار نفر مرگ ومیر ناشی از حوادث ترافیكی در كشور داریم كه این میزان ۵/۲ برابر متوسط جهانی است. به طور كلی در حوادث ترافیكی حدود ۳۵ درصد مجروحان ترافیكی را اورژانس منتقل می كند كه این میزان در بهترین نقاط دنیا به ۸۰ درصد می رسد.
كیفیت پایین خدمات اورژانس كشور، فرسودگی ناوگان اورژانس، كمبود آمبولانس و قدیمی بودن آمبولانس های موجود و نیز تعداد كم پایگاه های اورژانس كشور از یك سو و عدم آگاهی مردم از سرویس دهی اورژانس؛ همگی وضعیتی را به وجود آورده كه بسیاری ترجیح می دهند در موارد لزوم خودشان وارد عمل شوند و بیمارشان را به بیمارستان برسانند. در حال حاضر نیز ۸۵ درصد اورژانس بیمارستان های كشور اورژانس هایی غیراستاندارد هستند.
دكترپیروی، رئیس اورژانس ۱۱۵ تهران در مورد عدم آگاهی مردم از خدمات اورژانس می گوید: مهمترین مسئله بهداشت و درمان در حال حاضر پیشگیری است؛ هم به دلیل ارزان تر بودن و هم به دلیل قابل جبران بودن. در مورد اورژانس نیز چه در مورد بیماری ها و چه حوادث امر پیشگیری بسیار مهم است و این امر تنها با فرهنگ سازی امكان پذیر خواهد شد. مسلماً ارائه اطلاعات كافی به مردم و عمق سازی دو مسئله پیشگیری و آموزش در سطح همگانی می تواند بسیار موثر باشد. چون هنگام حادثه اولین كسانی كه خود را به آن محل می رسانند خود مردم هستند و اگر آموزش كافی در زمینه امدادرسانی و احیا دیده باشند بهترین اقدامات را در لحظات اول حادثه انجام می دهند.
با این همه كمبود یك سری از مكانیسم های ساختاری از جمله وسایل نقلیه در شهری مثل تهران كه نسبت به جمعیت رو به افزایش آن حدود یك دهم استانداردهای موجود است باعث شده نهادی مثل اورژانس نسبت به نهادهای دیگر با بحران امكانات مواجه باشد. پیروی در این باره می گوید: مأموریت های ارگانی مثل اورژانس در مقایسه با ارگان های دیگر بسیار زیاد است. این ارگان روزانه ۷۰۰ الی ۸۰۰ مأموریت انجام می دهد؛ آن هم با وجود ۸۸ خودروی اورژانس. امكانات اورژانس نسبت به نهادهایی مثل آتش نشانی كه در طول روز ۴۰ تا ۵۰ مأموریت انجام می دهند بسیار كم است و به نظر می رسد ما با نرم های دنیا فاصله زیادی داریم. این در حالی است كه مأموریت های اورژانس طی ۸ ماه گذشته از ۵۰۰ مأموریت به ۸۰۰ مأموریت رسیده است.
●سرعت پاسخ دهی چقدر است؟
سرعت پاسخ دهی اورژانس به تلفن هایی كه به ۱۱۵ می شود كمتر از یك دقیقه است و از زمان صدور دستور به واحد اورژانس تا زمان رسیدن بالای سر مصدوم در جاده ها حدود ۲۵ دقیقه و در شهرهای بزرگ حدود ۱۰ دقیقه است، ولی در تهران با وجود ترافیك بسیار شدید، این میزان به ۱۵ دقیقه هم می رسد. پیروی ضمن اشاره به این كه میزان رسیدن اورژانس به مددجو باید در حدود ۸ دقیقه باشد ادامه داد: چیزی كه باعث می شود ترافیك تهران گریبانگیر اورژانس نیز بشود به عدم تناسب نیروی انسانی و تجهیزات لازم و مهم تر از آن عدم آشنایی مردم با نوع خدمات برمی گردد. وی با اشاره به این كه برای حل مشكلات اورژانس دولت و وزارت بهداشت باید عزم جدی داشته باشند، گفت: به نظر می رسد بحث افزایش بودجه ها در اورژانس، افزایش و بازسازی ناوگان امدادرسانی، تربیت نیروی انسانی و متخصص در دانشكده های اورژانس باید در رأس برنامه ها قرار گیرند؛ ضمن این كه باید به این نیروهای متخصص آموزش ضمن خدمت داده شود.
چندی پیش، نماینده كمیسیون بهداشت مجلس ضمن اعلام پذیرش دانشجو در رشته طب اورژانس گفت: پذیرش دانشجو در این رشته ۴۰ برابر می شود و قرار است برای تقویت اورژانس كشور پذیرش دانشجوی طب اورژانس را از ۴۰ نفر در گذشته به ۱۶۰۰ نفر در سال افزایش دهد.
اعلام این خبر در حالی است كه تنها حدود ۲۰ درصد از آمبولانس های كشور پزشك دارند و تقریباً ۸۰ درصد آمبولانس ها فقط دارای یك پرستار یا كاردان بیهوشی به عنوان تكنیسین پزشكی هستند و این ضرورت تربیت نیروی انسانی متخصص در این بخش را بیشتر نمایان می سازد.
با وجود مشكلاتی كه در اورژانس وجود دارد و تنها گوشه ای از آنها ذكر شد، دانستن این نكته ضروری به نظر می رسد كه مراجعه به اورژانس ممكن است تنها یك بار در زندگی رخ دهد ولی همان یك بار معلوم می كند كه زندگی انسان ادامه پیدا می كند یا نه. به هر حال در حوادث اورژانسی آسیب هایی متوجه انسان می شود كه اگر به آنها به سرعت رسیدگی نشود فرد را یك عمر گریبانگیر خود می كند. حمل و نقل یك بیمار با بی احتیاطی، تكان دادن یك بیمار قلبی در حالی كه اصلاً نباید جابه جا شود و وارد آوردن فشار به قلبی كه به سختی كار می كند و... نیز از جمله مسائلی هستند كه لزوم توجه به امكانات و نیروی انسانی متخصص و اهمیت فرهنگ سازی خدمات اورژانس را نشان می دهند.

سمیه شرافتی

منبع : روزنامه همشهری