کابین های مرگ

آسانسور بعد از مکث کوتاهی در طبقه سوم سرانجام بالا آمد. زن جوان دخترش را سوار کرد اما وقتی قصد داشت «نیما»ی چهار ساله را هم سوار کند ناگهان کابین به حرکت درآمد. پسرک خود را به سوی دستان مادر که به سویش دراز بود پرت کرد. اما دیر شده بود و او به داخل کانال آسانسور سقوط کرد.
با شیون های زن جوان ساکنین مجتمع ناگهان از خانه های خود بیرون دویدند. دقایقی بعد صدای آژیر خودروهای آتش نشانی و آمبولانس سکوت خیابان های اطراف را شکست. یکی از مأموران آتش نشانی با عجله به خودش طنابی بست و وارد کانال آسانسور شد. نفس ها به شماره افتاده بود. مادر از بالای کانال با گریه و شیون پسرش را صدا می کرد.
دقایقی بعد مأمور آتش نشانی در حالی که پیکر بی جان پسر بچه را در آغوش گرفته بود از کانال بیرون آمد و...
بر اساس آمارهای موجود حوادث آسانسور در رتبه دوم حوادث روزانه پایتخت قرار دارد که مأموران آتش نشانی را برای کمک به حادثه دیدگان و گرفتاران داخل آسانسور راهی عملیات می کند.
آمارهای آتش نشانی از روند افزایش این دسته حوادث طی چند سال اخیر حکایت دارد. به طوری که در سال ،۸۱ ۶۸۹ حادثه، سال ۸۲ ، ۸۹۸ مورد، سال ۸۳ ، ۹۴۰ حادثه ، سال ۸۴ یک هزار و ۶۵ مورد و سال ۸۵ نیز یک هزار و ۲۵۲ حادثه آسانسور در تهران به ثبت رسیده که در مجموع بیش از ۱۱۰ کشته و مجروح طی سه سال اخیر به دنبال داشته است.
آمار های سال جاری نیز نشان می دهد به طور میانگین روزانه هفت مورد حادثه آسانسور در تهران به سازمان آتش نشانی گزارش می شود که پیش بینی می شود تا پایان سال بیش از دو هزار حادثه آسانسور در تهران رخ دهد.
در حال حاضر قطع برق و حبس شدن افراد در کابین از مهمترین حوادث آسانسور در کشور است. خارج شدن اتاقک از ریل راهنما، جمع شدن سیستم فولادی روی کابین آسانسور و گیرپاچ موتور نیز در وقوع این حوادث در رتبه های بعدی قرار دارند.
مهندس داوود براتی، معاون پیشگیری حفاظت و حریق سازمان آتش نشانی در این رابطه به خبرنگار ما می گوید: بر اساس آمارها تعداد حوادث آسانسور در سال های گذشته روند صعودی در پیش گرفته است. از این رو سازمان آتش نشانی تهران در سال جاری نیز تلاش های گسترده ای برای کاهش آمار این نوع حوادث آغاز کرده است. به گفته وی قطع برق و محبوس شدن افراد در کابین آسانسور از جمله دلایل وقوع این نوع حوادث است که این موضوع بخاطر نبود سیستم «Black out» و ژنراتور برق در سیستم این دستگاه ها رخ می دهد.
سوار شدن بیش از ظرفیت، سرویس دهی و نگهداری نامناسب و غیراصولی از سوی مدیران و مسئولان ساختمان های مسکونی و اداری، نصب قطعات غیر استاندارد، نداشتن مهارت کافی تکنسین ها و تعمیرکاران از جمله دیگر عوامل وقوع حوادث این وسیله در کشور هستند. حال آن که متأسفانه برخی از شهروندان بویژه در اداره ها به ظرفیت اعلام شده برای آسانسور توجه جدی نمی کنند و بیش از حد ظرفیت مجاز سوار می شوند. این اقدام به توقف غیرطبیعی آسانسور در میان طبقات می انجامد.
وی در ادامه به خارج شدن اتاقک از ریل ها اشاره کرد و گفت: در این موارد کابین به داخل چاه آسانسور سقوط می کند و بعضی مواقع به مرگ افراد می انجامد. گیر کردن دست و پای افراد در قسمت بالای آسانسور نیز از جمله این حوادث است.
● علل افزایش حوادث آسانسور
مهندس براتی معتقد است: رعایت نکردن نکات ایمنی در مراحل طراحی و نصب آسانسور از مهمترین علل افزایش وقوع حوادث آسانسور است. حال آن که استانداردهای فعلی برای طراحی، نصب و راه اندازی آسانسور در کشور مناسب نیست و باید از نظر ایمنی در آنها بازنگری اساسی شود. از سوی دیگر با توجه به این که برخی از تولیدکنندگان، قطعات مورد نیاز آسانسور ها را داخل کشور مونتاژ می کنند باید از سوی مؤسسه استاندارد تأیید گردند.
معاون پیشگیری از حریق و حادثه سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی در ادامه با اشاره به حوادث تلخی که در آسانسورها به وقوع می پیوندند، گفت: هفته گذشته مأموران آتش نشانی مردی را نیمه جان از داخل کابین آسانسور خارج کردند که دو روز در آنجا گرفتار شده بود. وی عصر چهارشنبه در آسانسور گرفتار شده بود که پس از دو روز صبح شنبه هنگامی که همکارانش به محل کارشان آمده بودند متوجه ماجرا شده و موضوع را به آتش نشانی اطلاع دادند. گر چه این مرد از این حادثه جان سالم به در برد اما کابوس دو روز گرفتار شدن داخل کابین آسانسور و دست و پنجه نرم کردن با مرگ را هیچ وقت فراموش نخواهد کرد.
وی می افزاید: از آنجا که متأسفانه در آسانسورها وسایل و ابزار هشداری و اطلاع به بیرون برای اعلام وضعیت وجود ندارد برخی افراد و حادثه دیدگان در مدت زمان طولانی داخل آسانسورها گرفتار می شوند.
مهندس براتی، آسانسور را مسیر مناسبی برای جابه جایی تجهیزات ایمنی و امدادگران در زمان وقوع حادثه در یکی از طبقات فوقانی یک ساختمان اعلام و خاطرنشان کرد: اگر نکات ایمنی لازم در آسانسورها رعایت نشود با وقوع یک حادثه، احتمال خطر در ساختمان بالا می رود. از سوی دیگر آسانسورهای ساختمان های بلند در زمان آتش سوزی باید به شکل خودکار به طبقه همکف منتقل و در حالت خارج از سرویس قرار گیرند. در چنین شرایطی فقط باید تحت هدایت فرماندهی آتش نشانی یا مسئولان ایمنی ساختمان مورد بهره برداری قرار گیرند.
وی افزود: در ساختمان های بلند چاه آسانسور یکی از مهمترین راه های انتقال عمودی حریق به طبقات فوقانی است. در این راستا سازمان آتش نشانی در زمان تأیید نقشه های معماری و نظارت بر ایمنی ساختمان های بلند، توجه ویژه ای در ایمن سازی آسانسورها از نظر موقعیت و نحوه دوربندی آن دارد.
این کارشناس تأکید دارد: بازدید ایمنی از آسانسورها در دستور کار سازمان آتش نشانی نیست. حتی اگر هم باشد به دلیل نداشتن ضمانت اجرایی، کاری از دست کارشناسان این سازمان برنمی آید. آسانسورها باید در شرایط مطلوب و بدون هیچ نقصی نگهداری شوند. اما متأسفانه درباره نگهداری از تجهیزات برقی، با ضعف های زیادی مواجه هستیم، بنابراین به نظر می رسد ما به قوانین و آئین نامه هایی نیاز داریم تا شرکت هایی که خدمات مربوط به آسانسور را ارائه می دهند مالکان را به استفاده از قطعات مرغوب و استاندارد و نگهداری مناسب ملزم کنند.
نکته قابل توجه درباره آسانسورها این است که با ورود آسانسورهای جدید به بازار، اطلاعات مربوط به آنها به سازمان آتش نشانی اعلام شود که متأسفانه این اقدام در حال حاضر صورت نمی گیرد، چرا که این اطلاعات می تواند نقش مؤثری در عملیات امداد و نجات داشته باشد.
از سوی دیگر راهنمای کامل استفاده از آسانسور نیز در داخل کابین برای استفاده کنندگان نصب نمی شود که این نقص نیز افراد را در زمان حادثه سر در گم می کند.
به گفته مهندس براتی بازنگری قوانین و آئین نامه ها، استفاده از آسانسورهای هوشمند و بهبود کیفی تجهیزات ایمنی آسانسورها از مهمترین راهکارهای پائین آمدن آمار حوادث آسانسورها به شمار می رود که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.

محمد غمخوار

منبع : روزنامه ایران