موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان ، استان اردبیل

استان اردبیل در شمال غربی فلات ایران، با بیش از 18 هزار و 50 كیلومترمربع، یك درصد مساحت كل كشور را تشكیل می‌دهد. این استان از شمال به رود ارس، دشت مغان و بالهارود در جمهوری آذربایجان، از شرق به رشته‌كوه‌های طالش و بغرو در استان گیلان، از جنوب به رشته‌كوه‌ها، دره‌ها و جلگه‌‌های به هم پیوسته استان زنجان و از غرب به استان آذربایجان شرقی محدود است.
از نظر مختصات جغرافیایی، مدارهای 37 درجه و 45 دقیقه و 39 درجه و 42 دقیقه شمالی و منتهی‌الیه شمالی و جنوبی و نصف‌النهارهای، 48 درجه و 55 دقیقه و 47 درجه و 3 دقیقه منتهی‌الیه غربی و شرقی، استان را می‌پوشانند.
چهار شهرستان این استان در طول 282/5 كیلومتر با جمهوری آذربایجان هم مرزاند. در 159 كیلومتر از این مرز، رودهای ارس و بالهارود جریان دارند. در طول این مرز, استان اردبیل با جمهوری آذربایجان از دو نقطه اصلاندوزو بیله‌سوار ارتباط دارد.
آذربایجان شرقی 324 كیلومتر مرز مشترك با شهرستان‌های پارس‌آباد، مشگین‌شهر، اردبیل و خلخال دارد. استان اردبیل نیز در جنوب با استان زنجان همجوار است و در طول 62/5 كیلومتر، همسایه جنوبی شهرستان خلخال است. با وجود وحدت قومی و فرهنگی،‌ موانع طبیعی بین این دو استان و همچنین قطبی پرجاذبه چون تهران در آن سوی محور تبریز - زنجان (كه جذب‌كننده هرگونه حركت اقتصادی - اجتماعی در این محور است) باعث شده است روابط همجواری در طول این 62/5 كیلومتر وضعیت مطلوب نداشته باشد، از همین رو، شهرستان خلخال از شهرستان‌های منزوی و دور افتاده استان اردبیل به شمار می‌آید. استان گیلان نیز با 175 كیلومتر مرز مشترك با شهرستان‌های اردبیل و خلخال، همسایه شرقی استان اردبیل است و رشته‌كوه سخت‌گذر طالش مانند دیواری این دو استان را جدا می‌كند. دورافتادگی مناطق همجوار استان گیلان از مراكز تجاری و اقتصادی استان و جاذبه‌های اقتصادی كناره خزر سبب شده است مردم این مناطق، بیش‌ترین روابط اقتصادی - اجتماعی خود را با استان گیلان برقرار سازند. گردنه‌های دشوار گذر حیران و اسالم تنها گذرگاه‌های طبیعی بین این دو استان هستند كه همواره ریزش برف‌های سنگین در فصل سرما سبب بسته شدن این گذرگاه‌ها می‌شود.
محور اردبیل - آستارا (گردنه حیران) اولین خط ارتباطی استان با مركز كشور است كه این استان را از راه رشت و قزوین به تهران وصل می‌كند.
استان اردبیل به پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای اسلامی در سال 1372 از محدوده سیاسی - اداری استان آذربایجان شرقی جدا شد و به عنوان استانی مستقل (مشتمل بر شش شهرستان اردبیل، بیله‌سوار، پارس‌آباد،‌ خلخال، گرمی و مشگین‌شهر) در تقسیمات كشوری جای گرفت.
این استان بر اساس تازه‌ترین تقسیمات كشوری، دارای شش شهرستان، 16 بخش، شش دهستان و 2193 آبادی است. شهرهای اردبیل، نمین، نیر، سرعین، بیله‌سوار، پارس‌آباد، اصلاندوز، خلخال،‌ گیوی، مشگین‌شهر،‌ كوثر و گرمی شهرهای آن را تشكیل می‌دهند.