شبکه توسعه و نوآوری در صنعت کشتی‏سازی اروپا(PRODIS)

رشد پایدار تجارت جهانی لزوم كارایی، انعطاف‏پذیری و كاهش زمان در زنجیره حمل و نقل را روز به روز روشن‏تر ساخته است. در این راستا، تلاش‏های بسیاری در جهت تغییر رویكرد حمل و نقل از جاده‏ای به دریایی در اروپا صورت گرفته تا هم سبب كاهش تراكم و انباشتگی در جاده‏ها شده و هم از تاثیرات سوء آن بر محیط زیست كاسته شود. امروزه صنعت كشتی‏سازی نقش مهمی در ادغام و یكپارچه‏سازی تكنولوژی‏های مختلف در صنایع اروپا بازی می‏كند.
همچنین این صنعت یكی از عمده‏ترین سیاست‏های جامعه اروپایی در بخش حمل و نقل، بقای محیطزیست و رقابت و رشد پایدار را تشكیل می‏دهد. ژوئن سال ۱۹۹۶، در گردهمایی صنایع دریایی كشورهای اروپایی (MIF)، طرح اصلی (Master plan) تحقیق و توسعه صنایع دریایی معرفی شد كه در آن نیازهای تحقیق و توسعه این بخش و اولویت‏های تكنولوژی‏های كلیدی در منطقه (TPAS) تعیین شده بود. به دنبال این گردهمایی، صنعت كشتی‏سازی كه توسط كمیته تحقیق و توسعه انجمن كشتی‏سازی اروپایی (CESA) هدایت می‏شد، عملیات تحقیق و توسعه را برای هماهنگی هرچه بیشتر در اجرای این طرح آغاز كرد. ب
رای این طرح، ۴ زمینه اصلی تعیین و به این منظور شبكه‏ای با عنوان PRODIS تشكیل شد تا به توسعه تولید و نوآوری در این صنعت بپردازد. هدف از تشكیل این شبكه موضوعی هماهنگی فعالیت‏های R&D مرتبط با توسعه تولید و نوآوری بود. افزون بر این، شبكه با ارتباط با پروژه‏های مختلف ملی، قادر به جذب سرمایه‏های موجود نیز بود. در همین راستا شبكه مرجع دیگری برای دستیابی اعضا به تامین‏كنندگان و مصرف‏كنندگان نهایی برنامه‏ریزی شد. این چارچوب شامل ۴ زمینه موضوعی درحال پیگیری و یك زمینه درحال اجرا (طراحی كشتی‏های جدید) است كه به دلیل ماهیت طراحی، كلیه فرآیندها را مورد بررسی قرار می‏دهد. شبكه موضوعی یاد شده دو گروه تكنولوژی‏های وابسته به كشتی‏سازی را مشخص می‏كند كه عبارتند از:
- تكنولوژی‏های وابسته به روش‏های حمل و نقل در آبهای عمیق و نامحدود برای كشتیرانی در اقیانوس‏ها یا ترابری بین قاره‏ای
- تكنولوژی‏های وابسته به روش‏های حمل و و نقل در كرانه‏ها یا آبهای محدود برای كشتیرانی در كرانه‏ها یا میان قاره‏ای
این شبكه، همچنین گزارشی از تكنولوژی‏های روز یا مطابق با آخرین پیشرفت‏های علمی ارائه می‏دهد كه برای توسعه تولید ضروری هستند. از این رو پروژه‏های جدید و مرتبط با موضوع، اجرا خواهند شد.
●مشاركت و گستردگی اعضا
تعریف واژه كنسرسیوم برای اعضای اتحادیه اروپایی كاری مشكل است چرا كه تمامی یاردهای كشتی‏سازی در اروپا، شركای آنها، تامین‏كنندگان مشهور و همچنین موسسات تحقیقاتی در این كنسرسیوم مشاركت دارند. دلیل اساسی تشكیل این كنسرسیوم هدایت یاردهای كشتی‏سازی جهت توسعه و اجرای نوآوری‏ها و ورود به بازارهای جدید است. از آنجا كه این یاردها به خودی خود قادر به نوآوری نیستند باید دانش امكانات جدید مورد سفارش بازارها توسط تامین‏كنندگان و موسسات تحقیقاتی و دانشگاهی به آنها منتقل شود. این كنسرسیوم، نمایندگی یاردهای مهم كشتی‏سازی در دنیا كه به ساخت كشتی‏های ویژه‏ای چون كشتی‏های تفریحی "liner" مشغول هستند را برعهده دارد. این اقدامات تنها بخشی از موارد موجود درخصوص حمل و نقل دریایی اروپاست. شاید این امر به دلیل عدم عضویت دارندگان كشتی و اپراتورها در این كنسرسیوم و به علت فنی بودن شبكه در ابتدای كار است. از این رو، اپراتورها باید با آخرین پیشرفت‏های علمی آشنا شوند. علاوه بر این، دارندگان كشتی و دیگر دست‏اندركاران صنعت دریایی نیز، باید به كارگاه‏های آموزشی این كنسرسیوم كه یكی از اهداف اساسی آن، آگاهی از نتایج تحقیقات آینده و توسعه است، راه یابند.
بیشتر اعضا، نمایندگان چندین یارد بوده و در نتیجه این موضوع سبب مشاركت گسترده آنان می‏شود. درواقع، تمامی اعضا، مسئولیت توسعه پوشش شبكه را برای بومی‏سازی تكنولوژی‏ها برعهده دارند. تامین‏كنندگان و دارندگان كشتی در شبكه نیز، پیشگامان ارتباط با دیگر تامین‏كنندگان و مالكان كشتی هستند.
●چشم‏انداز رقابت‏پذیری
رقابت بین یاردهای كشتی‏سازی در اروپا بر اساس اجرای سریع نوآوری در طراحی كشتی‏های جدید است. این در حالی است كه یاردهای كشتی‏سازی در كره و ژاپن كه رقیبان عمده اروپا به شمار می‏روند از چنین سرعتی برخوردار نیستند. درواقع این نوآوری‏ها، پایه و اساس كشتی‏سازی اروپا در آینده و نزدیك به چشم‏انداز آن است. از این رو موضوعات مورد بحث در این شبكه برای صنایع دریایی اروپا بسیار حائز اهمیت است. اروپا قاره‏ای است كه بیشتر عبور و مرورهای بین‏المللی در آن صورت می‏گیرد و این امر سبب تراكم شدید در جاده‏های آن شده است. در حالی كه راههای آبی در داخل این قاره و همچنین كانال‏های موجود به طور كامل مورد بهره‏برداری قرار نمی‏گیرند. از سوی دیگر، كاربرد حمل و نقل دریایی سبب دستیابی به هدف توسعه پایدار نیز می‏شود. با این اوصاف، اروپا از شرایط و موقعیت مناسبی برای توسعه ترانزیت دریایی در خطوط داخلی در مقایسه با رقبای اصلی خود، ژاپن و كره برخوردار است. به این ترتیب یاردهای اروپایی در شرایط رقابتی برتر قرار خواهند گرفت.

افسانه حسین زاده

منبع : مجله گسترش صنعت