امام جمعه و رئیس مرکز اسلامی نیوکاسل: غرب، حضور ایدئولوژیک شیعه را می طلبد

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، موج اسلام گرایی در جهان شدت گرفت و علاقه اندیشمندان و جوانان جهان برای آشنایی با مبانی معرفتی اسلام ناب محمدی، بیشتر شد. از سوی دیگر، حضور مسلمانان و روحانیون شیعی در متن جامعه اسلامی و جامعه جهانی در چند دهه اخیر از شتاب بیشتری برخوردار گردید و فعالیت مناسب و تأثیر گذار روحانیون اصیل، موجب اقبال مسلمانان وحتی غیر مسلمانان به این قشر و پذیرش فعالیت تبلیغی آنان و تأسیس مراکز اسلامی شد.
تحلیل فعالیت مسلمانان در غرب، فعالیتهای تخریبی علیه اسلام ناب و کاستیها و بایستگی های تبلیغ معارف اهل بیت(ع) در اروپا و غرب، موضعی است که حوزه نیوز در گفتگو با حجة الاسلام دکتر محمد حسین مختاری، از دانش آموختگان حوزه علمیه قم و امام جمعه نیوکاسل انگلیس و رئیس مرکز اسلامی این شهر ، به بررسی آن پرداخته است. شرح این گفتگو در ذیل می آید:
▪ وضعیت روند مهاجرت و اقامت مسلمانان را طی دهه های اخیر چگونه ارزیابی می کنید؟
ـ مهاجرت مسلمانان به اروپا بویژه در سه دهه اخیر، رو به افزایش بوده است. این اقامتها یا اجباری بوده (چنانکه برخی از علما و نیروهای انقلابی و فعال عراقی در دوران رژیم بعث عراق به کشورهای اروپایی از جمله انگلیس مهاجرت کرده اند ) و یا اختیاری و برای ادامه تحصیل یا اشتغال.
▪ این مهاجرتها چه نقشی در آشنایی جامعه اروپایی با مکتب اسلام داشته است؟
ـ حضور مسلمانان به طور عام و حضور علما و اندیشمندان اسلامی به صورت خاص موجب معرفی مبانی و آیین اسلام در جامعه غربی شده است، به طوری که علمای مسلمان، مشعل هدایت در محل اقامت خود بوده اند و تأسیس مراکز اسلامی و انجام شعایر مذهبی، باعث آشنایی اروپایی ها با اسلام شده است.
▪ تأسیس مراکز اسلامی در غرب چه فرصتی را برای مسلمانان در معرفی آیین محمدی ایجاد کرده است؟
ـ با حضور مؤثر و رو به افزایش مسلمانان در غرب، اروپایی ها با تعدد مراکز اسلامی و محافل مذهبی مواجه شدند و حقیقت امر این است، برای مسلمانان و روحانیون فرصتی پیش آمد تا بتوانند مبانی اسلام را محققانه در غرب نهادینه کنند، زیرا وقتی رئیس یک مرکز اسلامی در شهر و منطقه ای نماز جمعه بر پا می کند، مباحث دینی اعم از اعتقادی، احکام و اخلاقی را مطرح می نماید و مخاطبان او از طیفهای مختلف و مذاهب مختلف اسلامی تشکیل می گردد که طی مراوده اینها با جامعه اروپایی، این مبانی و آداب شرعی، خود به خود منتقل می شود .
بهترین فرصت برای یک امام جمعه یا جماعت در تبلیغ معارف اسلامی، آیینهای مذهبی و اعیاد و وفیات است؛ اما جالب است بدانید که برخی از غیر مسلمانان بویژه جوانان مسیحی نیز در این مراسم و آیینها شرکت می کنند و این امر به علت ارتباطی است که بین جوانان اروپایی با جوانان مسلمان ایجاد شده است.
▪ این حضور، تأثیری هم بر روی آنان داشته است؟
ـ بله، برخی از این افراد تحت تاثیر فعالیت تبلیغی روحانیون قرار می گیرند و یک مراسم مذهبی، مقدمه ای برای آغاز گفتگوهای منطقی بین روحانی شیعی با جوانان مسیحی می شود و تاکنون بسیاری از این افراد به دین مبین اسلام گرویده اند.
▪ برخورد دولتهای اروپایی با فعالیت این مراکز چیست؟
ـ آنها به دلیل اینکه ادعای دموکراسی دارند، حداقل در ظاهر با فعالیت این مراکز مخالفت نمی کنند و حتی در برخی کشورها به دلیل رشد خود جوش مسلمانان در غرب، مجبور به تأسیس مسجد شده اند، اما به طور سازماندهی شده به دنبال استخدام گزینشی امام جماعت و روحانیون دارای گرایشهای خاص فکری در این اماکن هستند که وجود مراکز اسلامی با فعالیت روحانیون اصیل در این مراکز، می تواند خنثی کننده مقاصد شیطانی دولتهای اروپایی شود و نقش بسزایی را در جلب افکار عمومی نسبت به اسلام و مسلمانان ایفا کند.
▪ وضعیت اخلاقی و هنجارهای اجتماعی در جوانان و نوجوانان انگلیسی را چگونه ارزیابی می کنید؟
ـ جامعه انگلیس به شدت رو به انحطاط است. «تین ایجرها» و نسل جوان به طور گسترده با ناهنجاریهای اخلاقی مواجهند؛ همجنس بازی در آنجا اوج دارد و بسیاری از نوجوانان انگلیسی از کانون گرم خانواده محرومند و فرهنگ انگلیس آنها را بی بندوبار بار آورده است.
دولت انگلیس و دست اندرکاران مسائل فرهنگی این کشور نگران نسل آینده کشور خود هستند، ولی ضابطه ای برای برخورد با این مسائل ندارند.
▪ آیا این فرهنگ بی بندوباری به جامعه اسلامی مقیم اروپا سرایت نمی کند؟
ـ اتفاقا روحانیون و رؤسای مراکز اسلامی نگران همین مسأله اند و در نشستهای مشترک درباره این موضوع بحث شده و بر همین اساس از چند سال قبل تأسیس مراکز آموزشی مستقل ویژه مسلمانان آغاز شده است، به طوری که هم اکنون ۲ مدرسه آموزشی ویژه مسلمانان در نیوکاسل وجود دارد که در آن مسائل حجاب و مباحث تربیتی مورد توجه است و مشابه این مراکز در شهر لندن به وفور وجود دارد.
البته، در تمام مراکز اسلامی شیعی برنامه آموزش قرآن و مباحث تربیتی وجود دارد، به طوری که ما در مرکز اسلامی نیوکاسل روزهای شنبه و یکشنبه را به همین امر اختصاص داده ایم که با استقبال خانواده ها مواجه شده است و گاهی برای رساندن فرزندانشان به این کلاسها یک تا ۲ ساعت مسافت را طی می کنند.
نکته ای که باید به آن اذعان کرد این است که در شرایط کنونی، بسیاری از جوانان انگلیسی از آموزه های مسیحیت سر خورده شده اند و این آموزه ها نتوانسته است آنان را از نظر عقیدتی و خلا روحی اشباع کند که نتیجه آن نوعی پوچی وسر گردانی است. البته، برخی از آنها درپی سرگردانی در مسائل عقیدتی به مطالعه ادیان روی آورده و از رهگذر این امر به دین اسلام گرایش پیدا کرده اند.
▪ در چنین شرایطی، اهمیت تبلیغ آموزه های شیعی برای هدایت فکر جوانان اروپایی را چگونه ارزیابی می کنید؟
ـ در چنین شرایطی، نیازمند حضور جدی روحانیون پر حوصله، فعال، تحصیلکرده و زباندان هستیم تا بتوانند در وهله اول نسل جوان شیعه در اروپا را با هویت اسلامی آنها آشنا کنند و همزمان با ایجاد گفتگوهای عقیدتی با دانشجویان و جوانان غیر مسلمان، آیین ناب محمدی را در غرب ترویج دهند.
▪ موانع تبلیغ معارف شیعی در غرب کدامند؟
ـ ما، در این زمینه با ۲ مشکل مواجهیم؛ یکی دولتهای غربی که به صورت سازمان یافته علیه شیعه فعالیت می کنند، زیرا شیعه در برابر توهین ها نسبت به اصول مسلم دینی ایستاده است و دیگری وهابیت است که دشمن درجه یک خود را شیعه اعلام می کند.
امروزه در حالی فجایع انسانی توسط وهابیت در عراق صورت می گیرد که توجیه ایدئولوژیکی آن را وهابی ها در غرب انجام می دهند.
متأسفانه آنها در غرب به شدت فعالند و حتی در مراکز دانشگاهی نفوذ کرده اند و می خواهند ذهن عمومی مسلمانان و غربیها را نسبت به تشیع مخدوش کنند و برای این کار سرمایه گذاری می نمایند؛ کتابهای متعددی به زبانهای مختلفی ترجمه و روزنامه هایی را به زبان انگلیسی به صورت رایگان توزیع می کنند.
▪ برای پاسخگویی قوی تر و نظام مند به این شبهات چه باید کرد؟
ـ با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری، حوزه علمیه متصدی دیانت مردم است و این مهم به داخل کشور اختصاص ندارد، چه بسا اهمیت و سنگینی کار در خارج کشور بیشتر نیز باشد؛ بنابراین نخستین نهادی که باید به شبهات علیه شیعه پاسخ دهد، حوزه است و حوزه باید برای پاسخگوی به این شبهات برنامه ریزی کند.
ما اگر به صورت هدفمند روحانیون شیعه را که مسلط به مبانی اعتقادی و زبان انگلیسی هستند به غرب اعزام کنیم، به راحتی می توانیم برنامه های تبلیغاتی علیه شیعه را خنثی کنیم و پاسخگوی شبهات باشیم و چنین فردی علاوه بر مجامع شیعی می تواند در سمینارهای آنان نیز شرکت و از حریم اعتقادی مکتب دفاع کند. اما متأسفانه حضور شیعیان در عرصه مطبوعات بسیار کم رنگ است و باید تقویت شود. مرکز اسلامی لندن پایگاه اینترنتی ونشریات خوبی دارد، ولی کافی نیست و نیازمند حضور فراگیر، همه جانبه و جدی تر همه مراکز اسلامی در این زمینه هستیم.
▪ حضور مبلغان شیعی در مراکز دانشگاهی اروپا چه نقشی در تبیین معارف دینی دارد؟
ـ الان کمتر دانشگاهی در انگلیس وجود دارد که در آن نماز جمعه بر پا نشود و در آن خطبا که نوعاً از کشور سعودی آمده اند به شیعه اهانت می کنند. لازمه بهبود وضعیت شیعیان در غرب، تقویت حضور ایدئولوژیکی و معنوی ما در دانشگاه های غربی است تا جدا از مسائل سیاسی، فعالیتهای علمی و پژوهشی داشته باشیم.
امروز اینترنت، پیشرفتها و اطلاعات علمی را به درون خانه ها آورده است؛ و همه می توانند به آن دسترسی داشته باشند. از سوی دیگر، ویدئو کنفرانس زمینه را برای گفتگوهای علمی میان حوزویان و دانشگاهیان در اقصی نقاط جهان فراهم آورده است و باید از آن بهره برد.
اکنون غرب، آمادگی این کار را دارد، و تقاضاهایی از دانشگاه های آمریکا و اروپا برای گفتگوهای علمی با اندیشمندان حوزه مطرح شده است، منتها باید زمینه را در حوزه فراهم کنیم. باید از یک سو برای آشنایی طلاب با زبان روز دنیا برنامه ریزی و از سوی دیگر زمینه را برای آشنایی آنها با علوم انسانی رایج دنیا در کنار فقه و اصول فراهم نماییم.
▪ یعنی به نظر شما باید در نظام درسی حوزه ها در این باره تغییراتی ایجاد شود؟
ـ بله، به نظر می رسد نظام درسی حوزه در خصوص مباحث کلام جدید، دچار خلا آموزشی است. امروز بسیاری از مسائل اصولی و برخی از مباحث فقهی، ریشه کلامی دارد. بنابراین، باید روش تحصیل و تدریس در حوزه اصلاح شود. البته، بی انصافی است که بگوییم در این زمینه کاری نشده است. تاکنون تلاشهای مناسبی برای روزآمد کردن نظام آموزشی و مطالعات طلاب صورت گرفته است، اما هنوز در میانه راه هستیم.

منبع : روزنامه قدس