تحول‌طلبی که تغییر کرد

مراسم تحلیف چهل ‌و چهارمین رئیس‌جمهور آمریکا امروز برگزار می‌شود.
باراک اوبامای کنیایی‌تبار امروز در پایان ۲ سال رقابت انتخاباتی جنجالی قدرت را از جورج بوش بدنام تحویل می‌گیرد. نظرسنجی‌هایی که شبکه‌های خبری آمریکا در روزهای اخیر نتایج آن را منتشر کرده‌اند نشان می‌دهد، در آمریکا کسی از رفتن بوش متأسف نمی‌شود. همین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مردم آمریکا امید زیادی به اوباما بسته‌اند و شعار تغییر او را باور کرده‌اند اما نگاهی دقیق به روند تحولات ۲ سال گذشته نشان می‌دهد، نه دنیا، دنیای ۲ سال پیش است و نه اوباما همان اوبامایی است که ۲ سال پیش خود را به‌عنوان نامزد دمکر‌ات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا معرفی کرد.
اصلی‌ترین شعار اوباما از روز نخست ورودش به مبارزات انتخاباتی، تغییر بود؛ این شعار در روزهای اول با شور و حرارت بسیار مورد تأکید ستاد انتخاباتی او قرار می‌گرفت اما هر چه زمان می‌‌گذشت، اوباما از مواضع تغییر‌محورش فاصله گرفت.
اوباما از بعدازظهر امروز در کاخ سفید به عنوان چهل‌وچهارمین رئیس جمهور آمریکا کار خود را آغاز می‌کند. مواضع و سیاست‌های او از همین امروز زیر ذره‌بین رسانه‌های خبری جهان قرار می‌گیرد.
باراک اوباما رئیس‌‌جمهور منتخب آمریکا که البته از امروز با حذف لقب میانی، رئیس‌جمهور آمریکا خواهد بود، از ۳ روز قبل و با طی مسیری نمادین به یاد آبراهام لینکلن شانزدهمین رئیس‌جمهور آمریکا، مراسم تحویل قدرت در کاخ سفید را آغاز کرد. اوباما و بایدن روزهای یکشنبه و دوشنبه را در چند مراسم و کنسرت و اجتماع رسمی و غیررسمی شرکت کردند و سرانجام امروز در مراسمی که برنامه‌ریزی برای اجرای آن از یک ماه قبل به‌طور جدی شروع شده، در محوطه غربی ساختمان کنگره با ادای سوگند ریاست‌‌جمهوری قدرت را به دست می‌گیرند.
این مراسم، وضعیت شهر واشنگتن را در هفته‌های اخیر کاملا تحت‌تأثیر خود قرار داده‌است. بلیت‌های متروی این شهر که معمولا به تصاویر پاندا منقوش هستند، در هفته‌های اخیر با تصویر خندان اوباما چاپ شده‌اند. کودکان لباس‌هایی با نوشته « زمان تغییر» به تن دارند و وسائل دستی و پوشاکی با تصویر اوباما در همه جا به فروش می‌رود. محوطه اطراف محل برگزاری مراسم تحلیف تحت تدابیر شدید امنیتی قرار دارد که تا‌کنون به‌خود ندیده‌است.
۲ سال از زمانی که باراک اوباما اولین بار نامزدی خود را در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اعلام کرد، می‌گذرد. در طول این مدت اما شرایط بسیار متفاوت شده‌است. دنیای امروز با آن روزی در ماه فوریه سال ۲۰۰۷ که اوباما نامزدی خود را اعلام کرد تفاوت‌های زیادی دارد. در آن زمان یعنی ۷۱۰ روز پیش، برنامه جورج بوش برای افزایش نیرو در عراق هفته‌های نخست خود را طی می‌کرد. فتح و حماس هم مشغول گفت‌وگو بر سر توافقنامه تقسیم قدرت بودند. بازارهای سهام آمریکا فعالیت عادی خود را داشتند و جنرال موتورز مشغول جمع زدن آمار فروش سال قبل خود بود. جدی‌ترین نگرانی هم که درباره چین و هند وجود داشت این بود که اقتصاد این ۲ کشور با سرعت زیاد در حال رشد است.
فهرست چالش‌های پیش روی باراک اوباما از بعد از ظهر امروز اما شباهت زیادی به چالش‌های ۷۱۰ روز پیش ندارد. برنامه کاری او اکنون با ۲ سال پیش فرق دارد و این نه به اراده او بلکه به جبر شرایط است. در ۲ ماه گذشته او به جای سخن گفتن درباره عراق، بیشتر از ثبات بخشیدن به اقتصاد جهان حرف زده‌است. البته تیم‌های کاری او در پشت پرده مشغول تهیه برنامه‌ها و استراتژی‌هایی درباره افغانستان، غزه، ایران و پاکستان هستند. مادلین آلبرایت، وزیر خارجه پیشین آمریکا اخیرا وظیفه پیش روی اوباما را اینطور توضیح داده‌است: او باید هواپیمایی را که در آن نشسته و مشغول پرواز است، دوباره طراحی کند.
جهان در این ۲ سال تغییر کرده و اوباما هم با این تغییرات همراه شده‌است.
با این حال او در سخنانش این پیام را داده که اختلاف نظر و فاصله‌گرفتنش از دولت بوش به اندازه‌ای که لیبرال‌ها انتظار دارند نخواهد بود. دیک چنی، معاون جورج بوش چندی پیش خطاب به اوباما گفته‌بود تا وقتی وارد کار نشده و دقیقا درنیافته که ما چه کردیم و چرا کردیم، لحن و کلام تبلیغات انتخاباتی‌اش را به سیاست تبدیل نکند. اوباما در پاسخ به این سخن چنی در گفت‌وگو با شبکه خبری‌ای بی‌سی گفت: توصیه خوبی است. بنابراین اوباما از نظر مخالفت و تغییر سیاست‌های دوران دولت بوش هم با ۲ سال پیش فرق کرده است.
۲ سال پیش او هنگام سخن گفتن درباره عراق، به اختلاف نظر و سیاست‌هایش با هیلاری کلینتون اشاره و بر آن تاکید می‌کرد و می‌گفت که جان نظامیان آمریکایی دیگر نباید به خطر بیفتد. اما امروز رابرت گیتس (وزیر دفاع دولت بوش) وزیر دفاع منتخب اوست. البته بعضی با این نظر که اوباما در ۲ سال گذشته تغییر کرده موافق نیستند. دنیس مک دوناگ از کهنه‌کاران سیاست خارجی در واشنگتن در این باره به نیویورک‌تایمز گفته‌است: این اوباما با اوبامای ۲ سال پیش فرقی نکرده، این شما خبرنگاران بودید که به سخنان او مثلا درباره ایران و پاکستان در ایام تبلیغات انتخابات توجه نکردید.
اوباما روز شنبه هنگام سوار شدن در قطار برای رفتن به واشنگتن، به خبرنگاران گفت که آمریکا ۲ جنگ پیش رو دارد. اولی در عراق است که باید با مسئولیت‌پذیری به پایان برسد و دومی در افغانستان است که باید خردمندانه اداره شود. نظرات او درباره افغانستان به شدت تحت نفوذ و تاثیر جنرال جیمز جونز، مشاور امنیت ملی دولت منتخب است. جونز سال گذشته در گزارشی نوشت که نیروهای آمریکا و ناتو در جنگ افغانستان موفق نیستند و جنگ باید طور دیگری اداره شود. از سوی دیگر جنرال داگلاس لوت فرمانده و مغز متفکر جنگی آمریکا در عراق و افغانستان در دولت جورج بوش، قرار است در سمت خود ابقا شود.
معلوم نیست اولین چالش و بحران دولت جدید اوباما چه خواهد بود. شاید اولین چالش در کره شمالی باشد که روز شنبه اعلام کرد سوخت هسته‌ای خود را تسلیحاتی کرده و همزمان کره جنوبی را هم تهدید کرد. شاید نخستین چالش بحران غزه باشد که نظامیان اسرائیلی برای آنکه مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید تحت‌تأثیر قرار نگیرد، در جنگ خود در این شهر اعلام آتش بس کرده‌اند.
اوباما خیلی زود همه اعضای تیم خود را معرفی کرده‌است. تقریبا همه افراد ارشد مانند وزرای کابینه و دستیاران ارشد کاخ سفید اکنون انتخاب شده‌اند و جلسات تایید آنها در سنا هم در حال برگزاری است. او دشواری‌های دولت گذشته را در انتخاب معاونان و وزرا نداشت چرا که علاوه بر آرای بالای مردمی، از حمایت زیادی در میان محفل داخلی واشنگتن هم برخوردار است. نکته جالب توجه در تیم اوباما این است که این تیم از گروهی از سناتورهای سابق تشکیل شده‌است. جنجالی‌ترین این چهره‌ها هیلاری کلینتون، وزیر خارجه و رابرت گیتس، وزیر دفاع هستند.
● قطار نمادین کاخ سفید
روسای جمهور منتخب آمریکا براساس یک سنت دیرینه، ۳ روز قبل از مراسم تحویل قدرت و سوگند ریاست‌جمهوری با قطاری قدیمی که قدمتی ۸۰ ساله دارد، مسیر فیلادلفیا تا واشنگتن را طی می‌کنند. این مسیر را لینکلن در سال ۱۸۶۱ برای رسیدن به واشنگتن طی کرد و از آن سال به مسیری نمادین تبدیل شد.
لینکلن به خاطر بیانیه آزادی و پایان دادن به برده‌داری، قهرمان آمریکایی‌ها به شمار می‌آید. اوباما و خانواده‌اش روز شنبه مسیر ۲۲۰ کیلومتری خود را با این شعار آغاز کرد که آرزوها و خواسته‌های مردم عادی آمریکا را با خود به واشنگتن می‌برد. این قطار در میانه‌ راه جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور و خانواده او را هم سوار کرد و بعد از چند توقف و ابراز احساسات برای مردم، شنبه شب به واشنگتن رسید.

نیلوفر قدیری

منبع : روزنامه همشهری