اخلاق سیاسی

«نباید حیثیت و آبروی افراد در جامعه، بازیچه قرار گیرد و بدون دلیل، افراد مورد سوال قرار گیرند و درباره آن ها شایعه سازی و به آن ها تهمت زده شود زیرا این برخلاف شرع و احكام اسلامی است.»
(مقام معظم رهبری در دیدار رییس، مسوولان و كاركنان دستگاه قضایی) شاید مهم ترین كاركرد حكومت دینی كه می توان به عنوان یك معیار به ارزیابی آن نشست حاكم و جاری شدن «اخلاق» در كلیه مناسبات و تعاملات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن است.
اخلاق قدمتی به عمر انسان دارد و همان روز كه انسان عمل اجتماعی خود را آغاز كرد اخلاق نیز در كنار آن به خودنمایی پرداخت. موضوعات اخلاقی و تطور اخلاق و نگاه اخلاقی به انسان و جامعه، دلمشغولی اندیشه ورزان بوده است، تا جایی كه انبیاءالهی و بسیاری از فیلسوفان اجتماعی و مصلحان اساسا هدف عمده خود را برای جاری كردن مناسبات اخلاقی دانسته و می دانند.
از زمانی كه ارسطو با كتاب «اخلاق نیكو ما خوسی» خود، سیر اخلاق را یك روند طبیعی و براساس خصایل عقلانی بشری تنظیم كرد تا نظرات فیلسوفان قرون وسطی چون آگوستین و آكویناس كه كوشیدند نگاه مذهبی به اخلاق دهند و در زمانی كه فیلسوفان عصر روشنگری! به اخلاقی كاملا مادی و براساس خیر و شر مادی انسان و منفعت وی دل بستند تا فیلسوفان عصر جدید و دوران مدرنیته و پست مدرنیته كه ملغمه ای از اخلاق به شدت مادی تا متافیزیكی اما بدون ساحت قدسی را عرضه كرده اند. همواره یك عامل مهم و تاثیرگذار در حركت انسان بوده است.
عامل اخلاق بوده است كه تفكرات بشری و اعمال وی را سامان داده و در دو محور انسان - جامعه و جامعه - انسان را شكل داده است.
اما حكایت اخلاق سیاسی در جامعه ما واجد ویژگی های معرفتی خاصی است.
به دلیل اسلامی بودن حكومت ما و این كه هدف بعثت نبی مكرم اسلام اتمام مكارم و فضایل اخلاقی است، اخلاق یك امر تبعی و ثانوی نیست، بلكه یك امر اولیه و زیربنایی می باشد، به طوری كه در شعارهای مردم و خواست مردم در انقلاب اسلامی ایجاد یك جامعه اخلاقی بود.
جامعه ای كه خدا محور باشد و آلودگی ها و رذایل اخلاقی كه در گناه متجلی است امری بعید تصور شود.
مظاهر اخلاق متفاوت است و بسته به كاركردهای آن می تواند از مناظر متفاوتی ظاهر شود اما آن چه مد نظر ما می باشد، اخلاق سیاسی است و شاید یكی از فصول ممیزه حكومت دینی با حكومت های دیگر وجود «اخلاق سیاسی» باشد.
یعنی این كه برای امر حكومت داری نمی توان به هر وسیله ای دست یافت و فقط باید براساس آموزه های الهی اقدام كرد.
رفتار بزرگان دین و مشی حكومتی شخص پیامبر اكرم (ص) و امیرمومنان(ع) در برخورد با مخالفان و دشمنان می تواند سرمشق عینی برای رسیدن به یك الگوی مطلوب و جامع باشد.
متاسفانه برخی افراد و جریانات سیاسی بدون رعایت حریم و مصالح فردی به هتك حرمت اشخاص و پراكندن دروغ و دشنام می پردازند.
و صد تاسف كه هدف خود را نیز اصلاح امور می دانند. این گونه رفتار از جانب هر شخص با هر تفكر و گرایشی محكوم می باشد و اگر ساحت سیاست از اخلاق تهی باشد، رفتارهای معطوف به آن ارزش چندانی ندارد.
براین اساس ضرورت دارد افرادی در جایگاه های سیاسی و فعالیت های این چنینی وارد شوند كه مودب به آداب اخلاق باشند و تهذیب نفس را مقدم بر هر كاری بدانند.
ضرورت امروز ایران «اخلاق سیاسی» است، همان حقیقت گمشده ای كه گروه های سیاسی التزام جدی بدان ندارند.

دكتر محمد رضا جمالی

منبع : روزنامه جوان