یکشنبه, ۲۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 12 May, 2024
مجله ویستا
عقل و دین: تاریخچه یک نزاع
محدوده عقل بشری در حوزه معرفتهای دینی چیست؟ آیا عقل واندیشه بشری میتواند گزارههای دینی را تبیین وتوضیح دهد؟
آیا میتوان به شیوه منطق، كه ابزار عقل است، از تمام گزارههای دینی (انشایی و اخباری) دفاع عقلانی كرد و آنها را به تعبیر فلسفه تحلیل زبانی معنا دار ساخت تادیگر میان دین و عقل تضاد ی نباشد و دینداران و فیلسوفان همدیگر را برتابند و عقل و دین را عرصه معرفت درکنار یکدیگر قرار دهند؟
روزگاری كه فلسفه مسیحیتسر بر آورد، عقل یونانی كه پس از طالس بیرقیب پا به عرصه فرهنگ گذارده بود، یكه تازی خود را از دست داد و افق آن تیره شد و پس از مدتی دوباره رونق خود را بازیافت.
ولی جنگ و گریز در میان فیلسوفان و روحانیان و پس از آن بین عقلگرایان و محدثان وجود داشتهاست و این نزاع در پیش از اسلام به تعطیلی مدارس آتن انجامید و برخی از فیلسوفان به دربار انوشیروان پناه جستند و حوزه لاهوتیان و رجال دینی از حوزه ناسوتیان و رجال علم جدا گشت.
در برابر این دو جریان ناهمساز، كوششهای فیلون اسكندرانی برای توجیه فلسفه یهودیت و تلاشهای آبای كلیسا و پیروان مدرسه افلاطونی و نوافلاطونی برای تفسیر عقلانی مسیحیت صورت گرفت و گامی آشتی جویانه برای سازش عقل و دین برداشته شد.
فیلون، از فیلسوفان اسكندرانی و یهودیمذهب، تلاش میکرد تا حقیقت دین یهود را با حكمتیونان آشتی دهد و بسیاری از اختلافات فلسفه را با دین یهود از راه تفسیرهای رمزی و تمثیلی كتاب مقدس حل كند. به نظر او تمام حقیقت در تورات است، ولی افلاطونیان نیز به حقیقت رسیدهاند.
فیلون وفق دادن میان وحی و فلسفه افلاطونی را به عهده گرفت و معتقد شد كه این كار امكان دارد، به شرط آن كه بدانیم چگونه نص تورات را در پرتو فلسفه تأویل كنیم.
بنابراین جنگ میان عقل و دین در امتداد تاریخ ادیان توحیدی وجود داشته است. پیش از رنسانس و انقلاب علمی، فلسفه به طور مطلق با گزارههای دینی درگیر میشد و به طور مطلق از دین دفاع میکرد.
ولی پس از نهضت علمی، پیدایش مكاتب فلسفی جدید و فلسفههای مضاف، كشمكش میان دین و علم اتفاق افتاد و اعتماد به عقل تجربی بیشتر گشت و میدان برای معارف دینی و فلسفی، به معنای قرون وسطایی آن، تنگ تر شد و صدای عقل برتر از صدای وحی گشت و دینداران و متكلمان به صورتهای مختلف در حفظ قدرت كلیسا و ایمان كوشیدند. با وجود این چاره كار دشوارتر مینمود. چون شمشیر علم به اندازهای قوی بود كه هر مانعی را از میان بر میداشت.
سرانجام در كوتاه زمانی نظام فكری ارسطویی از پای در آمد و اعتقادات بسته و محدود كلیسا به رخوت و سستی گرایید و مدعیان علم روزگار پایان دین را اعلام کردند و گفتند علم جای دین را پر خواهد كرد.
منبع : روزنامه همشهری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
مجلس شورای اسلامی ایران مجلس انتخابات مجلس دوازدهم انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی فضای مجازی ستاد انتخابات کشور رئیس جمهور دولت سیزدهم
تهران هواشناسی شهرداری تهران زلزله افغانستان سیل سازمان هواشناسی وزارت بهداشت آتش سوزی پلیس بارش باران سلامت
قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو خودرو گاز حقوق بازنشستگان بورس بازار خودرو بانک مرکزی نمایشگاه نفت ایران خودرو هوش مصنوعی
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران رضا عطاران کیانوش عیاری تلویزیون سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران دفاع مقدس سینما سریال تئاتر
فناوری
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه حماس سازمان ملل رفح اوکراین نوار غزه
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر هوادار رئال مادرید لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس سپاهان بازی لیگ برتر فوتبال ایران باشگاه استقلال
خورشید شفق قطبی ناسا ایلان ماسک ایالات متحده مریم میرزاخانی نوآوری اپل طوفان خورشیدی گوگل عیسی زارع پور وزیر ارتباطات
سرطان آلزایمر تغذیه رژیم غذایی کاهش وزن فشار خون قهوه استرس زیبایی توت فرنگی بارداری