ایده از پول مهمتر است

● درباره معماری استادیوم جام جهانی، مونیخ، آلمان
با وجود آنكه موفقیت یك استادیوم با عملكرد صحیح و استاندارد فعالیت های موجود در آن در ارتباط است، اما ارزش اصلی یك ورزشگاه به كیفیت مطلوب محل استقرار تماشاگران و دید آنها به زمین وابسته است. ورزشگاه آلیانس آره نا در مونیخ نقطه عطفی در زمینه طراحی استادیوم های فوتبال به حساب می آید. این ورزشگاه در ماه مه سال ۲۰۰۵ میلادی افتتاح شد و جایگزین ورزشگاه قدیمی المپیك شهر مونیخ شد. در این استادیوم بازی های تیم های بایرن مونیخ و مونیخ ۱۸۶۰ برگزار می شود.
از میان مراسم مهمی كه برای برگزاری در این استادیوم برنامه ریزی شده اند می توان به مراسم افتتاحیه جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان اشاره كرد. همچنین در طول مسابقات جام جهانی ۵ دیدار در این ورزشگاه برگزار می شود كه از جمله آنها یكی از دیدارهای مرحله نیمه پایانی است كه در تاریخ ۵ جولای برگزار خواهد شد.
برای طراحی این استادیوم در سال ۲۰۰۱ مسابقه معماری با همكاری دو باشگاه بایرن مونیخ و مونیخ ۱۸۶۰ و با نظارت شورای شهر مونیخ برگزار شد. از میان معماران سرشناسی مانند نورمن فاستر، گركان، مورفی كان و اسینسمن كه در این مسابقه شركت كرده بودند، معماران هرزوگ و دمورن با همكاری آروپ اسپورت توانستند مقام اول را به خود اختصاص دهند.
آروپ اسپورت در مراحل طراحی و شركت در مسابقه مسئولیت داشت تا در راستای طراحی سازه ای این مجموعه اطلاعات لازم برای طراحی مناسب محل استقرار تماشاگران را در اختیار طراحان قرار دهد. همچنین آروپ اسپورت مسئولیت بررسی و تایید پلان های ارائه شده در مسابقه به خصوص در مورد محل قرارگیری تماشاگران نسبت به زمین را بر عهده داشت.
موضوع مسابقه طراحی استادیوم فوتبال با گنجایش ۶۶ هزار نفر تماشاچی با سقفی قابل باز و بسته شدن بود. در همان مراحل اولیه این نكته مشهود بود كه بودجه در نظر گرفته شده برای احداث این استادیوم برای ساخت چنین سقفی كافی نیست و به همین دلیل تیم طراحی تصمیم گرفت تا با ارائه طرحی جذاب و منحصر به فرد و ایجاد تاثیر بصری قابل توجه نقصان ناشی از حذف سقف متحرك را برطرف كند. اما در میان هشت طرح مرحله نهایی تنها در یكی از آنها به این نكته توجه شده بود.
تاثیرگذارترین و قابل توجه ترین نكته در مورد این استادیوم مربوط به نمای بیرونی آن است. این نما از جنس PTFE ساخته شده است كه تركیبی از پلیمرهای اتیلن و تترافلورواتیلن است و می تواند نور را از درون خود عبور دهد. به این ترتیب رنگ نمای بیرونی آبی یا قرمز شده و نشان دهنده آن است كه كدامیك از دو تیم این شهر در استادیوم در حال انجام مسابقه هستند.
این ایده ساده اما جالب توانسته است تا این استادیوم را به راحتی برای بینندگان قابل درك كند. طرح این بنا به صورت كاسه است و لایه بیرونی نما به شكل سبدی بافته شده از تیرهای فلزی است كه بالش هایی از جنس PTFE مانند قطعات الماس در میان آنها قرار گرفته اند. مراجعه كنندگان با نزدیك شدن به استادیوم ورزشگاهی نورانی را خواهند دید كه به تدریج از افق ظاهر شده و از زمین بیرون می آید.
برنده مسابقه در ماه فوریه سال ۲۰۰۲ مشخص شد و بنا بر آن بود تا عملیات ساخت بنا در ماه اكتبر همان سال آغاز شود. با توجه به محدودیت بسیار شدید زمانی كه برای طراحی و آماده سازی نقشه ها برای اجرا وجود داشت، آروپ اسپورت و تیم طراحی تصمیم گرفتند تا گروهی مشترك تشكیل دهند تا در آن كارشناسان طراحی و كارشناسان آروپ با یكدیگر تبادل نظر كرده و به این ترتیب به سرعت اطلاعات را به یكدیگر منتقل نمایند و به راه حل های سریع تر دست پیدا كنند.
آروپ اسپورت با ارائه پیشنهادی برای قرارگیری تماشاچیان در سه طبقه این امكان را فراهم آورد تا بینندگان تا حد امكان به زمین بازی نزدیك شوند. در عین حال نكات ایمنی و اورژانس نیز مورد توجه قرار گرفت به شكلی كه عرض راه های امدادی اطراف زمین به میزان كافی در نظر گرفته شده است و تعداد پله های فرار و درهای تخلیه اضطراری به اندازه ای تعبیه شده تا در موارد اورژانسی و یا وقوع حوادث خروج تماشاچیان از استادیوم با بیشترین سرعت و كمترین ازدحام ممكن صورت گیرد.
در محاسبه ارتفاع سكوهای ورزشگاه برای قرارگیری تماشاچیان نیز میزان ارتفاع لازم جهت دستیابی به زاویه دید مطلوب در نظر گرفته شده است به صورتی كه هر ردیف صندلی نسبت به ردیف پایین تر از خود به حدی ارتفاع دارد كه تماشاچی ردیف جلو دید ردیف بالاتر از خود را مسدود نكند. به این ترتیب سطح داخلی استادیوم دارای مقطعی منحنی و نرم است كه صندلی ها روی آن قرار گرفته اند. به علاوه در نقاطی از گوشه های ورزشگاه نیز امكان آن فراهم شده تا تماشاگران بتوانند به صورت ایستاده یا نشسته بازی را تماشا كنند بدون آنكه دید یكدیگر را محدود كنند، تماشای بازی به صورت ایستاده كماكان در استادیوم های آلمان امری متداول است.
برای ورود به داخل استادیوم مسیری طراحی شده كه دورتادور آن را دربرگرفته است. به كمك این مسیر می توان پس از طی مسافت كوتاهی به داخل ورزشگاه رسید و به طبقه اول و دوم تماشاچیان راه یافت، اما برای دسترسی به طبقه سوم تنها راه استفاده از ۱۵ سری پله ای است كه زیر نمای اصلی قرار گرفته اند. برای فضاهای ویژه و محل قرارگیری خبرنگاران نیز دسترسی های اختصاصی طراحی شده است.
در این استادیوم علاوه بر سكوهای تماشاگران ۱۶هزار مترمربع فضای سرپوشیده ایجاد شده است. این فضاها در هفت طبقه قرار گرفته اند. طبقه E۰ كه مخصوص فضای رختكن تیم ها و اتاق استراحت بازیكنان است همچنین در این طبقه قسمتی برای خبرنگاران و دسترسی اتوبوس ها به پاركینگ در نظر گرفته شده است. طبقه E۱، در این طبقه پاركینگی با ظرفیت ۱۱۰۰ خودرو برای افراد خاص و شخصیت ها ایجاد شده است. طبقه E۲ هم ارتفاع با سطح زمین است و مسیر اصلی دسترسی به صندلی های طبقه اول و دوم تماشاگران بوده و از این مسیر ۴۴هزار نفر وارد استادیوم می شوند. سرویس های بهداشتی نیز در این سطح قرار دارند. رستوران ها، فروشگاه ها و تالار اجتماعات در طبقه E۳ قرار گرفته، در طبقه E۴ باشگاه تجاری و در طبقه E۵ فضای ویژه شخصیت ها طراحی شده است. در طبقه E۶ دسترسی به طبقه سوم تماشاگران در نظر گرفته شده و در نهایت طبقه E۷ نیز فضاهای خدماتی و اتاق های تاسیسات دستگاه های تهویه مطبوع را در خود جای داده است.

منبع : روزنامه شرق