جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا


تضادهای‌ میان‌ دو اجتماع‌


هجرت‌ یا مهاجرت‌ تغییر مکان‌ به‌ منظور دستیابی‌ به‌ امکانات‌ بهتر و بیشتر است‌. دکتر مصطفی‌ اقلیما با تعریف‌ این‌ واژه‌ می‌گوید: در آن‌ زمان‌ پیامبر با توجه‌ به‌ مقتضیات‌ زمانی‌ و مکانی‌ ماندن‌ در مکه‌ را به‌ ضرر دین‌ اسلام‌ و یاران‌ خود دانستند از این‌ رو به‌ صورت‌ دسته‌جمعی‌ از مکه‌ به‌ مدینه‌ مهاجرت‌ کردند البته‌ بعد از رفع‌ موانع‌ ایشان‌ و یارانشان‌ دوباره‌ به‌ مامن‌ و مکان‌ اولیه‌ و اصلی‌ خود بازگشتند.
وی‌ می‌افزاید: اما در حال‌ حاضر مهاجرت‌ از یک‌ مکان‌ به‌ مکان‌ دیگر به‌ علل‌ و عوامل‌ متعددی‌ صورت‌ می‌گیرد که‌ مهمترین‌ آنها شرایط‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌، نوع‌ آب‌ و هوا و نبود آب‌ برای‌ کشاورزی‌ است‌.
مهاجرت‌ و تغییر مکان‌ یک‌ امر طبیعی‌ به‌ شمار می‌آید و هیچ‌ کس‌ نمی‌تواند از وقوع‌ چنین‌ پدیده‌یی‌ جلوگیری‌ کند. آنها تلاش‌ می‌کنند با کوچ‌ کردن‌ از مکانی‌ به‌ مکان‌ دیگر شرایط‌ زندگی‌ را برای‌ خود و خانواده‌شان‌ بهتر کرده‌ و به‌ امکانات‌ بیشتری‌ دست‌ یابند. متاسفانه‌ در بیشتر موارد عکس‌ این‌ موضوع‌ پیش‌ می‌آید. قبل‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ ایران‌ روستاییان‌ ۷۰ درصد از جمعیت‌ ایران‌ را تشکیل‌ می‌دادند و شهرنشینان‌ فقط‌ ۳۰ درصد جمعیت‌ بودند اما اکنون‌ این‌ آمارها معکوس‌ شده‌ است‌ زیرا روستاییان‌ بعد از انقلاب‌ در مواجهه‌ با اصلاحات‌ ارضی‌، کمبود آب‌ آشامیدنی‌، افزایش‌ زاد و ولد و نبود زمین‌ زراعی‌ کافی‌، توانایی‌ و امکانات‌ لازم‌ برای‌ کشاورزی‌ و تامین‌ معاش‌ نداشته‌ و از این‌ رو بهترین‌ راه‌ را در مهاجرت‌ به‌ شهرها پیدا کرده‌اند.اقلیما در ادامه‌ بیان‌ می‌کند: حال‌ با توجه‌ به‌ سیل‌ عظیم‌ مهاجران‌ از روستا به‌ شهر، عدم‌ هماهنگی‌ مهاجران‌ با فرهنگ‌ و آداب‌ و رسوم‌ شهرها و آماده‌ نبودن‌ برای‌ پذیرش‌ این‌ تغییرات‌ فرهنگی‌، ۸۰ درصد مهاجران‌ روستایی‌ دچار چالش‌ اجتماعی‌ می‌شوند.
آنها در اولین‌ برخورد با شهروندان‌ متوجه‌ می‌شوند که‌ از ارزش‌، احترام‌ و اعتبار لازم‌ برخوردار نیستند بنابراین‌ با نوعی‌ سرخوردگی‌ روبرو می‌شوند که‌ عواقب‌ ناخوشایندی‌ به‌ همراه‌ دارد. از مهمترین‌ این‌ چالش‌ها می‌توان‌ به‌ آشفتگی‌ و به‌ هم‌ریختگی‌ خانواده‌، روسپی‌گری‌، بزهکاری‌ و اعتیاد اشاره‌ کرد.
البته‌ این‌ موارد فقط‌ مختا آنهایی‌ که‌ از روستاها به‌ شهرها می‌آیند نیست‌ بلکه‌ کسانی‌ هم‌ که‌ از کشور خارج‌ شدند تا شاید با دسترسی‌ به‌ تکنولوژی‌ و فناوری‌ زمینه‌های‌ مناسبی‌ را برای‌ رشد و پیشرفت‌ خودشان‌ فراهم‌ کنند، نیز دچار این‌ مشکلات‌ می‌شوند.
اقلیما با اشاره‌ به‌ ارزش‌ و اعتبار مهاجران‌ در محل‌ سکونت‌ خودشان‌ بیان‌ می‌کند: «وقتی‌ این‌ افراد به‌ شهرنشینی‌ روی‌ می‌آورند فشارهای‌ زندگی‌ چنان‌ زیاد می‌شود که‌ علاوه‌ بر خودشان‌ به‌ اشخاص‌ دیگر نیز آسیب‌ می‌رسانند.به‌ همین‌ دلیل‌ است‌ که‌ مهاجران‌ خارجی‌ را ابتدا در کمپ‌ نگهداری‌ می‌کنند تا پس‌ از آشنایی‌ با آداب‌ و فرهنگ‌ کشور موردنظر باعث‌ بروز مشکل‌ برای‌ خود و دیگران‌ نشوند.
در حقیقت‌ تمام‌ امکانات‌ برای‌ آموزش‌ مهاجران‌ برای‌ از بین‌ بردن‌ تضادهای‌ میان‌ دو اجتماع‌ است‌.
دکتر امان‌الله‌ قرایی‌ مقدم‌ نیز در تعریف‌ هجرت‌ می‌گوید: واژه‌ هجرت‌ بیشتر جنبه‌ دینی‌ دارد معمولا به‌ دلیل‌ مشکلات‌ دینی‌ گروهی‌ از سرزمینی‌ به‌ سرزمین‌ دیگر تغییر مکان‌ می‌دهند که‌ که‌ نمونه‌ بارز آن‌ هجرت‌ پیامبر از مکه‌ به‌ مدینه‌ است‌.اما در جوامع‌ پیشرفته‌ امروزی‌ هجرت‌، مهاجرت‌ معنا می‌شود و این‌ مهاجرت‌ از نظر اجتماعی‌ به‌ مهاجرت‌ عام‌ و خاص‌ تقسیم‌ می‌شود.
مهاجرت‌ در شکل‌ عام‌ به‌ تغییر مکان‌ از شهری‌ به‌ شهری‌ دیگر اطلاق‌ می‌شود که‌ به‌ دلیل‌ نبود کار و بالا بودن‌ زادوولد صورت‌ می‌گیرد اما مهاجرت‌ نوع‌ خاص‌ ترک‌ سرزمین‌ اصلی‌ و ساکن‌ شدن‌ در سرزمین‌ دیگر است‌ که‌ در کشورهای‌ جهان‌ سوم‌ به‌ کرات‌ دیده‌ می‌شود.
وی‌ می‌افزاید: در کشورهای‌ جهان‌ سوم‌، مهاجران‌ به‌ امید دست‌ یافتن‌ به‌ موقعیت‌ و امکانات‌ بهتر، شکوفایی‌ و بروز خلاقیت‌ها و توانایی‌های‌ بالقوه‌ و دستیابی‌ به‌ تحصیلات‌ بهتر به‌ کشورهای‌ دیگر مهاجرت‌ می‌کنند.
البته‌ باید بدانید مهاجرت‌ در جوامع‌ شرق‌ و غرب‌ تفاوت‌های‌ زیادی‌ دارد. بدین‌ صورت‌ که‌ ساکنین‌ مشرق‌ زمین‌ به‌ دلیل‌ خصوصیات‌ فرهنگی‌، اعتقادات‌ و باورهای‌ خاصی‌ که‌ دارند علاقه‌ زیادی‌ به‌ ترک‌ وطن‌ ندارند.
وی‌ درباره‌ آسیب‌های‌ اجتماعی‌ نیز می‌گوید: آسیب‌های‌ اجتماعی‌ مهاجرت‌ دارای‌ دو بعد متفاوت‌ است‌. در بیشتر موارد مهاجران‌ به‌ دلیل‌ داشتن‌ هوش‌، خلاقیت‌ و توانایی‌های‌ بهتر، باعث‌ پیشرفت‌ و ترقی‌ در مکان‌ مورد مهاجرت‌ می‌شوند اما نباید از جرم‌ و جنایت‌های‌ مهاجران‌ به‌ دلیل‌ فشارهای‌ اجتماعی‌ و عدم‌ تطابق‌ ساختار فرهنگی‌ با محیط‌ غافل‌ بود.

مهناز رضوی‌
منبع : روزنامه اعتماد