جامه بی قواره ادغام بر پیکر بانک های دولتی

ایده «ادغام بانک های دولتی در یکدیگر و تشکیل دو بانک قرض الحسنه» که در دولت نهم شکل گرفته و پیش نویس اولیه آن هم توسط کارشناسان وزارت اقتصاد تدوین شده به غیر از معاون اول رئیس جمهوری، به طور رسمی مورد قبول هیچ یک از مسوولان و نهادهای دولتی قرار نگرفته است.
منشاء آغاز جنجال خبری این ایده، به مراسم تودیع داوود دانش جعفری از پست وزارت اقتصاد بازمی گردد؛ جایی که دانش جعفری پس از شکستن سکوت سه ساله خود، لب به گلایه گشود و در میان سخنان پرکنایه و انتقادآمیز خود از خواسته قلبی رئیس جمهوری مبنی بر ادغام هشت بانک دولتی کشور و اصرار و پافشاری وی برای پیگیری و اجرای این ایده، خبر داد.
دانش جعفری با وجود اینکه به اختلاف نظرهای ناشی از این طرح میان وی و رئیس جمهوری به عنوان یکی از دلایل اصلی کناره گیری خود از پست وزارت اقتصاد اشاره مستقیمی نکرد اما نحوه مطرح کردن این موضوع و برداشت کلی از سخنان پایانی یک وزیر برکنار شده در مراسم تودیع و خداحافظی به روشنی بر این مساله مهر تایید می زد.
به هر صورت از آن زمان تا به امروز که به یک ماه نیز نمی رسد، حجم اظهارنظرها و انتقادات مطرح شده در مورد ایده ادغام بانک های دولتی بسیار فراتر از اهمیت واقعی این خبر بوده حتی محافظه کارترین کارشناسان و مسوولان هم لب به انتقاد از این طرح ناپخته گشوده و این ایده را یک طرح غیرقابل قبول و ناممکن ارزیابی کرده اند.
ابراز این انتقادها و اتخاذ مواضع مخالف با آن حتی همراهان نزدیک رئیس جمهوری مانند سخنگوی دولت را نیز شامل می شود. غلامحسین الهام روز گذشته در نشست خبری خود با اهالی مطبوعات، صراحتاً اعلام کرد: «بحث ادغام بانک ها را نباید به حساب دولت گذاشت و کسی که آن را تصمیم دولت بداند جاهلانه به آن پرداخته است.» به گفته وی به طور طبیعی روزانه ده ها طرح برای بررسی در دولت مطرح می شود و مورد بررسی کارشناسی قرار می گیرد. حال بنده نمی دانم چه اصراری است بعضی ها چنین مواردی را مطرح کرده و فضای ویژه ای در این مورد می سازند.
● احتمال توقف عرضه سهام بانک ها
اما مطرح شدن اجمالی طرح ادغام بانک های دولتی از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است به گونه ای که حتی معاون سازمان خصوصی سازی نیز به عنوان یک مقام دولتی، با دلسردی از این مساله یاد می کند: «با قرض الحسنه شدن بانک ها امکان بورسی شدن آنها منتفی می شود چراکه دیگر کسی حاضر به خرید سهام بانک های قرض الحسنه نخواهد بود.» اسماعیل غلامی می گوید: «با ادغام بانک های دولتی و تبدیل آنها به بانک های قرض الحسنه، عرضه سهام و اجرای اصل ۴۴ این گروه منتفی می شود.» وی گفت: «قرار بود سازمان خصوصی سازی هر ماه یک بانک را در بورس عرضه کند و بر این اساس در ماه های تیر، مرداد و شهریور قرار بود سهام بانک های صادرات، تجارت و رفاه واگذار شود که با این اوصاف نمی توان نسبت به بورسی شدن این بانک ها امیدوار بود.»
● بانک مرکزی در جریان طرح ادغام بانک ها نیست
نکته جالب در این خصوص آن است که اصلی ترین نهادها و مسوولان مرتبط با این موضوع نسبت به وجود آن اظهار بی خبری می کنند. برای نمونه، قائم مقام بانک مرکزی نیز از طرح ادغام بانک های دولتی و تبدیل آنها به بانک قرض الحسنه مهر ایران اظهار بی اطلاعی کرده است. حسین قضاوی در گفت وگو با «برنا» درخصوص طرح ادغام بانک های دولتی که پیش نویس آن هم اکنون در دولت تهیه شده است، گفت: «تا زمانی که جزئیات طرح مشخص نشود، نمی توان در مورد این مساله صحبت کرد.» قائم مقام بانک مرکزی البته از اظهارنظر بیشتر در این مورد خودداری کرد.
● انتقاد آل اسحاق از طرح ادغام بانک ها
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز به انتقاد از طرح ادغام بانک های تجاری و تشکیل بانک قرض الحسنه پرداخت و گفت: «امیدواریم هرگز چنین طرح هایی که عواقب سوء زیادی برای اقتصاد کشور دارد، این گونه با عجله مطرح نشود به این دلیل که حتی طرح این مسائل هم تاثیر خودش را می گذارد.»
یحیی آل اسحاق با اشاره به عواقب تن دادن به اجرای طرح ادغام بانک ها و تشکیل بانک قرض الحسنه افزود: «وقتی فکر می کنیم، می بینیم اجرای چنین طرح هایی ده ها علامت سوال به وجود می آورد که اگر چنین کاری صورت گیرد، تکلیف مبادلات بین المللی ما چه می شود؟ چگونه می شود بانک را به بنگاه خیریه تبدیل کرد؟ چگونه می توان همه عقود را حذف کرد؟ عواقب این کار چیست و ده ها سوال نگران کننده دیگر.»
نکته آخر اینکه تا به امروز اکثریت قریب به اتفاق مسوولان نسبت به این طرح موضع منفی اتخاذ کرده و حداقل آن را تایید نکرده اند، هرچند رئیس جمهوری تاکنون اشاره خاصی به آن نکرده است اما فراموش نکنیم که بسیاری از تصمیمات و ایده های اجرا شده در دولت فعلی در اولین روزهای مطرح شدن، به همین شکل به عرصه مطبوعات و فضای خبری کشور کشیده شدند. بنابراین در روزهای آینده اخبار مشخص تری در این خصوص خواهیم شنید.
● طبیبیان:ادغام بانک ها مشکلات اقتصادی را عمیق تر می کند
«با ادغام بانک ها نه تنها مشکلات حوزه پولی و بانکی بر طرف نمی شود بلکه مسائل را عمیق تر هم می کند.»
«محمد طبیبیان» رئیس سابق موسسه عالی آموزش بانکداری در گفت وگو با «جامع نیوز» بیان کرد: «ادغام بانک ها بر پیکره اقتصاد صدمه می زند و مسائل و مشکلات را عمیق تر و اوضاع اقتصادی را وخیم تر می کند.»
وی افزود: «این گونه تصمیم ها به طور کلی به ضرر اقتصاد کشور است و به بخش تولید هم آسیب زیادی می رساند و بلاتکلیفی بین سپرده گذاران بانکی بیشتر می شود.» طبیبیان یادآور شد: «در این کشور چیزی قابل پیش بینی نیست و یک شبه تصمیمات بسیار مهم اما بدون کارشناسی گرفته می شود و شرایط و مشکلات را دوچندان می کند.»
رئیس سابق موسسه عالی آموزش بانکداری تاکید کرد: «در هر صورتی ادغام بانک ها اصلاً به صلاح اقتصاد کشور نیست و امیدواریم چنین طرح هایی هرگز به وقوع نپیوندد.»

علی مقدسیان
http://thebankers.blogfa.com