پرحاشیه و امیدوار

● سینمای ایران در سه ماهه اول سال به روایت بی بی سی
به روال معمول آغاز سال و برخاستن از رخوت كشدار بهاره و كنده شدن از تعطیلات طولانی نوروزی، گردش چرخ های سینمای ایران نیز از میانه فصل و آن هم به كندی آغاز شد.
با این همه، این سینما از نیمه دوم بهار فصل پرماجرایی را گذراند. فصلی كه در آن، سیاست های فرهنگی دولت جدید خود را نمایان ساخت و تفاوت آن با دوره پیشین نمودار شد. فصل بازماندن سینمای ایران از گردونه جهانی كن، فصل ماجراهای دور و دراز و بی پایان خانه سینما، آغاز جام جهانی فوتبال و موعد دیدار سینماگران با رهبر انقلاب اسلامی.
● اكران بهاره
بهار ۱۳۸۵ با اكران نوروزی آثاری چون هوو علیرضا داودنژاد، زیر درخت هلو ایرج طهماسب و یك تكه نان كمال تبریزی آغاز شد، در حالی كه نمایش چهارشنبه سوری اصغر فرهادی و چپ دست آرش معیریان كه از اواخر سال قبل بر پرده بود، ادامه می یافت.
چندی بعد نمایش فیلم ازدواج به سبك ایرانی حسن فتحی و مربای شیرین مرضیه برومند كه از اكران نوروزی بازمانده بودند، آغاز شد و در پی آن آثاری چون آتش بس تهمینه میلانی، چند می گیری گریه كنی شاهد احمدلو، باغ های كندلوس ایرج كریمی و به آهستگی مازیار میری بر پرده رفت و اواخر فصل هم شغال اصغر نصیری، انتخاب تورج منصوری و سوغات فرنگ كامران قدكچیان به سینماهای ایران آمد. به نظر می رسد كه جهت شاخص های اقتصادی سینمای ایران كه طی سال های اخیر همواره سیر نزولی حیرت آوری داشته است، در بهار ۸۵ با رسیدن به نقطه عطف حد پایین تغییر جهت داده و به سمت بالا تمایل پیدا كرده است.
هرچند آمارهای متعدد بازار سینمای ایران چندان قابل اتكا نیست، اما براساس همین آمار دست كم فروش آثار نسبت به بهار گذشته رشد قابل اعتنایی داشته است و در جوار آن به نظر می رسد آمار استقبال تماشاگران نیز با رشد محسوسی روبه رو بوده است. در صدر فروش بهاره امسال آتش بس تهمینه میلانی قرار گرفته كه تا پایان فصل از ۶۰۰ میلیون تومان در تهران فراتر رفته است. تبلیغات مناسب و مؤثر و استفاده از ستارگان روز سینمای ایران از عوامل موفقیت این فیلم به حساب می آید.
در پی این فیلم چهارشنبه سوری اصغر فرهادی و زیر درخت هلو ایرج طهماسب با نزدیك شدن به مرز فروش ۵۰۰ میلیون تومان در تهران پرونده خود را بستند. ازدواج به سبك ایرانی حسن فتحی نیز با ۴۰۰ میلیون تومان فروش در تهران از دیگر آثار موفق اكران بهاره بود. سایر آثار نیز اغلب از فروش مقبول تری در قیاس با بهار گذشته برخوردار شدند.
در این میان دو اثر متفاوت باغ های كندلوس ایرج كریمی و به آهستگی مازیار میری نیز بر پرده رفتند كه با وجود ماهیت نخبه گرای این آثار فقدان جذابیت های ظاهری عامه پسند، نمایش محدود و حتی دست اندازهای اكران كه اعتراض های مكرر سازندگان را نیز برانگیخت فروش نسبتاً مطلوبی را در تهران تجربه كردند.
از طرفی اكران همزمان این دو اثر متفاوت و همگرایی سازندگان آنها موجب پیشنهاد جالب توجهی مبنی بر شكل گیری گروهی برای ساخت آثار هنری ولی ارزان شد؛ كه با توجه به بار فرهنگی و اعتباری این گونه آثار به احتمال زیاد با استقبال و همراهی بسیاری از هنرمندان شاخه های مختلف سینمای ایران نیز روبرو خواهد شد؛ اگر این رای تنها به فضای گرم زمان اكران محدود نشود و در ادامه نیز پیگیری شود.
● جشنواره های بهاره
هرچند انفعال فصل بهار موجب عدم برپایی جشنواره های جدی سینمایی در داخل كشور بود، اما برخی از مهمترین رویدادهای سینمایی جهان در این فصل شكل گرفت. جشنواره كن فرانسه، از معتبرترین جشنواره های سینمایی جهان، از ۲۷ اردیبهشت تا ۷ خردادماه بدون حضور اثری از سینمای ایران برپا شد تا زنگ خطری باشد برای از سكه افتادن ترفندهای جشنواره پسند سینمای ایران.
تاكنون بزرگترین دستاورد ایران از این جشنواره، كسب نخل طلای كن به خاطر فیلم طعم گیلاس عباس كیارستمی بوده است. به جز این بادكنك سفید جعفر پناهی و زمانی برای مستی اسب ها بهمن قبادی موفق به دریافت جایزه اول بخش دوربین طلایی جشنواره شده بودند. سال گذشته نیز در حالی یك شب نیكی كریمی و جزیره آهنی محمد رسول اف در بخش های جنبی حضور داشتند كه عباس كیارستمی به عنوان رئیس هیات داوران بخش دوربین طلایی جشنواره انتخاب شده بود.
به نظر می رسد كه دیگر فرمول آماتوریسم تكراری جشنواره پسند به همراه نمایش بدویت كاذب اقوام ایرانی جاذبه ای برای جشنواره های معتبر جهانی ندارد. از رونق افتادن موفقیت های بین المللی سینمای ایران شاید زنگ خطری را برای سینمای هنری كشور به صدا درآورد و فیلمسازان و مدیران فرهنگی را به صرافت تجدیدنظر و كاوش در راه های جدید و خلاق برای این سینما بیندازد.
از دستاوردهای بین المللی بهار ۱۳۸۵ می توان به كسب جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران برای شاعر زباله ها اثر محمد احمدی از جشنواره میلان و دریافت جایزه نگاه طلایی جشنواره فرایبورگ سوئیس برای به آهستگی مازیار میری اشاره كرد.
● بازسازی سینما آزادی
بعد از كش و قوس های فراوان و بحث ها و جلسات دامنه دار، عاقبت پس از ۹ سال در چهارم اردیبهشت ۱۳۸۵ كلنگ بازسازی سینما آزادی بر زمین زده شد. ۹ سال پیش، در فروردین ماه ۱۳۷۶ سینماهای آزادی و شهر قصه كه پرطرفدارترین سینماهای ایران محسوب می شدند، دچار حریق شدند و به كلی از بین رفتند. از آن زمان بارها بازسازی این سینماها در برنامه قرار گرفته و هربار به دلایلی به تعویق افتاده است.
در نهایت به همت شهرداری تهران و با مشاركت حوزه هنری صاحب اصلی سینما آزادی كلنگ احداث مجموعه جدید آزادی در چهار اردیبهشت ماه بر زمین زده شد و قرار است كه در مدت دو سال به بهره برداری برسد.
● جام جهانی و آفساید
یكی دیگر از وقایعی كه نه فقط سینما، بلكه سراسر فضای ایران و جهان را تحت تاثیر قرار داد، جام جهانی فوتبال بود كه از اواسط خرداد در آلمان آغاز شد. بسیاری از برنامه های تلویزیونی و فعالیت های رسانه ها طی این دوره به سمت فوتبال سوق پیدا كرده و مستقیم و غیرمستقیم از آن تاثیر گرفته است.
ساده ترین تاثیر این رویداد افت محسوس استقبال تماشاگران از سینما، به ویژه به هنگام بازی های مهم جام جهانی بود؛ اغلب سانس های پرطرفدار سینماها با بازی های جذاب و حساس جام جهانی همزمان می شد و به خانه نشینی مردم و نشستن آنها پای تلویزیون ها می انجامید.
اما فیلم پر سروصدای آفساید ساخته جعفر پناهی كه قرار بود همزمان با جام جهانی اكران شود، باز هم در مواجهه با موانع ممیزی از نمایش باز ماند. این فیلم به ممانعت از حضور زنان و دختران در استادیوم های ورزشی و تماشای فوتبال می پردازد. شاید پس از اعلام محمود احمدی نژاد از برداشتن مانع برای حضور زنان در ورزشگاه ها آرزوی پناهی برای اكران این فیلم در ایران می رفت كه رنگ واقعی به خود بگیرد، ولی در پی مخالفت قاطع و پرهیاهوی برخی جناح های سیاسی و مسكوت ماندن متعاقب این قضیه دیگر اكران آفساید همزمان با جام جهانی می بایست خوش بینانه تلقی شود.
با این همه پناهی بارها علاقه وافر خود را از اكران این فیلم و مشاركت مردم ایران در تماشای آن ابراز كرده بود. فیلم پناهی در اواخر سال گذشته با كسب خرس نقره ای جشنواره برلین مهمترین دستاورد بین المللی سینمای ایران در سال ۱۳۸۴ را به ارمغان آورده بود.
● ماجراهای دور و دراز خانه سینما
ماجراها و معضلات خانه سینما، تشكیلات صنفی و به ظاهر غیر دولتی صنوف سینمای ایران سراسر سه ماه اول سال ادامه داشت. این نهاد كه شاید فرصت بزرگی را در طول دوران خاتمی از كف داد تا خود را ارتقا دهد و با كسب استقلال واقعی به توسعه سینمای ایران كمك كند، بار دیگر در ایام اخیر با بروز مشكلات تازه با بحران نوپای دیگری روبه رو شده است.
اختلافاتی كه از مدتی قبل تا حدی به طور پوشیده، در بافت نهادهای مختلف این تشكیلات پا گرفته بود، در پی مشكلاتی كه در بازار جشنواره كن برای چتر سینمای ایران ایجاد شد، بروز عینی پیدا كرد. در نهایت این اختلافات منجر به كنار رفتن سیدضیاء هاشمی مدیرعامل خانه سینما و سپس استعفای برخی اعضای هیات مدیره و بازرس آن شد.
در نهایت غائله با پادرمیانی معاون سینمایی و تشكیل جلسه ای میان اعضای باقی و مستعفی خانه سینما با محمدرضا جعفری جلوه خاتمه یافت و قرار شد با برگزاری مجمع عمومی، هیات مدیره جدید انتخاب شود.

منبع : روزنامه شرق