نوشتن در دنیای دیگر

گفتمان غالب در رسانه وبلاگ نه از مسیر ایدئولوژیک از بالا به پایین و نه از مسیر فرهنگی از پایین به بالا نمی تواند به صورت انحصاری مطلوب باشد. به عبارت دیگر تدوین قانون برای ساماندهی به وبلاگ ها از طرف نخبگان می تواند آن را به اهرمی یکجانبه برای حاکمیت گروهی خاص تبدیل کند، همانگونه که تاکید بر سامانه ای آزاد در عرضه و تقاضای فرهنگی ممکن است این رسانه را به عاملی توده سالار یا پوپولیست تقلیل دهد. در مورد ادبیات وبلاگ ها نیز طبیعی است وقتی فردی مدت ها فرصت سخن گفتن نداشته باشد، در ابتدا مجال یافتن برای گفتن، فریاد می زند، اما به تدریج روند بیان او معقول تر خواهد شد و هجویات را کنار می گذارد و به تولید معنای بیشتر و افزایش غنای محتوا خواهد پرداخت و در اینجاست که ادبیات حاکم بر وبلاگ ها ارتقا می یابد.
این در حالیست که پس از روند توقیف برخی نشریات در چند سال گذشته بسیاری از روزنامه نگاران ایرانی با ورود به دنیای مجازی می کوشند تا از مجرای الکترونیک رایانه های شخصی به بیان دیدگاه ها و نظریات خود بپردازند. حال وبلاگ ها می توانند در چنین فضایی به جایگزینی مطمئن برای مطبوعات تبدیل شوند یا نه پرسشی است که ذهن بسیاری را به خود معطوف کرده است.
● نوشتن در دنیایی دیگر
هنگامی که شبکه گسترده جهانی وب یا همان (WWW) یازده سال پیش ناگهان در فضای رسانه ای جهان مطرح شد، این امید را زنده کرد که به صورت نسخه ای ارزان تر از نشر رومیزی در آید و برای بسیاری از افراد چنین بود اما آنان همچنان ناگزیر بودند کدگذاری html را بیاموزند، مقوله ای که فهم آن دشوار بود و افراد را وا می داشت تا در حسرت بازگشت روزهای حروفچینی باشند. مجله «review jurnalism columbia» در مقاله ای می نویسد، این همه راه در عرصه روزنامه نگاری نوین نبود . در ماه اوت سال ۱۹۹۹ موسسه پیرالیز تمامی این فرآیند را با عرضه محصولی به نام بلاگر متحول ساخت ( مسئولیت آن بیش از هر چیز متوجه آن کلمه پنج حرفی وحشتناک یعنی وبلاگ است) همان گونه که بیشتر مردم جهان می دانند وبلاگ معمولا به عنوان یک وب سایت تعریف می شود که اطلاعات در آن زود به زود روزآمد و به ترتیب زمانی معکوس یعنی تازه ترین مطالب در قسمت بالای آن ارایه می شود. به طور مشخص هر مورد ارسال پستی در وبلاگ دربردارنده یک و غالبا چند فراپیوند با سایر وب سایت ها و گزارش هاست و معمولا یک فهرست دائمی از پیوندها در ارتباط با نشانه گذاری های متنی مورد علاقه وجود دارد.
این مقاله با اشاره به سختی های اولیه در کار با اینترنت می افزاید: موسسه پیرالیز (pyra labz) از زمانی که گوگل (google) آن را خریداری کرد تاکنون نوعی نگرش انقلابی را در پیش گرفته و به گونه ای تمامی این امور را عامه پسند ساخته که هر گونه شرایط لازم فن آوری در نشر رومیزی نظیر طراحی گرافیکی کدگذاری ساده برای کارهایی مانند پیوندها و میزبانی، به منزله مانعی برای ورود محسوب می شود و افراد غیرفنی را خارج از گود نگه می دارد. برنامه بلاگر به کاربران یک نوع حق انتخاب مجازی و تصنعی الگوها ،نوعی ثبت نام پنج دقیقه ای آسان (و شاید بهتر از همه اینها) میزبانی وب سایت را ارایه می کند. این در حالیست که همه اینها رایگان است وحتی نیازی به این نیست که حوزه وب سایتی خاص خود را بخریم. نویسنده این مقاله در پاسخ به این پرسش که چرا وبلاگ ها دارای محبوبیت هستند؟ به نقل از جارویس مدیر یکی از شرکت های وبلاگ می نویسد: دلیل محبوبیت وبلاگ ها آن است که پویایی خیلی زیادی در آن وجود دارد. با همه تاریخچه مفید و تاثیربرانگیزی که روزنامه ها در سال های بین ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۰ میلادی در غرب از خود به جای گذاشتند ،حرفه روزنامه نگاری هم اکنون از نظر تنظیم قرارداد استاندارد شدن و همگن شدن دستخوش تحول قرار گرفته است. اصولا روزنامه نگاری به شیوه ای خاص به وسیله قشری معین از مردم صورت می گیرد در حالی که وبلاگ نویسان اساسا اینگونه سنت را به دست فراموشی می سپارند. در ضمن باتوجه به شخصیت و مخاطبین روی خط اینترنت نوعی تعامل با خوانندگان به وجود می آید که با هر رسانه قابل مقایسه دیگری از نظر چاپی ارتباط دو سویه آن به مراتب شدیدتر و شخصی تر است. اکنون این پرسش مطرح شده است که آیا وب لاگ نویسان جزو روزنامه نگاران به حساب می آیند و آیا وبلاگ ها جایگزین روزنامه ها خواهند شد؟
پاسخ این پرسش ها مثبت ارزیابی شده و آمده است که روزنامه نگاری از بسیاری جهات از وبلاگ نویسی تاثیر خواهد پذیرفت. به نوشته این بولتن پس از یک پذیرش گام به گام و آهسته وبلاگ ها سازمان های خبری اکنون در شرف پذیرش شکل آن هستند. خبرنگاران می توانند پیوندهای دائمی مرتبط با سایت های جالب توجه را گردآوری کنند و گزارش های ویژه و وقایع جالبی را که لزوما به روزنامه تعلق ندارند به محیط بیرون از سازمان رسانه ای خود تحویل دهند و خوانندگان هم اندیش خاصی را به خود جلب کنند. این مقاله در ویژگی های مثبت دیگر وبلاگ نویسی می نویسد می توان ده ها هزار ستون نویس بالقوه را پیدا کرد که تحت تاثیر شوق و شور فردی مطالبی را به رایگان در وبلاگ به رشته تحریر در می آورند. به نوشته نویسنده این مقاله شاید بهترین ویژگی پدیده وبلاگ نویسی که در عرصه روزنامه نگاری یافت نمی شود سرگرم کنندگی آن است زیرا ما هیچ گاه مطالب نویسنده ای را به یاد نمی آوریم که از خواندن مطلب او در روزنامه این تصور را کرده باشیم که او قصد سرگرم کردن ما را دارد.
● تهران پایتخت وبلاگرها
در همین حال یک کارشناس نرم افزار که در عین حال وبلاگ نویس است درباره تاریخچه وبلاگ نویسی در ایران می گوید: آغاز این پدیده در کشور ما به دو سال پیش بر می گردد که اندکی پس از شکل گیری وبلاگ نویسی در آمریکاست. محمدرضا طاهری افزود: هنگامی که مشکل تولید صفحات فارسی اینترنتی با بحث یونی کد رفع شد وبلاگ نویسی در ایران شکل گرفت. به گفته وی ایران نسبت به جوامع دیگر با پدیده وبلاگ به شکل عمومی تری برخورد کرده است به طوری که کاربران وبلاگ نویسی فارسی طیف گسترده ای از افراد جامعه را در بر می گیرند.
طاهری گفت: به تدریج کسانی که متخصص در زمینه صفحات وب نبودند نیز توانستند برای خود وبلاگ داشته باشند و وبلاگ نویسی در ایران اشاعه یافت. به گفته وی سایت بلاگر یکی از نخستین وبلاگ های فارسی بود که خدمات رایگان ارایه می داد تا آنکه یک سال پس از آن سایت پرشین بلاگ از سوی ۴ جوان ایرانی ایجاد شد و به این ترتیب سرویس دهنده رایگان فارسی شکل گرفت.
وی گفت : سایت پرشین بلاگ خدمات وبلاگ ارایه می داد اما با این تفاوت که کلیه صفحات و بخش مدیریت وبلاگ فارسی شده بود و این موضوع موجب گسترش وبلاگ نویس فارسی در ایران شد. طاهری گفت: سپس سرویس بلاگ اسکای درست شد که به علت مشکلات مالی و تکنیکی هنوز هم نتوانسته با قدرت پرشین بلاگ در عرصه وبلاگ نویسی فارسی عمل کند. وی افزود: موضوع مطرح در وبلاگ ها روزنویسی است.وبلاگ برای روزنویسی و بیان مسایلی که فرد هر روز با آن درگیر است یا در اینترنت به آن بر می خورد ایجاد شد و حرف ها و مشغله های ذهنی فرد و بلاگ نویس وبلاگ ها را ادبی، سیاسی و حتی علمی کرد. طاهری درباره موضوع کنترل و نظارت بر وبلاگ ها در ایران گفت: در مرحله ایجاد وبلاگ نظارتی اعمال نمی شود اما معمولا دستگاه نظارتی نظر خود را بر وبلاگ های معروف معطوف می کند و اگر عملکرد وبلاگ مورد نظر را بر خلاف مصالح نظام یا اشاعه دهنده فساد تشخیص دهد ، آن وبلاگ را مسدود می کند. وی افزود: مسدود شدن وبلاگ فارسی از سوی تیم کنترل و نظارت تابع هیچ گونه قانون و قاعده مشخصی نیست. در واقع اغلب وبلاگ های ایرانی از طریق سرویس دهنده شان مسدود می شوند و در مورد وبلاگ هایی که آدرس های مستقل دارند مخابرات یا سرویس اینترنت دایالاب از طریق فیلترینگ عمل می کنند. داریوش بلادی وبلاگ نویس و کارشناس این حوزه نیز درباره پدیده وبلاگ نویسی در ایران معتقد است ، ایران از نظر وبلاگ نویسی در رتبه سوم جهان بعد از آمریکا و کویت قرار دارد و بر مبنای آمارهایی که بلاگ دات کام اعلام می کند وبلاگ های فارسی در دنیا مقام سوم را دارند و تهران لقب پایتخت وبلاگ دنیا را به خود اختصاص داده است. این در حالیست که وبلاگرها از نظر امنیتی با مشکل مواجه اند زیرا وبلاگ نویس به خاطر متمرکز شدن بر روی مسایل روز، فعال بودن و مخاطب زیاد داشتن مورد کنترل قرار می گیرد.
وی وبلاگ را برزخ وبلاگر میان دنیای مجازی و دنیای حقیقی توصیف کرد و افزود: بسیاری از وبلاگ نویسان مایل نیستند از دنیای وبلاگ بیرون بیایند و در دنیای واقعی با دیگران تماس بگیرند این افراد در قرارهای عمومی بلاگرها نیز شرکت نمی کنند.
بلادی گفت: موضوع وبلاگ های فارسی در ایران واکنش وبلاگ نویس به مسایل روز است و در وبلاگ ها هزاران نوع نگاه و طرز تلقی را می توان مشاهده کرد. وی در مورد وبلاگ نویسان خارج از ایران گفت: وبلاگ های غیرفارسی بیشتر شخصی نویسی مسایل روزانه فرد است و به وبلاگ به عنوان دفتر خاطرات نگاه می کنند اما در وبلاگ های فارسی بازتاب مسایل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه را می توان دید. سعید طباطبایی دیگر کارشناس این حوزه هم گفت: آمار مشخصی درباره تعداد وبلاگ نویسان فارسی موجود نیست و سیستمی برای آمارگیری وبلاگ های فعال و مشخص وجود ندارد اما حدس می زنم بیش از یک میلیون وبلاگ فارسی داشته باشیم. به گفته وی وبلاگ های فارسی شامل موضوعات سیاسی، فرهنگی، ادبی، ورزشی و اجتماعی است و بیشترین وبلاگ ها به حوزه نویسندگی اختصاص دارد. وی گفت: وبلاگ یک دفترچه یادداشت به شکل آن لاین است که دیگران هم می توانند آن را بخوانند. طباطبایی افزود: سه سیستم پشتیبانی و سرویس دهنده پرشین بلاگ، پرشین اسکای و پرشین استود برای وبلاگ نویس در شبکه وجود دارد که سرویس دومن و هاست را به طور رایگان ارایه می کنند و یک سری سرویس دهندگان نیز هستند که خدمات به زبان فارسی ارایه نمی دهند ولی امکان فارسی سازی آنها وجود دارد. سیستم های پشتیبانی پرشین اسکای و پرشین استود به شکل رسمی در ایران حضور دارند و به خاطر ارایه برخی آزادی ها و رایگان بودن مورد استقبال برخی وبلاگ نویسان ایرانی قرار گرفته اند.این در حالیست که وبلا گ نویسان حرفه ای در ایران آدرس اینترنتی مستقلی دارند و وابسته به سرویس دهنده ها نیستند.

http://bashari.blogfa.com/