یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

مواظب‌ چشم‌ هایتان‌ باشید


مواظب‌ چشم‌ هایتان‌ باشید
● تاثیر كامپیوتر و اینترنت‌ بر كودكان‌ و نوجوانان‌
فناوری‌ كامپیوتر بطور وسیع‌ در جامعه‌ گسترش‌ پیدا كرده‌ است‌ و با تمامی‌ جنبه‌های‌ زندگی‌ از مدرسه‌ تا محل‌ كار، خدمات‌ بانكی‌، خرید و فروش‌، پرداخت‌ مالیات‌ و حتی‌ رای‌ گیری‌ تلفیق‌ شده‌ است‌. مهمترین‌ تغییراتی‌ كه‌ این‌ فناوری‌ به‌ وجود آورده‌ بوسیله‌ مارشال‌ مك‌ لوهان‌ در یك‌ عبارت‌ خلاصه‌ شده‌ است‌ و آن‌ تبدیل‌ جهان‌ به‌ یك‌ دهكده‌ جهانی‌ است‌.
بدین‌ معنا كه‌ مردم‌ نقاط‌ مختلف‌ در كشورهای‌ سراسر كره‌ زمین‌ به‌ مثابه‌ یك‌ دهكده‌ امكان‌ برقراری‌ ارتباط‌ با یكدیگر و اطلاع‌ از اخبار و رویدادهای‌ جهانی‌ را دارند. امروزه‌ این‌ فناوری‌ نقش‌ مهمی‌ در زندگی‌ كودكان‌ ایفا می‌كند واین‌ نقش‌ بسرعت‌ در حال‌ افزایش‌ است‌. بطوری‌ كه‌ تعداد كودكان‌ ۱۷ـ۲ سال‌ كه‌ كامپیوتر را در منزل‌ استفاده‌ می‌كنند از ۴۸ درصد در سال‌ ۱۹۹۶ به‌۷۰ درصد در سال‌ ۲۰۰۰ صعود كرده‌ است‌. استفاده‌ از اینترنت‌ نیز از ۱۵ درصد به‌ ۵۲ درصد دراین‌ دوره‌ ۵ ساله‌ افزایش‌ پیدا كرده‌ است‌.
سرعت‌ انتشار اینترنت‌ ۹ برابر سریعتر از رادیو، ۴ برابر سریعتر از كامپیوترهای‌ شخصی‌ و سه‌ برابر سریعتر از تلویزیون‌ بوده‌ است‌. تحقیقات‌ دلالت‌ دارد كه‌ ۱۴۹ میلیون‌ نفر در سراسر دنیا به‌ شبكه‌ اینترنت‌ مرتبط‌ هستند كه‌ به‌ میزان‌ ۱۲ درصد در هر ماه‌ افزایش‌ پیدا می‌كند. بررسی‌های‌ آماری‌ در سال‌ ۲۰۰۰ بیانگر این‌ مطلب‌ است‌ كه‌ كودكان‌ سن‌ ۷۲ سال‌ بطور متوسط‌ ۳۴ دقیقه‌ در روز از كامپیوتر استفاده‌ می‌كنند كه‌ این‌ زمان‌ با افزایش‌ سن‌ طولانی‌ تر می‌شود(۵ـ۲ سالگی‌ ۲۷ دقیقه‌ در روز، ۱۱ـ۶ سالگی‌ ۴۹ دقیقه‌ در روز ۱۷ـ۱۲ سالگی‌ ۶۳ دقیقه‌ در روز) .
بطور متوسط‌ كودكان‌ امریكایی‌ ۳۱ ساعت‌ درروز از كامپیوتر برای‌ انجام‌ تكالیف‌ مدرسه‌، صحبت‌ با دوستان‌ بطور آن‌ لاین‌ و بازی‌ كردن‌ استفاده‌ می‌كنند. ۹۰ درصد كودكان‌ سن‌ مدرسه‌ در این‌ كشور به‌ كامپیوتر دسترسی‌ دارند.
كشور ما از نظر بهره‌ مندی‌ از اینترنت‌ در بین‌ ۱۷۸ كشور جهان‌ رتبه‌ ۸۷ را دارد كه‌ بر اساس‌ طبقه‌ بندی‌ اتحادیه‌ جهانی‌ مخابرات‌ جزو كشورهای‌ متوسط‌ به‌ شمار می‌رود. ۳۵ درصد استفاده‌ كنندگان‌ اینترنت‌ را قشر جوان‌ تشكیل‌ می‌دهند و میانگین‌ صرف‌ شده‌ برای‌ اینترنت‌ ۵۲ دقیقه‌ در هفته‌ بوده‌ است‌.اما آیا فناوری‌ كامپیوتر زندگی‌ كودكان‌ را بهبود می‌بخشد؟ از آنجایی‌ كه‌ كامپیوتر در همه‌ جای‌ زندگی‌ حاضر است‌، مهم‌ است‌ كه‌ بفهمیم‌ چگونه‌ این‌ تكنولوژی‌ می‌تواند رشد و تكامل‌ كودكان‌ را بهبود ببخشد یا منحرف‌ كند.
● روش‌ كار
با استفاده‌ از تایپ‌ كلمات‌ كلیدی‌ در قسمت‌ جست‌وجوی‌ سایتهای‌Yahoo و Google ونیز مطالعه‌ كتب‌ موجود در كتابخانه‌ ، مطالب‌ مربوط‌ به‌ تاثیر اینترنت‌ بر كودكان‌ ونوجوانان‌ كه‌ معتبر بوده‌ و قبلا در مجلات‌ و كتب‌ چاپ‌ شده‌ بود جمع‌ آوری‌ شده‌ و به‌ صورت‌ مقاله‌ تدوینی‌ حاضر جمع‌ بندی‌ و خلاصه‌ گردید.
● محتوا
علی‌ رغم‌ جنبه‌های‌ مثبت‌ از قبیل‌ جنبه‌های‌ آموزشی‌ و ارایه‌ خدمات‌ ارتباطی‌... رایانه‌ و اینترنت‌ جنبه‌های‌ منفی‌ نیز دارند. استفاده‌ كنترل‌ نشده‌ از كامپیوتر بویژه‌ وقتی‌ با دیگر فناوری‌ها از قبیل‌ تلویزیون‌ همراه‌ باشد كودك‌ را در معرض‌ خطر اثرات‌ مضر آن‌ بر تكامل‌ فیزیكی‌، اجتماعی‌ و روانی‌ قرار می‌دهد. فعالیت‌ فیزیكی‌ و تعاملات‌ اجتماعی‌ برای‌ سلامت‌ و خلاقیت‌ كودك‌ ضروری‌ است‌ در حالی‌ كه‌ اگر كودك‌ مدت‌ زمان‌ زیادی‌ را در مقابل‌ صفحه‌ كامپیوتر بگذراند او را از ورزش‌ و دیگر فعالیت‌های‌ كه‌ برای‌ تكامل‌ وی‌ مفید است‌ بی‌بهره‌ می‌كند.
به‌ علاوه‌ كودكان‌ ممكن‌ است‌ در معرض‌ محتویات‌ خشن‌ و جنسی‌ كه‌ در حد سن‌ آنها نیست‌ قرار گیرند. دسترسی‌ به‌ چنین‌ مطالبی‌ ممكن‌ است‌ كاملا تصادفی‌ یا عمدی‌ باشد. هر دو این‌ طریق‌ دستیابی‌ مورد توجه‌ متخصصان‌ بوده‌ است‌ و هشدارهای‌ مكرر داده‌ شده‌ كه‌ صدمات‌ بهداشت‌ روانی‌ از طریق‌ این‌ گونه‌ برنامه‌ها به‌ كودكان‌ و نوجوانان‌ بویژه‌ در ایجاد مسائلی‌ مانند انحرافات‌ جنسی‌، خشونت‌، اعتیاد، رفتارهای‌ ضد اجتماعی‌، سست‌ شدن‌ مبانی‌ خانواده‌، اشاعه‌ جرم‌ و جنایت‌ در طیف‌ وسیع‌ در بسیاری‌ موارد جبران‌ ناپذیر است‌. این‌ مشكلات‌ را می‌توان‌ در سه‌ گروه‌ فیزیكی‌، اجتماعی‌ و روانی‌ طبقه‌ بندی‌ نمود كه‌ در ذیل‌ به‌ شرح‌ آنها می‌پردازیم‌.
● مشكلات‌ جسمی‌؛ مشكلات‌ بینایی‌
به‌ اعتقاد پزشكان‌ كودكانی‌ كه‌ به‌ مدت‌ طولانی‌ از كامپیوتر استفاده‌ می‌كنند در معرض‌ خطر نزدیك‌ بینی‌ قرار می‌گیرند. اگرچه‌ ۷۰ درصد بزرگسالانی‌ كه‌ به‌ دلیل‌ نگاه‌ ممتد به‌ صفحه‌ مانیتور و كار طولانی‌ مدت‌ با كامپیوتر به‌ علایم‌ سندرم‌ بینایی‌ كامپیوتر مبتلا هستند تحقیقات‌ نشان‌ داده‌ است‌ كه‌ كودكان‌ بدلایل‌ ذیل‌ برای‌ ابتلا به‌ این‌ سندرم‌ مستعدتر هستند:
▪ عدم‌ توجه‌ به‌ مسائل‌ بهداشتی‌ و سلامت‌ خود. ممكن‌ است‌ ساعتها در مقابل‌ صفحه‌ كامپیوتر بنشینند و بر آن‌ تمركز كنند.
▪ عدم‌ بیان‌ مشكلات‌ بینایی‌ توسط‌ كودكان‌ و نادیده‌ گرفتن‌ آنها.
▪ ایستگاههای‌ كاری‌ كامپیوتر اغلب‌ متناسب‌ با وضعیت‌ بالغین‌ طراحی‌ می‌شود و برای‌ كودكان‌ مناسب‌ نمی‌ باشد.
● برای‌ پیشیگری‌ از سندرم‌ بینایی‌ كامپیوتر در كودكان‌ باید:
قبل‌ از شروع‌ مدرسه‌ معاینه‌ كاملی‌ از چشم‌ كودكان‌ از نظر دید نقاط‌ دور و نزدیك‌ صورت‌ گیرد.
ایستگاههای‌ كاری‌ كامپیوتر متناسب‌ با وضیعت‌ كودكان‌ طراحی‌ شود.
فاصله‌ بین‌ مانیتور و چشم‌ كودك‌ ۲۸ـ۱۸ اینچ‌ توصیه‌ می‌شود. فاصله‌ كمتر از ۱۸ اینچ‌ برای‌ كودكان‌ مضر است‌.
والدین‌ باید از رفتارهای‌ كه‌ بر مشكلات‌ چشمی‌ دلالت‌ می‌كند آگاه‌ باشند از قبیل‌ قرمزی‌ چشم‌، مالش‌ مكرر چشمها، سردرد، پوزیشن‌های‌ غیر معمول‌، شكایت‌ از تاری‌ دید و خستگی‌ چشم‌.
استفاده‌ از پوششهای‌ مخصوص‌ صفحه‌ كامپیوتر.
● صدمات‌ سیستم‌ اسكلتی‌:
مشكلات‌ نواحی‌ مچ‌، گردن‌ و پشت‌، كودكانی‌ را كه‌ طولانی‌ مدت‌ از كامپیوتر استفاده‌ می‌كنند، تهدید می‌كند. این‌ مشكل‌ با وضعیت‌ قرارگیری‌ كودك‌ در حین‌ كار با كامپیوتر در ارتباط‌ است‌. برای‌ پیشگیری‌ از این‌ صدمات‌:
۱) وضعیت‌ صحیح‌ قسمت‌ فوقانی‌ بدن‌ در حین‌ كار با كامپیوتر حفظ‌ شود:
▪ پشت‌ بوسیله‌ صندلی‌ حمایت‌ شود.
▪ در حین‌ نشستن‌ بر روی‌ صندلی‌ نباید بر عقب‌ زانوها فشار وارد شود.
▪ پاها روی‌ سطحی‌ محكم (كف‌ زمین‌ یا بر روی‌ سطح‌ شیب‌ دار) قرار گیرد .
▪ سر بر روی‌ گردن‌ متعادل‌ باشد.
▪ زاویه‌ بین‌ ساقه‌ پا و ران‌ بیش‌ از ۹۰ درجه‌ باشد.
▪ مچ‌ بطور خنثی‌ قرار گیرد (زاویه‌ كمتر از ۱۵ درجه‌).
۲) یك‌ محل‌ كار نرمال‌ طراحی‌ شود. فضایی‌ كه‌ كودك‌ بتواند به‌ آن‌ دسترسی‌ پیدا كند. به‌ راحتی‌ بنشیند بدون‌ اینكه‌ بدنش‌ را بطور نامتناسب‌ خم‌ كند یا بپیچاند.
۳) وضیعت‌ صفحه‌ كامپیوتر را چك‌ كنید. صفحه‌ كامپیوتر طوری‌ قرار گیرد كه‌ كودك‌ بدون‌ اینكه‌ گردنش‌ را به‌ عقب‌ و جلو خم‌ كند آنرا به‌ راحتی‌ ببیند.
۴) وجود تجهیزات‌ مناسب‌ در محل‌ كار: صندلی‌ راحت‌میز ثابت‌ صفحه‌ كلید سطح‌ پایین‌ با شیب‌ منفی‌ موس‌ در سایز مناسب‌ برای‌ كودك‌.
۵) صفحه‌مانیتور عاری‌ از گرد و غبار باشد و نور كافی‌ موجود باشد.
۶) مدت‌ زمان‌ استفاده‌ از كامپیوتر كنترل‌ شود. زیرا صدمات‌ فیزیكی‌ با طول‌ مدت‌ استفاده‌ از كامپیوتر در ارتباط‌ است‌.
● چاقی‌
كودكانی‌ كه‌ مدت‌ طولانی‌ در مقابل‌ كامپیوتر می‌نشینند، فعالیتهایشان‌ از فعالیتهای‌ مورد نیاز سلامتی‌(از قبیل‌ ورزش‌) دور می‌شود در نتیجه‌ خطر چاقی‌ افزایش‌ پیدا می‌كند. برای‌ به‌ حداقل‌ رساندن‌ خطر چاقی‌ توصیه‌ می‌شود كه‌ مدت‌ استفاده‌ از كامپیوتر به‌ ۲۱ ساعت‌ در روز محدود و بر فعالیتهای‌ از قبیل‌ ورزش‌ تاكید شود.
● تشنج‌ اپیلپتیك‌: تشنج‌ بطور اوایه‌ بوسیله‌ شكل‌ خاصی‌ از اپی‌ لپسی‌ ایجاد می‌شود. اپی‌ لپسی‌ حساس‌ به‌ نور زمانی‌ ایجاد می‌شود كه‌ كودك‌ حساسیت‌ بالایی‌ به‌ نورهای‌ لرزان‌ دارد در این‌ حالت‌ زمانی‌ كه‌ در مقابل‌ نورهای‌ درخشان‌ كامپیوتر و فلاش‌های‌ ناشی‌ از بازی‌های‌ رایانه‌یی‌ قرار می‌گیرد تشنج‌ آغاز می‌شود. علایم‌ متنوع‌ می‌باشد كه‌ شامل‌ سردرد، تغییر در میدان‌ بینایی‌، سرگیجه‌، گیجی‌، كاهش‌ آگاهی‌ و تشنج‌ می‌باشد. به‌ محض‌ توقف‌ استفاده‌ كامپیوتر علایم‌ ناپدید می‌گردد.
● اثر اینترنت‌ بر مهارتهای‌ اجتماعی‌:
علی‌ رغم‌ اینكه‌ اینترنت‌ به‌ عنوان‌ یك‌ فناوری‌ شگفت‌ آور معرفی‌ شده‌ است‌ بر مهارتهای‌ اجتماعی‌ افراد اثرات‌ منفی‌ دارد. بهترین‌ راه‌ برای‌ كشف‌ خود زمانی‌ كه‌ كودك‌ در حال‌ رشد و یادگیری‌ است‌، تعامل‌ با دیگر كودكان‌ می‌باشد.
یادگیری‌ از طریق‌ تجربه‌ و تحریك‌ حسها اتفاق‌ می‌افتد،كه‌ زمانی‌ كه‌ كودك‌ از كامپیوتر استفاده‌ می‌كند كمتر اتفاق‌ می‌افتد. كلیك‌ كردن‌ بر موس‌ و بازیهای‌ رایانه‌یی‌ پیشرفت‌ مناسب‌ مهارتهای‌ اجتماعی‌ كودك‌ را به‌ تاخیر می‌اندازد. زمانی‌ كه‌ كودك‌ به‌ اینترنت‌ معتاد شد، انگیزه‌ اش‌ برای‌ تعامل‌ با دیگران‌ كم‌ می‌شود كه‌ خود اثرات‌ منفی‌ بر ارتباط‌ شخصی‌ و تعاملات‌ اجتماعی‌ دارد.
مطالعات‌ اخیرنشان‌ می‌دهد كه‌ استفاده‌ از اینترنت‌ سبب‌ ایجاد احساس‌ بدبختی‌، تنهایی‌ و بطوركلی‌ كاهش‌ سلامت‌ روانی‌ می‌شود. اشخاصی‌ كه‌ از اینترنت‌ بیشتر استفاده‌ می‌كنند دوستی‌ها را كمتر حفظ‌ كرده‌، زمان‌ كمتری‌ با خانواده‌ صحبت‌ می‌كنند، استرس‌های‌ بیشتری‌ را تجربه‌ كرده‌ اند و احساس‌ تنهایی‌ و افسردگی‌ می‌كنند.
● اینترنت‌ و خانواده‌
اینترنت‌ امروزه‌ جایگاه‌ ویژه‌یی‌ در ساختار زندگی‌ خانواده‌ها پیدا كرده‌ است‌ و كامپیوتر به‌ عنوان‌ یك‌ وسیله‌ اما با كاربردی‌ متفاوت‌ تر ، متنوع‌ تر و شخصی‌ تر وارد خانه‌ شده‌ و عرصه‌ زندگی‌ اجتماعی‌ را دچار تغییر و تحول‌ نموده‌ و روابط‌ اجتماعی‌ جدیدی‌ با ویژگیهای‌ نوین‌ در جامعه‌ حاكم‌ می‌سازد.
دلیل‌ اصلی‌ خانواده‌ها از خرید كامپیوترو ارتباط‌ با شبكه‌ اینترنت‌ در منزل‌ آموزش‌ می‌باشد. والدین‌ اعتقاد دارند كه‌ این‌ ابزار نگرش‌ كودك‌ را به‌ مدرسه‌ بهبود می‌بخشد.
اما با گسترش‌ سریع‌ استفاده‌ از این‌ فناوری‌ سوال‌ مهمی‌ كه‌ ایجاد می‌شود تاثیر آن‌ بر ارتباطات‌ بین‌ اعضای‌ خانواده‌ است‌. استفاده‌ از اینترنت‌ به‌ چند دلیل‌ بر روابط‌ خانواده‌ تاثیر می‌گذارد:
استفاده‌ از اینترنت‌ یك‌ فعالیت‌ زمانگیر است‌ پس‌ می‌تواند مدت‌ تعامل‌ كودك‌ با خانواده‌ اش‌ را كاهش‌ دهد. زمان‌ اختصاص‌ داده‌ شده‌ برای‌ تعامل‌ با یكدیگر پیش‌ شرط‌ ارتباط‌ با كیفیت‌ می‌باشد. در یك‌ مطالعه‌ ۵۰ درصد خانواده‌ها بیان‌ كردند كه‌ مدت‌ زمانی‌ كه‌ آنلاین‌ هستند كمتر باهم‌ صحبت‌ می‌كنند و ۴۱ درصد موافق‌ یادگیری‌ رفتارهای‌ ضد اجتماعی‌ در این‌ مدت‌ بودند.
اینترنت‌ كشمكش‌های‌ جدیدی‌ را در خانواده‌ ایجاد می‌كند. وجود فقط‌ یك‌ كامپیوتر در منزل‌ رقابتی‌ بین‌ كودك‌ و والدین‌ برای‌ استفاده‌ از كامپیوتر ایجاد می‌كند كه‌ گاهی‌ سبب‌ كشمكش‌ می‌شود.
استفاده‌ از صفحات‌ وبی‌ كه‌ از نظر محتویات‌ متناسب‌ سن‌ كودك‌ نمی‌ باشد سبب‌ بحث‌ و كشمكش‌ بین‌ والدین‌ و كودكان‌ می‌شود.
گاهی‌ كشمكش‌ ناشی‌ از دستیابی‌ كودكان‌ به‌ اطلاعات‌ خصوصی‌ والدین‌ می‌باشد.
والدین‌ نگران‌ هستند كه‌ اینترنت‌ كودك‌ را از سایر فعالیتها منحرف‌ كند و همچنین‌ اثر ایزوله‌ كننده‌یی‌ بر او داشته‌ باشد.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید