درباره داوود اصفهانیان

ـ داوود اصفهانیان
ـ استاد دانشگاه، محقق و تاریخ پژوه
ـ متولد ۱۳۲۱ شهر تبریز
ـ اخذ دیپلم طبیعی سال ۱۳۴۰
ـ اخذ مدرك كارشناسی در رشته تاریخ و جغرافیا دانشكده تبریز ۱۳۴۳
ـ فوق لیسانس تاریخ از دانشگاه آنكارا ۱۳۴۵
ـ دریافت مدرك دكترا از دانشگاه كمبریج انگلستان ۱۳۴۷
ـ تدریس در دانشگاه اصفهان از سال (۱۳۶۶ ـ ۱۳۴۷)
ـ تدریس در دانشگاه كمبریج (۱۳۵۴)
ـ تدریس در دانشگاه تبریز در گروه تاریخ (۱۳۸۲ـ۱۳۶۶)
ـ دریافت درجه دانشیاری در سال ۱۳۵۶ و سپس استادی
ـ بهره گیری از حضور استادانی چون: انور ضیاءكارال، پیتراوری، راجر موروین میسوری، دكتر احمد تاجبخش، مرحوم دكتر سجادیه و ...
ـ عضو كنفرانس سالانه اتحادیه خاورشناسان آمریكای شمالی MESA
ـ عضویت و شركت در پنجمین كنگره بین المللی خودشناسان در اولان مغولستان LAMS
ـ عضو آكادمی علوم جمهوری مغولستان
▪ آثار در دو زمینه تألیف و ترجمه:
ـ تألیف: تاریخ سیاسی عمومی، سیری در تاریخ فرهنگ ایران (تألیف به اتفاق همكاران) و تحولات اروپایی در عصر رنسانس
ـ ترجمه: كرونولوژی مختصر جهان اسلام، تاریخ دولت خوارزمشاهیان.
چاپ مقاله هایی در زمینه تاریخ فرهنگ و هنر بعد از اسلام در مجلات یغما، آینده، وحید و...
تاریخ هر ملت آینه تمام نمای فرهنگ آن سرزمین است. محققان و تاریخ پژوهان هركدام تا حد توان سعی در ثبت وقایع و مسائل مهم دارند تا با ترجمه و تألیف آثار تاریخی فرهنگ آن سرزمین به نحو صحیح به دیگران نشان دهند.
تاریخ شناسان از دل قرون با مخاطبانشان صحبت می كنند، گاه از فرهنگ سومریان می گویند، گاه از خوارزمشاهیان و گاهی هم از تاریخ بعد از اسلام.
غور و تفحص در تاریخ بعد از اسلام یكی از رشته های مهم و تأثیرگذاری است كه در شناسایی فرهنگ مسلمانان می توان از آن كمك گرفت.
دكتر داوود اصفهانیان نیز یكی از چهره های سرشناس و تأثیرگذار در شناسایی تاریخ بعد از اسلام به ایرانیان و دیگر اقوام است. او عاشقانه به تاریخ بعد از اسلام علاقه مند است و با صبر و حوصله، تمام توان خود را در شناسایی این مفهوم گسترده صرف كرده است.
ژرف اندیشی و رعایت اصول تاریخ نگاری در آثار او باعث شده كتاب هایش تجدید چاپ شوند و بیشتر دانشجویان تاریخ با نام و كتاب های اصفهانیان آشنا باشند.
داوود اصفهانیان از آن جمله استادانی است كه علاوه بر تألیف و ترجمه، مدرس توانایی است كه دانشجویان بسیاری از محضر او بهره برده اند.
او با حضور مداوم در كنگره ها و ارائه مقاله های متعدد در جهت پیشبرد و شناسایی تاریخ بعد از اسلام بسیار تلاش كرده است.
داوود اصفهانیان در سال ۱۳۲۱ در شهر تبریز دیده به جهان گشود. پدربزرگش تاجری تبریزی بود و با اصفهان تجارت داشت.
پدرش در اصفهان به دنیا آمد و از این رو به اصفهانیان مشهور است. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه پرورش و متوسطه را در دبیرستان فردوسی تبریز به پایان رساند.
عشق و علاقه وافری كه به تاریخ و جغرافیا داشت باعث شد در سال ۱۳۴۰ وارد دانشگاه شود و این رشته را ادامه دهد.
در سال ۱۳۴۳ توانست با موفقیت مدرك كارشناسی رشته تاریخ و جغرافیا را كسب كند.برای گذراندن دوره فوق لیسانس راهی انگلستان شد و توانست از دانشگاه كمبریج مدرك كارشناسی ارشد رشته تاریخ را دریافت كند.
در سال ۱۳۴۵ پایان نامه خود را با عنوان «تأثیر استقلال متحده آمریكا در جریانات هم عصر اروپا» ارائه داد و مستقیماً در دانشگاه آنكارا مشغول به تحصیل شد و در سال ۱۳۴۷ مدرك دكتری را دریافت كرد و رساله ای با عنوان «ایران در جنگ جهانی اول (۱۹۱۸ـ۱۹۱۴) را در همان دانشگاه ارائه داد.
در سال ۱۳۵۱ نیز یك دوره ۶ ماهه را در انگلستان در دانشگاه كمبریج گذراند و درسال های ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵ با استفاده از فرصت های مطالعاتی یكسال در دانشگاه تورنتو كانادا به مطالعه و تحقیق و تدریس پرداخت.
در دانشگاه كمبریج توانست از حضور استادان برجسته بهره بگیرد كه می توان به استاد « پیتر اوری » اشاره كرد.
«تأثیر استقلال متحده آمریكا در جریانات هم عصر اروپا» عنوان پایان نامه كارشناسی ارشد دكتر داوود اصفهانیان، شامل نكات برجسته و مهمی است كه بعد از انقلاب كبیر فرانسه، مناطق خاصی را تحت تأثیر قرار داده است. استقلال ایالات متحده آمریكا یك موضوع مهم است. نظریات تئوری فلسفی و سیاسی فرانسه توانسته در استقلال ایالات متحده آمریكا بسیار مؤثر واقع شود. انقلاب كبیر فرانسه واقعه مهمی است كه در رأس این انقلاب افرادی دیده می شوند كه بعدها در استقلال آمریكا نقش به سزایی داشته اند.
داوود اصفهانیان در محضر استادان نامی چون دكتر خانبابیانی، دكتر احمد تاجبخش، مرحوم دكتر سجادیه و دكتر منوچهر مرتضوی كسب علم كرده است.
دكتر اصفهانیان پس از بازگشت از تركیه در گروه تاریخ و ایران شناسی دانشگاه اصفهان از سال ۱۳۴۷ با رشته استادیاری مشغول به تدریس شد و تاكنون در دانشگاه های اصفهان و تبریز به تدریس پرداخته است. او در دانشگاه سمت های مختلفی داشته، دو دوره مدیر گروه تاریخ در اصفهان بوده است و مدیر گروه تاریخ در تبریز، عضو كمیسیون ارتقا، عضو شورای دانشگاه و ...
تدریس در دانشگاه تورنتو ،۱۳۵۴ عضو كنفرانس سالانه اتحادیه خاورشناسان آمریكای شمالی (MESA) ،۱۳۵۴ دانشیاری در سال ،۱۳۵۶ عضویت در پنجمین كنگره بین المللی خودشناسان (LAMS) در مغولستان، عضو آكادمی علوم جمهوری مغولستان و استادی در دانشگاه تبریز.
دكتر اصفهانیان در كنار فعالیت های تحصیلی اش در دانشگاه اصفهان دوره خدمت وظیفه عمومی را گذراند، در انگلستان نیز همزمان با تدریس در دانشگاه كمبریج مشغول تحقیق بوده است و این حس تحقیق و كنكاش، تاكنون او را همچون دانشجویی تشنه، در كشف مجهولات تاریخ به خصوص تاریخ بعد از اسلام یاری كرده است.
او با احاطه به تاریخ پس از اسلام، مشتاقانه اهمیت این بخش از تاریخ را به دانشجویان توضیح می دهد و با دیدی نافذ آن ها را در ارائه تحقیقات كمك می كند.
می توان گفت بیشتر فارغ التحصیلان رشته تاریخ از دانشگاه اصفهان بین سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۶۴ و نیز دانشجویان رشته تاریخ در دانشگاه تبریز از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۲ از شاگردان دكتر اصفهانیان به شمار می روند.
آثار دكتر داوود اصفهانیان در دو زمینه تألیف و ترجمه است در زمینه تألیف می توان به: «تاریخ سیاسی عمومی»، «سیری در تاریخ فرهنگ ایران» و «تحولات اروپایی در عصر رنسانس» اشاره كرد و در زمینه ترجمه به : «كرونولوژی مختصر جهان اسلام تألیف پروفسور یكتین» و «تاریخ دولت خوارزمشاهیان» اشاره كرد.
«كرونولوژی مختصر جهان اسلام» كه دكتر داوود اصفهانیان در سال ۱۳۵۰ آن را ترجمه كرده است، شامل حوادث ظهور اسلام تا سال ۱۹۶۰ است و از آفریقا تا آسیای میانه به حوادث مهم پرداخته است.
«تاریخ سیاسی عمومی» از تألیفات وی است. این كتاب شامل سیر تحولات انقلاب كبیر فرانسه تا شروع جنگ جهانی دوم است. انقلاب فرانسه از نكات و مسائل مهم تاریخ است كه در سیر تحولات تاریخی، سیاسی و اقتصادی كشورها و مناطق همجوار بسیار اثرگذار بوده است.
در این كتاب به طور كلی حوادثی كه در اروپا و مناطقی كه تحت سیطره اروپا بوده مطرح شده است. از فصل های این كتاب می توان به بررسی روابط آمریكای شمالی و آسیا همراه با امپراتوری عثمانی، اروپا، جنگ جهانی اول و مقدمه جنگ جهانی دوم اشاره كرد.
«سیری در تاریخ فرهنگ ایران» اثر دیگری از تألیفات دكتر داوود اصفهانیان است. دراین كتاب سعی شده فرهنگ ایران از دوره باستان، از زمان عیلامی ها تا پایان سلسله پهلوی، موردبررسی قرار گیرد و به مسائلی چون فرهنگ و آموزش، دانشمندان و هنرمندان توجه خاصی شده است.
«تاریخ دولت خوارزمشاهیان» تألیف پروفسور ابراهیم قفس اوغلی از دیگر ترجمه های اصفهانیان است. این اثر تنها كتابی است كه درباره تاریخ خوارزمشاهیان به فارسی ترجمه شده است و از منابع مهم و مستقلی است كه منحصراً به دوره خوارزمشاهیان می پردازد. از فصل های مهم این كتاب می توان به چگونگی رسیدن به قدرت و سیر تكاملی دولت خوارزمشاهیان، سقوط خوارزمشاهیان، حمله مغول و ... اشاره كرد.
«تحولات اروپایی در عصر رنسانس» از جمله آثار تألیفی دكتر اصفهانیان است كه تاكنون چند بار تجدید چاپ شده است. مهم ترین مسأله در اروپا تحولات جدید است كه با اكتشافات جغرافیایی شروع می شود و به تغییر در مسائل سیاسی، علمی، هنری و سپس انقلاب های مذهبی منتهی می شود.
دكتر داوود اصفهانیان مقاله های بسیاری در زمینه تاریخ فرهنگ و هنر در نشریات داخلی مانند بررسی تاریخ، وحید، مجلات دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، هنر و مردم، آینده و نشریات خارجی به چاپ رسانده است.

زهرا طهماسبی

منبع : روزنامه ایران