ایران در مواجهه با یک پدیده نوظهور

چنان چه واژه اعتیاد را نخواهیم تنها برای انواع دود و مشتقات آن به کار بریم، بی شک ولع هردم افزون کودکان و نوجوانان به انواع بازی های خشونت بار کامپیوتری، یکی از غیر قابل کنترل ترین انواع اعتیاد در عصر مدرن است.
به گوشه و کنار شهرهایمان که بنگریم شاید بیش از کافی نت، این فضاهای گیم نت است که توجهمان را به خود جلب می کند و البته کودکان و نوجوانان ظفرمند یا مغموم حاصل از رقابت های فرساینده کامپیوتری را; کودکان و نوجوانانی که در یک فضای کاذب رقابتی نه تنها نشاط و سرزندگی خود را از دست می دهند که تاثیرات سو» روانی و اجتماعی ناشی از این فضای چند بعدی رسانه ای را نیز به روح و روان خود تحمیل می کنند. مرکز مشاوره دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد هر روز با تلفن تعداد بسیاری از معتادان بازی های آنلاین روبه رو است که به دلیل ناکامی در این بازی یا هیجانات منفی دستخوش استرس، افسردگی یا خشم شده اند.
به نوشته بوستون گلاب، دکتر «مارزا هخت اورزاک» روانشناس بالینی مرکز مطالعه معتادان کامپیوتری در بیمارستان مک لین در بلمونت می گوید، بازی های آنلاین می تواند به سرعت افراد را مجذوب خود کند به ویژه که اکنون با استفاده از شبکه ارتباطی گسترده و بهره گیری از لپ تاپ ها در مکان های مختلف به راحتی می توان این بازی ها را در همه جا از کافه و قطار گرفته تا پشت میز اداره پی گرفت. گفته می شود در حدود شش و نیم میلیون نفر در سراسر جهان ماهیانه به طور متوسط پانزده دلار برای حق اشتراک بازی های آنلاین می پردازند. بسیاری از این افراد برای مدت های طولانی به بازی در یک جهان تخیلی می پردازند. به گزارش بخش خبر شبکه فن آوری اطلاعات ایران، از ایرنا، مرکز مشاوره دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد هر روز با تلفن تعداد بسیاری از معتادان بازی های آنلاین روبه رو است که به دلیل ناکامی در این بازی یا هیجانات منفی دستخوش استرس، افسردگی یا خشم شده اند. البته نباید تصور کرد که این دست آمارها تنها به جوامع دیگر تعلق دارد و ما از آن مبرا هستیم زیرا تنها کافی است حجم بالای فروشندگان دوره گرد را که هرکدامشان تعداد زیادی از این دست بازی ها را در گوشه و کنار شهرمان به فروش می رسانند را مشاهده نماییم و آن گاه به تحلیل این موضوع بپردازیم که وضعیت در کشور ما هم اتفاقا نگران کننده و هشدار دهنده است. شاید همین نگرانی هاست که مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی را واداشته است تا به عنوان یک مقام رسمی، از قابل تامل دانستن این دست آسیب های اجتماعی نوپدید در کشور ما ایران سخن بگوید. آن گونه که خبرگزاری دانشجویان ایران گزارش داده است دکتر حبیب الله مسعودی فرید، آمار جوانان و افرادی که به سوی این آسیب ها کشانده می شوند را قابل تامل دانسته و گفته است: چنین افرادی، هیچ گاه تصور نمی کنند که به این قبیل امور اعتیاد پیدا کرده باشند و حتی خانواده ها، گرایش فرزندانشان به این سمت را نوعی سرگرم شدن آنها تلقی می کنند. به گفته وی، زمانی که گرایش افراد به بازی های رایانه ای، عملکرد طبیعی زندگی آنها را تغییر داده و باعث اختلال در فعالیت های اجتماعی افراد شود، می توان گفت آنها به نوعی به این بازی ها اعتیاد پیدا کرده اند.
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی، نقش خانواده ها در مدت زمان بازی کودکان و همچنین محتوا و موضوع این بازی ها برای فرزندانشان را مهم خوانده و عنوان می کند: با نگاهی به مراکز بازی در شهر تهران می توان گفت برخی از بازی های رایانه ای کاملا کلیشه ای و خشن است.
وی با اشاره به این که سازمان بهزیستی بنا به حوزه اجرایی خود نمی تواند، فعالانه وارد این عرصه شود، گفت: بسیاری از آموزش های پیشگیرانه را می توان به صورت تلویحی و از طریق فیلم ها و کارتون ها به کودکان منتقل کرد.
به گفته مسعودی فرید، فرقه گرایی و فال بینی نیز از دیگر آسیب های اجتماعی نوپدیدی است که در برخی کشورها شایع شده است، به طوری که می توان هر روز شاهد تبلیعات فرقه های متعدد در اینترنت بود.
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی در ادامه از اجرای طرح های آموزش مهارت های زندگی و پوشش ۱۰ هزار مهد کودک در سال جاری خبر داده و تصریح می کند: ارائه چنین مهارت هایی در دبستان های داوطلب در سال گذشته، از موفقیت چشمگیری برخوردار بود که اجرای چنین طرح هایی در مدارس در کاهش هزینه های اجتماعی بسیار مثمرثمر است.
به هر حال شکی نیست که اعتیاد به بازی های رایانه ای امروزه به یکی از چالش های مهم عصر مدرن تبدیل شده است که بی توجهی به آن می تواند عواقب ناگوار فراوانی را به دنبال آورد زیرا انجمن پزشکان آمریکا AMA نیز توصیه کرده است که استفاده زیاد از اینترنت و افراط در بازی های کامپیوتری به عنوان یک اعتیاد یا بیماری معرفی شود. طبق اعلام این انجمن انزواگرایی اجتماعی درمیان کسانی که به نوعی به بازی های کامپیوتری معتاد شده اند بیشتر است. اینها همه در حالی است که نباید از محاسن اینگونه بازی ها نیز به آسانی عبور کرده و با یک چوب به طرد همه جانبه این پدیده نوظهور پرداخت زیرا بازی های کامپیوتری دریچه ورود به دنیای«آی تی» هستند و بدون شک نیاز به منطق، تجزیه و تحلیل ، دانستن قواعد بازی و به دست آوردن مهارت های حل مساله و عبور از موانع را دارند. امکانات بی نظیر صدا و تصویر و گرافیک، حل معماها و... قادر است که ذهن کاربر را به کار گیرد. علاوه بر مهارت های یادگیری و آشنایی با ریزه کاری های کاربری کامپیوترهای شخصی، بازی ها قادرند موجب رقابت و همکاری شوند و اگر به شکل مناسب و با مربی و برای رسیدن به هدف های آموزشی به کار گرفته شوند، می توانند در آموزش افراد بسیار موثر باشند.

نویسنده : پژمان موسوی

منبع : روزنامه مردم سالاری