رهایی از گودال ده ساله

وقتی سینما آزادی به صورت یک گودال در دل خیابان عباس آباد درآمده بود، بسیاری از سینماگران و سینمادوستان با دلتنگی از روزهایی می گفتند که این سینما پاتوق آنها بود و بهترین فیلم های زندگی شان را در آن دیده و خوش ترین لحظات را با دوستانشان در سینمای پرمخاطب آزادی گذرانده بودند. اما الان سینما آزادی دیگر یک گودال دلگیر نیست و امیدی است که ذره ذره ریشه آن قوی تر می شود و رشد می کند تا با ساخت آن از سوی شهرداری تهران و آغاز به کارش از ۱۲ بهمن ۸۶، همزمان با برپایی بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر دیگر همه با اندوه از این سینما یاد نکنند و آن را خانه آرزوهایی ندانند که در ۲۹ فروردین ۷۶، در عین ناباوری سوخت و نیست شد.
● شهر فرنگ می سوزد
سینما آزادی که البته در ابتدا شهر فرنگ نام داشت در سال ۱۳۴۸ در چهارراه عباس آباد، یعنی تقاطع خیابان نادرشاه و عباس آباد ساخته شد. سوم اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۸، سینما شهر فرنگ با اکران فیلم «مایرلنیک» افتتاح شد. افتتاح سینما آزادی یا شهر فرنگ، در منطقه یی از شهر که آن سال ها کمتر سالنی در آن یافت می شد، استقبال گسترده تماشاگران را به همراه داشت. این اتفاق با نمایش فیلم های به روز جهان از جمله «جنگ ستارگان» چشمگیرتر شد به گونه یی که سینما آزادی دیگر فقط یک سالن برای تماشای فیلم نبود و پاتوقی فرهنگی محسوب می شد. پس از انقلاب اسلامی سینما شهر فرنگ با عنوان سینما آزادی در سال ۱۳۵۹ تحت پوشش بنیاد مستضعفان فعالیت خود را از سر گرفت. البته در طول جنگ وضعیت فعالیت سینما آزادی نیز متزلزل می شود و در نهایت در سال ۱۳۶۹ با واگذاری آن به حوزه هنری سینما آزادی حیات پرشور خود را از سر می گیرد و دقیقاً یک سال پیش از آنکه در آتش بسوزد، با فروش ۱۵۰ میلیونی عنوان پرفروش ترین سینمای ایران را به خود اختصاص می دهد. اما شروع سال ۷۶ پایان کار سینما آزادی بود، سینمایی که دو بار در سال های ۵۵ و ۶۹ دچار آتش سوزی خفیف شده بود، بر اثر سومین آتش سوزی در ظهر روز جمعه ۲۹ فروردین ۱۳۷۶ به حفره یی در چهارراه عباس آباد تبدیل شد. دیدن حفره سینما آزادی غمی بود بر دل سینماگرانی که گاه به شکل سخنانی در سالگرد آتش سوزی سینما بروز پیدا می کرد و گاه به بخشی از فیلم کارگردانان تبدیل می شد. همان طور که فرزاد موتمن در «شب های روشن» بخشی از فیلمش را به سینما آزادی سوخته شده اختصاص داد.
این اظهارات بود که گاه منجر به خبرهایی در مورد ساخت مجدد سینما آزادی می شد. از آنجا که حوزه هنری متولی سینما آزادی بود، اغلب انتظار می رفت این بخش ساخت آن را آغاز کند اما این اتفاق رخ نداد. نبود بودجه و مسائلی از این دست همواره به عنوان دلیل از سوی حوزه هنری مطرح می شد. گاهی اوقات معاونت امور سینمایی نیز یادآوری می کرد که باید سینما آزادی ساخته شود اما کسی به عنوان مسوول معرفی نمی شد و عملاً اتفاقی نمی افتاد تا اینکه ورود محمدباقر قالیباف به شهرداری با وجود دیدگاه های فرهنگی او سرنوشت تازه یی برای گودال چهارراه عباس آباد رقم زد.ابتدا در افتتاحیه جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۸۴ بود که قالیباف گفت می خواهد سینما آزادی را به اهالی سینما بازگرداند. او به وعده خود در بهار سال ۱۳۸۵ عمل کرد. سینماگران در عصر روز چهاردهم اردیبهشت ۸۵ کنار هم جمع شدند و از سینماکانون تا چهارراه عباس آباد را به همراه شهردار پیاده آمدند تا کلنگ سینما آزادی به زمین زده شود. کلنگ زمین خورد و امیدها ذره ذره شکل گرفت که سالن از دست رفته به سینمای ایران بازگردد اما در حالی که روزشمار آزادی روز به روز کم می شد، بسیاری اظهار نگرانی می کردند که چرا نشانی از ساخت و ساز در مکان این سینمای سوخته نیست. این نگرانی ها با انتشار خبر وجود کارگاه ساختمانی مخصوص این مجموعه در خارج شهر کاهش یافت تا اینکه علاقه مندان به بازگشایی سینما آزادی شاهد شکل گیری ساختمانی بودند که براساس ماکت موجود آن قرار است مجتمعی سینمایی، تجاری و بسیار باکیفیت باشد. حالا نزدیک به یک سال و هشت ماه از آغاز ساخت این سینما می گذرد و مسوولان پروژه اعلام می کنند قرار است این مجموعه سینمایی را تحویل سینمایی ها دهند تا فیلم های جشنواره فجر را در این مجموعه نمایش دهند و شاهد تحقق آرزوهایشان باشند. اما به نظر می رسد هنوز نگرانی از نبود سینما آزادی کاملاً از بین نرفته زیرا برخی بعید می دانند ساختمان نیمه ساخته واقع در چهارراه عباس آباد تا دهه فجر یک سالن سینمای کامل شود.
● یک آرزوی بزرگ
در شرایطی که مجید شاه حسینی، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، از اضافه شدن سالن های سینما آزادی به سالن های نمایش آثار جشنواره فیلم فجر خبر می دهد و دکتر محمدباقر قالیباف نیز تاکید می کند سینما آزادی حتماً تا دهه فجر آماده بهره برداری می شود، همچنان نگرانی ها برای آماده شدن این سینما تا جشنواره فیلم فجر وجود دارد. اما سخنان اکبر تشکری نیا مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران و مجری طرح سینمای آزادی، نشان داد که شهرداری اصلاً قصد ندارد زیر وعده خود بزند. او می گوید؛ «در حال حاضر بیش از ۲۳۰ نفر در مجموعه آزادی مشغول به کار هستند تا ما سالن را با وجود سرمای زیاد هوا و تعطیلی های بسیار شهری، زودتر از زمانی که وعده داده ایم، آماده بهره برداری کنیم.» او با تاکید بر اینکه روزشمار سینما آزادی ۲۲ بهمن صفر می شود و قرار است سالن ۱۰ روز زودتر تحویل داده شود، می گوید؛ «ما در تلاش هستیم سینما آزادی حتماً برای جشنواره فجر آماده باشد و آمادگی داریم دقیقاً از روزی که وعده داده ایم سینما را به برگزارکنندگان جشنواره فجر تحویل دهیم.» او به نصب سیستم های نمایشی در سینما اشاره می کند و می گوید؛ «در حال حاضر گروهی مشغول نصب دستگاه های نمایش فیلم در سالن ها هستند. هرچند ما مردم دقیقه ۹۰ هستیم اما من به عنوان مجری طرح این پروژه قول می دهم در اولین روزی که نام سینما آزادی در جدول نمایش جشنواره فجر باشد، این سالن را در اختیار جشنواره قرار دهیم.» براساس خبرهای منتشر شده گویا سالن اصلی سینما آزادی در اختیار تماشاگران است و در ۴ سالن دیگر فیلم ها برای داوران بخش های مختلف به نمایش درمی آید.
تشکری نیا درباره تدابیری که برای رفع ترافیک منطقه چهارراه عباس آباد در نظر گرفته شده است، می گوید؛ «در مجموعه سینما آزادی با ۸۵۰ متر زمین پنج سالن سینمایی با مجموع ۱۱۰۰ صندلی ساخته شده است. سالن بزرگ ۹۰۰ صندلی دارد و ۴ سالن دیگر ۸۰ تا ۱۶۰ صندلی، برای چنین ظرفیتی در نظر داریم پارکینگی دوبرابر متراژ سینما آزادی احداث کنیم. این پارکینگ در کنار سینما که در حال حاضر کارگاه ساختمانی سینما است، احداث خواهد شد. به این شکل که پس از افتتاح سینما آزادی روزشمار برای ساخت پارکینگ آن نصب می شود.»
سینما آزادی دارای پنج سالن اصلی، شهر فرنگ، شهر قصه، شهر هنر و شهر هفتم خواهد بود. در حال حاضر پله های برقی این مجموعه نصب می شود و گروه ۲۳۰ نفره سازندگان آن مشغول کارند.
● تحقق خواسته های قدیمی
افتتاح سینما آزادی شاید برای بسیاری جان گرفتن خاطرات از یاد رفته باشد اما برای تهیه کنندگان بیشتر مفهوم افزایش تعداد سالن های نمایش را دارد.
منوچهر محمدی اقدام شهرداری را در زمینه احداث سینما آزادی بسیار ارزشمند ارزیابی می کند و می گوید؛ «اینکه شهرداری در دوره مدیریت دکتر قالیباف همت خود را بیشتر بر توسعه فضاهای فرهنگی متمرکز کرده، بسیار ارزشمند است و ساخت سینما آزادی نیز در همین راستاست که در نهایت اتفاقی بااهمیت برای سینما است.»
او با اشاره به کمبود سالن های سینما در تهران می گوید؛ «نبود سالن برای نمایش فیلم ها درد مزمن سینمای ما بوده است. اضافه شدن تعدادی سالن به آنچه در حال حاضر در اختیار داریم حداقل می تواند تا حدودی مشکلات ما را برطرف کند.»محمدی بالا رفتن تعداد سالن های سینمای شهر تهران را زمینه یی برای بهبود وضعیت اقتصادی سینما می داند و می گوید؛ «شهرداری تهران چند پروژه در زمینه ساخت سالن سینما در اختیار دارد که افتتاح تمامی اینها توان اقتصادی سینمای ما را بالاتر می برد و مطمئناً کلیه اهالی سینما این اتفاق را ارزشمند می دانند.» منوچهر محمدی امیدوار است با افتتاح سینما آزادی در روزهای آغازین جشنواره فیلم فجر، مخاطبان با کیفیت بهتری از اکران روبه رو شوند و به این شکل بسیاری از مشکلات موجود در زمینه اکران باکیفیت فیلم ها برطرف شود.
● پایان دلتنگی ها برای سینما آزادی
فرزاد موتمن از آن گروه سینماگرانی بود که تعلق خاطر ویژه یی به این سینما داشت و بارها و بارها در سخنانش خواستار اقدامی جدی در زمینه ساخت این سینما شد. او نگاه خود را به ساخت سینما آزادی اینچنین تشریح می کند؛ «بسیار خوشحالم که پس از حدود ۹ سال خالی ماندن گودال در چهارراه عباس آباد، این روزها شاهد ساخت سینما آزادی هستیم؛ سینمایی که می تواند پس از قرار گرفتن در کنار سالن های نمایش فیلم در تهران، مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند.» او با اشاره به پیشینه این سینما می گوید؛ «سینما آزادی فقط در دهه های ۶۰ و ۷۰ به پاتوق دوستداران سینما تبدیل نشده بود. در دهه ۵۰ نیز بسیاری از سینمادوستان ترجیح می دادند فیلم های مورد علاقه خود را در این سالن سینما ببینند. در آن زمان نیز این مجموعه رونق بسیاری داشت. تعداد زیادی از فیلم های به روز دنیا در این سینما روی پرده می رفتند و همه اینها در کنار هم جایگاهی ویژه برای سینما آزادی ساخت.»او سوختن سینما آزادی و سپس وقفه ۹ ساله در آغاز ساخت آن را اتفاقی بسیار ناخوشایند برای این سینما می داند و می گوید؛ «بسیار ناباورانه بود که سینما آزادی در اوج و در حالی که جایگاه بسیار ارزشمندی در بین مخاطبان داشت آنچنان سوخت و سپس با بلااستفاده ماندن سینما شهر قصه کل این مجموعه از بین رفت و در نهایت به شکل یک گودال درآمد. او ساخت سینما آزادی را اتفاقی مهم می داند؛ «حالا در نیمه دهه ۸۰ شاهد ساخت مجدد سینما آزادی هستیم که می تواند تاثیر بسیار مثبتی بر سینمای ما داشته باشد.»
● سینمای با کیفیت ایرانی
سینما آزادی با امکانات بالایی به لحاظ صوتی و تصویری در سالن هایش ساخته می شود. برای تجهیزات صوتی و تصویری این سالن ها کامل ترین نوع تجهیزات خریداری شده است. برخی تجهیزات صدا از ایتالیا وارد شده است و به طور کامل از سیستم دالبی سوراند در بخش صوت این سینما استفاده شده است. سالن شماره یک سینما دارای آپارات دیجیتال است و کل ساختمان این مجموعه، هوشمند است به گونه یی که از نظر صوتی، تصویری، آتش نشانی، راه ها، سیستم برق، باز و بسته شدن درها، آسانسورها و... همه تحت کنترل هستند. درجه حرارت ساختمان هم هوشمند است تا شاید دیگر آتش سوزی تازه یی برای این سینما رخ ندهد. برای اتفاقات غیرمنتظره نیز دو سری پله اضطراری در نظر گرفته شده است تا حاضران در مجموعه در صورت لزوم بتوانند در مدت چهار دقیقه از فضا خارج شوند.
قرار است پارکینگ این مجموعه نیز در حدود ۱۸۰ متر در کنار ساختمان احداث شود. اما بیش از اینها در حال حاضر مساله آماده شدن سینما آزادی تا زمان برپایی جشنواره فیلم فجر مطرح است. ماراتن رساندن این مجموعه به جشنواره از چندی پیش آغاز شده و در صورتی که این اتفاق رخ دهد می توان آن را یک اتفاق دانست؛ اتفاقی که هم سینمای ایران را صاحب پنج سالن جدید کرده و هم نشان داده در صورت خواست می توان در مدت کمتر از دو سال یک مجموعه کامل سینمایی ساخت و دغدغه قدیمی سینماگران را برطرف کرد.

سمیه علیپور

منبع : روزنامه اعتماد