انجیر زینتی یا فیکوس Ficus

انجیر زینتی یا فیکوس Ficus جنسی از گیاهان تیره آرتوکارپه ها Artocarpees میباشد که بین اقسام آن فیکوس هائی را که برگهای دائمی دارد برای تزئین عمارات و سالونها میکارند . گونه های متنوع فیکوس مخصوص جنگلهای گرمسیری و پر باران هند است .
▪ از این درخت انواع زیر کاشته میشود :
۱) فیکوس الاستیکا (Ficus elastica ): این گونه معروف تر ین گونة این درخت است که معمولا در اغلب منازل در گلدان آنرا نگهداری میکنند. درخت زیبائی با برگهای پهن و بزرگ بیضی شکل که یک روی آن سبز براق و پشتش سبز مات میباشد . از این درخت تا قد آن کوتاه است شاخه بیرون نمی آید ولی وقتی قد کشید از بالا شروع به شاخه کردن میکند . این درخت را چندین سال میتوان در گلدان نگاهداشت و بر خلاف انواع نخلها که وقتی بلند میشوند نمیتوان انتهای آن را بریده و کوتاه کرد ، برای کوتاه نگاهداشتن می شود انتهای ساقه اصلی را برید .
۲) فیکوس نومان ( انجیر نومان )F. Neumanni
۳) فیکوس نجیب (انجیر نجیب ) F. nobilis
۴) فیکوس با برگهای برنگ زنگ آهن F. rubiginosa
۵) فیکوس بنژامینا ( انجیر بنیامین) F.Benjamina : فیکوس در طبیعت درخت بزرگی به ارتفاع ۳۰ متر با شاخ و برگ زیاد می باشد . با زخمی کردن تنه درخت شیره سفید رنگی از آن خارج می شود که با آن کائوچو می سازند . تولید کنندگان درختان و درختچه های زینتی فیکوس را به صورت درختچه در گلدان عمل می آورند .
● طرز نگهداری فیکوس در آپارتمان :
فیکوس در حرارت بالای ۱۵ درجه بهتر رشد می کند ولی چون در زمستان کمی استراحت میکند حرارت ۱۱ درجه سانتیگراد برای آن کافی است. روشنائی غیر مستقیم برای آن مناسب است هرچند محل کم نور را هم تحمل می کند . خاک فیکوس از یک قسمت خاک باغچه ، یک قسمت خاکبرگ پوسیده ، یک قسمت کود دامی پوسیده و یک قسمت ماسه تشکیل میشود . فیکوس به علت ترش شدن خاک گلدان از بین میرود ، باین جهت برای فیکوس باید گلدان بزرگی که خاکش کاملا پوسیده باشد در نظر گرفت ( چون خاک نپوسیده ترشی ایجاد می کند ) اگر موقعی که گیاه به فعالیت می افتد بشرطی که هوا اجازه دهد در اواخر فروردین گلدان فیکوس را از آپارتمان به هوای آزاد برده و در محل سایه قرار میدهند . دراین صورت درختچه مقاومتر شده و برگهای خود رااز دست نمیدهد . در اواسط پائیز مجددأ گلدان را به آپارتمان می آورند خاک گلدان باید همیشه مرطوب باشد ولی در زمستان نباید بگلدان آب زیاد داد و بخصوص آب سرد نباید به گلدان داده شود . وآب باید لا اقل ۱۵ درجه حرارت داشته باشد . اگر در زمستان هوا سرد شود یا آب سرد به گلدان بدهند معمولا برگهای پائینی گیاه بتدریج لکه دار می شود و از بوته جدا می گردد . بهتر است از آبی که چند ساعت در محیط بوده و همدمای محیط است برای آبیاری استفاده شود هرگز با آب سرد آبیاری نکنید . در صورتیکه آب گلدان زیاد شود برگها زرد شده میریزند . باید بین دو آبیاری خاک گلدان خشک بشود . همچنین در اثر نارسائی تغذیه ای نیز برگهای پائینی گیاه میریزد. خشکی خاک گلدان هم باعث ریختن برگهای زیرین درختچه می شود . فیکوس را میتوان بصورت تک ساقه ای عمل آورد یا اینکه در اردیبهشت سر گیاه را می برند تا چند شاخه شود . فیکوس همه ساله به تعویض گلدان احتیاج ندارد ولی اگر برگهای جوان کوچک شوند باید گلدان را تعویض کرد و همچنین تغذیه گیاه را تأمین نمود . هرچند وقت یکبار خاک گلدان را با دقت خراش می دهند تا آب در خاک بخوبی نفوذ کند گلدان را هر ۳ ـ ۴ سال یکمرتبه تعویض میکنند . اگر بخواهند برگها همیشه براق باشند ماهی یکمرتبه با لیف شاین (Leaf shine ) باید برگها را شستشو داد و اینکار بوسیله اسپری مخصوص براق کردن برگها انجام می شود . برای تقویت فیکوس ماهی یکمرتبه باید از کود تجارتی بصورت مایع استفاده کرد .
● روش ازدیاد فیکوس :
معمولا ازدیاد فیکوس بوسیله قلمه سبزی است که از نوک شاخه با یک یا دو برگ که دارای یک یا دو جوانه باشد می گیرند و باین ترتیب بوته خوش فرمی بدست می آید ولی میتوان از ساقه خشبی و نیمه خشبی هم برای ازدیاد فیکوس استفاده نمود . موقع قلمه زدن فروردین درگلخانه گرم است بطوریکه گلدانهای قلمه ۲۵ درجه حرارت داشته باشد. خاک قلمه از سه قسمت خاک برگ دو قسمت ماسه و یک قسمت تورب تشکیل می شود . هر قلمه را جداگانه و بتنهائی در گلدان میزنند زیرا ریشه فیکوس حساس است اگر چند قلمه را با هم بزنند ریشه ها صدمه می بینند برای اینکه شدت آفتاب به قلمه ها صدمه نزند ، روی شیشه گلخانه را با دوغاب آهک اندود می کنند . تکثیر این گیاه در آپارتمان مشکل است برای تکثیر از قلمه هایی که حداقل یک برگ همراه دارد استفاده شود البته این طرز ازدیاد و مراقبت های بعد برای تولید کنندگان گیاهان زینتی است ولی در منزل میتوان بوسیله شاخه خواباندن هوائی فیکوس را زیاد کرد . باین ترتیب که با چاقو معادل دو سوم قطر ساقه شکافی در تنه ایجاد میکنند و با خزه دور تنه را می بندند و خزه را مرطوب می کنند و روی خزه را با پلاستیک محکم می بندند و باین ترتیب بعد از ۳ ـ ۴ هفته ریشه هائی در محل زخم ایجاد میشود که باید از زیر این ریشه ها قسمت بالا را جدا کرده علیحده در گلدان بکارند . فیکوس بنژامینا ( بنجامن) نکته :چون فیکوس بنژامین ( بنجامین )نسبت به تغییر عوامل محیطی حساس است و با کمترین تغییری برگها ریزش می کند از چرخاندن و جابجایی گلدان بپرهیزید .
▪ نکته مهم : برای اشخاصی که در نگهداری گیاهان آپارتمانی تازه کار هستند نگهداری فیکوس بنژامینا (بنجامین) توصیه نمی شود زیرا گیاه خیلی حساسی است و نگهداری این گیاه برای افراد کمی با تجربه توصیه می شود .

منبع : سایت آموزشی - اطلاع رسانی هرس